Etnik ve Kültürel Çeşitliliğin Korunması Bağlamında Azerbaycan'daki Ulusal Azınlıkların Kültürel Mirasının Korunması ve Tanıtılması

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 510 - 518, 31.12.2022

Vusale Sharifova

https://doi.org/10.33712/mana.1127976

Öz

Hoşgörüsü ile öne çıkan Azerbaycan, aynı zamanda ulusal azınlıkların yaşadığı bir yerdir. Tarihsel kaynaklar, Azerbaycan'ın etnik yapısının sürekli genişlediğini göstermektedir. Çeşitli etnik grupların temsilcileri kendilerini Azerbaycanlı olarak görse de, her grup kendi farklı kültürünün unsurlarını korumuştur. Bu kültür ev yaşamına, el sanatlarına, mutfağa ve çeşitli törenlere yansır. Bu, Azerbaycan'da yaşayan tüm etnik grupların devletin yarattığı imkanlardan yararlanarak kültürlerini koruyabilmelerinin bir sonucudur. Azerbaycanda yaşayan 30-dan fazla azınlık halkı ve etnik grupun kültürü, ülke kültürünün ayrılmaz bir parçası olarak korunur ve geliştirilir. Entegrasyon süreçlerinin derinleştirilmesi ise etnik ve dini zeminde oluşabilecek olumsuz olayların önüne geçmektedir. Makale etnik ve kültürel çeşitliliğin düzenlenmesinde Azerbaycan'ın çok kültürlü politikasını, ulusal azınlıkların ve etnik grupların tarihi ve kültürel mirasının korunmasında kitlesel etkinlik ve programların rolünü tartışmaktadır. Amaç, etnik ve kültürel çeşitliliğin korunması bağlamında azınlıkların kültürel mirasının korunması ve tanıtılması alanında Azerbaycan'da yapılan çalışmaları incelemek, sistematik çalışmanın önemini vurgulamaktır. Konunun incelenmesi sırasında hem yerli hem de yabancı yazarların eserleri incelenmiş, karşılaştırmalı analiz tercih edilmiştir. Ayrıca Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yüksek yasama ve yürütme organları tarafından kabul edilen kanunlar, emirler ve kararnameler, ilgili bakanlık ve dairelerin raporlarından yararlanılmıştır. Sonuç olarak çokkültürlülüğün ülkede etnik ve kültürel değerlerin korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan bir politika olduğu, Azerbaycan Cumhuriyetinin Azerbaycan'ın topraklarında yaşayan tüm halkların, özellikle etnik azınlıkların etnik-kültürel değerlerinin korunması ve geliştirilmesi devlet politikasının temeli olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çeşitlilik, Azınlık Halkları, Kültürel Miras, Propaganda, Deklarasyon, Diversity, Declaration, Minority Peoples, Cultural Heritage

Protection and Promotion of the Cultural Heritage of Minorities in Azerbaijan in the Context of the Protection of Ethnic and Cultural Diversity

Öz

Azerbaijan, which stands out with its tolerance, is also a place where national minorities live. Historical sources show that the ethnic structure of Azerbaijan is constantly expanding. Although representatives of various ethnic groups consider themselves Azerbaijanis, each group has retained elements of its own distinct culture. This culture is reflected in home life, handicrafts, cuisine and various ceremonies. This is a result of the fact that all ethnic groups living in Azerbaijan are able to preserve their culture by taking advantage of the opportunities created by the state. The culture of more than 30 minority peoples and ethnic groups living in Azerbaijan is preserved and developed as an integral part of the country's culture. Deepening integration processes, in turn, prevent adverse events that may occur on ethnic and religious grounds. The article discusses Azerbaijan's multicultural policy in regulating ethnic and cultural diversity, the role of mass events and programs in preserving the historical and cultural heritage of national minorities and ethnic groups. The aim is to examine the studies carried out in Azerbaijan in the field of protection and promotion of the cultural heritage of minorities in the context of the protection of ethnic and cultural diversity and to emphasize the importance of systematic work. During the examination of the subject, the works of both domestic and foreign authors were examined and comparative analysis was preferred. In addition, laws, orders and decrees adopted by the supreme legislative and executive bodies of the Azerbaijan Republic, reports of relevant ministries and departments were used. As a result, it is seen that multiculturalism is a policy aimed at the preservation and development of ethnic and cultural values in the country, and the protection and development of ethnic-cultural values of all peoples living in the territory of Azerbaijan, especially ethnic minorities, is the basis of its state policy.

Anahtar Kelimeler

Diversity, Declaration, Minority Peoples, Cultural Heritage, propaganda

Kaynakça

• AKTO, Akif (2018), Çokkültürlülük Yaklaşımı ve Sorunsalları, İksad Yayınevi, Ankara.
• AZADİNFORM HABER AJANSI (2016), “Kültürel Kendini İfade Farklılıkları”, azadinform.az Haber Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 31 Mayıs 2016, https://azadinform.az/az/read/86815/ (Erişim Tarihi:11.02.2022).
• AZADİNFORM HABER AJANSI (2019), “Azınlıklar Arasında Ulusal-Kültürel Örgütlenme ve Sanat”, azadinform.az Haber Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 08 Temmuz 2019, https://azadinform.az/az/read/229961/ (Erişim tarihi: 05.09.2022)
• AZERBAYCAN CUMHURİYETİ KÜLTÜR BAKANLIĞI (2015), Bakanlık Raporu, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Yayını, Bakü, http://mct.gov.az/medias/media/other/367/hesabat-2015.pdf (Erişim Tarihi: 11.02.2022).
• BAKÜ HABER (2021), “Azerbaycan'da Azınlıkların Etnik, Dini ve Tarihi Değerlerini Koruyabilmelerini Sağlamak”, baki-xeber.com Haber Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 22 Şubat 2021, https://www.baki-xeber.com/siyaset/116950.html (Erişim Tarihi: 15.04.2022).
• BARNARD, Frederick (2003), Herder on Nationality, Humanity and History, McGill-Queens University Press, Montreal – Kingston (UK).
• BRYSON, Bethany (2005), Making Multiculturalism Boundaries and Meaning, Stanford University Press, Stanford – California (US).
• EHEDOVA, Sevda (2014), Modern Zamanlarda Kültürlerarası İlişkiler, Bilim Yayınevi, Bakü.
• KARPAT, Kemal (2009), Osmanlı’dan Günümüze Kimlik ve İdeoloji, Timaş Yayınları, İstanbul.
• KONGAR, Emre (1997), “Küreselleşme ve Kültürel Farklılıklar Çerçevesinde Ulusal Kültür”, Emre Kongar Kişisel Web Sayfası (E-Makale), https://www.kongar.org/makaleler/mak_ku.php (Erişim Tarihi: 08.02.2022).
• KÜLTÜR GAZETESİ (2016), “Azerbaycan - Sevgili Vatan", Kültür Gazetesi Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 29 Haziran 2016, https://medeniyyet.az/page/news/36130/-Azerbaycan--dogma-diyar-.html?lang=az (Erişim Tarihi: 15.04.2022).
• LIU, Shuang (2007), “Mapping the Routes to Acculturation in a Multicultual”, International Journal of Intercultural Relations, S.6, ss.761-778.
• MEMMEDOV, Aqşin (2021), “Azerbaycan'da Etnik - Dini Politika: Tarihten Günümüze”, Sosyal Araştırmalar Merkezi Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 08 Eylül 2021, https://stm.az/ru/news/292/azerbaycanda-etnik-dini-siyaset-tarixden-bu-gune (Erişim Tarihi: 11.02.2022).
• MULTICULTURALISM.PRESLIB.AZ (2016), “Kültürel Farklılık”, Bakü Uluslararası Çokkültürlülük Merkezinin Web Sayfası, http://multiculturalism.preslib.az/az_a5.html (Erişim Tarihi:11.02.2022).
• PAREKH, Bhikhu (2000), Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and Political Theory, McMillan Publisher, London (UK).
• PRESİDENT.AZ (2014), “Bakü'de Haydar Camii'nin açılışında İlham Aliyev'in konuşması”, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kurumsal Web Sayfası, http://www.president.az/articles/13981 (Erişim Tarihi:11.02.2022).
• SARIYEVA, İrade (2018), “Dini ve Ulusal Hoşgörü, Uluslararası İlişkilerin Geliştirilmesi”, Bakü Haber Gazetesi (E-Haber), 20 Kasım 2018, s.13.
• THE REPUBLIC OF AZERBAIJAN (2007), Second Report Submitted by Azerbaijan Pursuant to Article 25, Received on 10 January 2007, s.16.
• TUNA, Korkut (2004), “Dil ve Kimlik”, Dil, Kültür ve Çağdaşlaşma (Ed. Bahaeddin Yediyıldız), Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara, ss.39-51.
• YURDUSEV, A. Nuri (1997), “Türkiye ve Avrupa: Batılılaşma, Kalkınma, Demokrasi”, Avrupa Kimliğinin Oluşumu ve Türk Kimliği (Ed. Atila Eralp), İmge Yayınları, Ankara, ss.17-85.
• AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ANAYASASI, https://president.az/az/pages/view/azerbaijan/constitution (Erişim Tarihi: 11.02.2022).
• AZERBAYCAN CUMHURİYETİ KÜLTÜR KANUNU, http://www.e-qanun.az/framework/25303 (Erişim Tarihi: 09.02.2022).