İş Yerinde Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Motivasyon Teorileri

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 339 - 353, 10.09.2024

Eda Deligöz

https://doi.org/10.33712/mana.1441000

Öz

Günümüz çalışma hayatında, rekabet artmakta olduğu için çalışanların örgüte olan bağlılıklarının sağlanması, örgütlerin ayakta kalabilmeleri için önemlidir. Örgüte bağlılığı sağlamak için motivasyon kuramları ile çalışanların işe karşı tutumlarını belirlemek, alanyazında önemli görülmektedir. Kurumsal örgütlerin sürdürülebilirliği, örgüt çalışanlarının işe bağlılık düzeyine göre şekillenmekte ve örgütlerin hedefinin çalışanlarının örgütten ayrılmamasını sağlamak, örgütler için motivasyon kuramlarının önemine dikkat çekmektedir. Çalışmanın konusu örgüt çalışanlarının, örgütsel bağlılıklarının değerlendirilmesinde motivasyon kuramlarından destek sağlanarak açıklanması olmuştur. Çalışmanın amacı, iş yerinde çalışanların, iş ortamlarına karşı tutumlarını, bireylerin örgütsel bağlılıklarını etkileyen motivasyon teorilerini, endüstri ve örgüt psikolojisi alanında literatürde yapılmış çalışmaları derlemiştir. Araştırmanın yöntemi, Türkiye ve Dünya'da yer alan, örgütsel bağlılık ve motivasyon teorileriyle ilgili çalışmalara 1948- 2023 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik, ProQuest, ResearchGate veri tabanlarında "örgüt", "örgütsel bağlılık", "motivasyon", “motivasyon teorileri”, "endüstri ve örgüt psikolojisi" anahtar kelimeleri ile arama yapılarak ulaşılmıştır. Arama sonucunda evreni, 75 makale, kitap ile yüksek lisans ve doktora tezi oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi olarak seçilmiş 68 makale, kitap ve lisansüstü tez materyali ifade edilmiştir. Çalışmanın önemi örgütsel bağlılık kavramı, örgütsel bağlılığı etkileyen faktörlere ve davranışsal sonuçlarına yer verilerek motivasyon kuramları açıklanmış, çalışanların çalışma hayatına ilişkin değerleri, örgütsel bağlılıklarını etkileyen faktörler, literatürde yapılmış çalışmalar değerlendirilerek endüstri ve örgüt psikoloji çerçevesinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgüt, Örgütsel Bağlılık, Motivasyon, Motivasyon Teorileri, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi

Etik Beyan

YOK

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

Motivation Theories Affecting Organizational Commitment in the Workplace

Öz

In today's working life, as competition is increasing, ensuring the loyalty of employees to the organization is important for organizations to survive. In the literature, it is considered important to determine employees' attitudes toward work through motivation theories in order to ensure commitment to the organization. The sustainability of business organizations is shaped by the level of commitment of the organization's employees, and the goal of organizations is to ensure that their employees do not leave the organization, which draws attention to the importance of motivation theories for organizations. The subject of the study was to explain the evaluation of organizational commitment of organizational employees by providing support from motivation theories. The purpose of the study is to compile the attitudes of employees toward their work environment, motivation theories that affect the organizational commitment of individuals, and studies in the literature in the field of industrial and organizational psychology. The method of the research is based on the studies on organizational commitment and motivation theories in Turkey and the world between 1948 and 2023 in YÖK National Thesis Center, Google Scholar, ProQuest, ResearchGate databases such as "organization", "organizational commitment", "motivation", "motivation theories", "industrial and organizational psychology". It was reached by searching with the keywords. As a result of the search, the universe consisted of 75 articles, books, and master's and doctoral theses. 68 articles, books and dissertation materials were selected as the sample of the research. The importance of the study was explained by including the concept of organizational commitment, factors affecting organizational commitment and behavioral outcomes, motivation theories, employees' values regarding work life, factors affecting their organizational commitment, studies in the literature were evaluated and discussed within the framework of industrial and organizational psychology.

Anahtar Kelimeler

Organization, Organizational Commitment, Motivation, Motivation Theories, Industrial and Organizational Psychology

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• AÇIKKOL, Fehime (2019), "Örgütlerde Y Kuşağının Davranış, Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Açısından İncelenmesi- Perakende Sektöründe Bir Araştırma", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• AKAR, Filiz (2020), “A Study on Examining the Organizational Commitment of Generations X and Y”, Elementary Education Online, S.19(3), ss.1225-1241.
• AKINCI, Gizem (2018), “Generation Y Preferences at Workplace of Relationship to Job Sales & Organizational Commitment”, Master's Thesis, Bahçeşehir University, Institute of Social Sciences, Istanbul.
• ALDERFER, Clayton P. (1969), “An Empirical Test of a New Theory of Human Needs”, Organizational Behavior and Human Performance, S.4(2), ss.142-175.
• ALKAN, Deniz (2019), "Çalışan Motivasyonuna Yeni Bir Bakış: Pygmalion Etkisi", İş Davranışı Dergisi, S.4(1), ss.1-10.
• ANGLE, Harold L. and PERRY, James L. (1981), “An Empirical Assessment of Organizational Commitment and Job Satisfaction of Temporary Staff”, Leadership & Organization Development Journal, S.21(2), ss.84-91.
• ASHFORTH, Blake E. and MAEL, Fred (1989), “Social Identity Theory Oath the Organization”, Academy of Management Review, S.14(1), ss.20-39.
• BACANLI, Hasan (2021), Eğitim Psikolojisi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• BAKAN, İsmail (2011), Örgütsel Bağlılık Örgütsel Stratejilerin Temelidir, Gazi Kitabevi, Ankara.
• BALAY, Refik (2000), Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• BARSADE, Sigal G., BRIEF, Arthur P., SPATARO, Sandra E. and GREENBERG, Jerald (2003), “The Affective Revolution in Organizational Behavior: The Emergence of a Paradigm”, Organizational Behavior: A Management Challenge, S.1, ss.3-50.
• BAYRAKÇI, Eylem (2017), “Kehanet Kendini Gerçekleştirir mi? Banka Çalışanlarının Pigmalyon, Golem ve Galatea Etkileri Üzerine Bir Olgubilim Araştırması”, Journal of Current Researches on Social Sciences, S.7(4), ss.409-434.
• BECKER, Howard S. (1960), “Notes on the Concept of Commitment”, American Journal of Sociology, S.66, ss.32-42.
• BEKTAŞ, Yelda (2014), "X ve Y Kuşaklarının Çalışma Hayatından Beklentilerini Karşılama Düzeyleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki: Ankara'da Bankacılık Sektöründe Örnek Bir Araştırma", Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BİLGİN, Nuri (2016), Sosyal Psikoloji Sözlüğü, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• ÇETİN, M. Ölçüm (2004), Organizational Culture and Organizational Commitment, Nobel Yayınları, Ankara.
• DEMİRTAŞ MADRAN, H. Andaç (2012), “Temel Beklenti Etkisi: Kendini Gerçekleştiren Kehanet”, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, İstanbul, ss.1-13.
• DESSLER, Gary (2000), Human Behavior: Improving Performance, Prentice-Hall Company, New York. DRUCKER, Peter (1995), Management for the Future, Türkiye İş Bankası Yayını, Ankara.
• EDEN, Dov and SHANI, Abraham B. (1982), “Pygmalion Goes to boot Camp: Expectancy, Leadership, and Trainee Performance”, Journal of Applied Psychology, S.67(2), ss.194-197.
• EDEN, Dov, GELLER, Dvorah, GEWIRTZ, Abigail, GORDON-TERNER, Ranit, INBAR, Irit, LIBERMAN, Moti and SHALIT, Moriah (2000), “Implanting Pygmalion Leadership Style through Workshop Training: Seven Fields Experiment”, The Leadership Quarterly, S.11(2), ss.171-210.
• EDVINSSON, Leif and MALONE, Micheal (1997), Intellectual Capital, Harper Business, New York.
• EDVINSSON, Leif (2002), Company Longitude, Turkish Henkel Magazine Publications, İstanbul.
• EREN, Erol (1998), Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayınları, İstanbul.
• ERKUŞ, Adnan (1994), Psikolojik Terimler Sözlüğü, Doruk Yayınları, Ankara.
• GÖNÜLTAŞ, Merve Çelik (2021), "Farklı Kuşakların Örgütsel Bağlılıklarının Sosyal Psikoloji Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Literatür Taraması", Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, S.7(2), ss.281-294.
• GÜRBÜZ, Sait (2015), "Kuşak Farklılıkları: Efsane mi Gerçek mi?", İş ve İnsan Dergisi, S.2(1), ss.39- 57.
• HASLAM, S. Alexander (2004), Psychology in Organizations, The Social Identity Approach, Sage Publications, London (US), 2nd Edition.
• HUNT, S. David and MORGAN, Richard (1994), “Organizational Commitment: One of Many Commitmentor Key Mediating Construct?”, Academy of Management Journal, S.37(6), ss.1568-1587.
• IVERSON, Roderick D. and BUTTIGIEG, Donna M. (1999), “Affective, Normative Oath Continuity Commitment: Can the 'Right Kind’ of Commitment be Managed?”, Journal of Management Studies, S.36(3), ss.307-333.
• İNCE, Mehmet and GÜL, Hasan (2005), Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Çizgi Kitabevi, Ankara.
• KAMPHORST, Jurjen J. and SWANK, Otto H. (2013), “When Galatea Cares About Her Reputation: How Having Faith in you Workers Reduces Their Motivation to Shine”, European Economic Review, S.60, ss.91-104.
• KING, Albert Sidney (1971), “Self- Fulfilling Prophecies in Training the Hard- Core: Supervisors Expectations Oath the Underprivileged Workers Performance”, Social Science Quarterly, S.52(2), ss.369-378.
• KOÇEL, Tamer (2005), İşletme Yöneticiliği, Arıkan Yayınevi, İstanbul, 10. Baskı.
• KREITNER, Robert and KINICKI, Angelo (2004), Organizational Behavior, McGraw-Hill Publisher, New York (US).
• LATHAM, Gary P. and ERNST, Christopher (2006), “Keys to Motivating Tomorrow's Workface”, Human Resource Management Review, S.16(2), ss.181-198.
• LIU, Kuo Tsai and NYHAN, Ronald C. (1994), “Dimensions of Organizational Commitment in the Public Sector: An Empirical Assessment”, Public Administration Quarterly, S.18(1), ss.99-118.
• LIVINGSTON, J. Sterling (2009), Pygmalion in Management, Harvard Business Review Press, Brighton - Massachusetts (US).
• LOK, Peter and CRAWFORD, John (1999), “The Relationship between Commitment Oath Organizational Culture, Subculture, Leadership Style and Job Satisfaction in Organizational Change and Development”, Leadership & Organization Development Journal, S.20, ss.365-377.
• MATHIEU, John E. and ZAJAC, Dennis M. (1990), “A Review and Meta-Analysis of the Antecedents, Correlates, and Consequences of Organizational Commitment”, Psychological Bulletin, S.108(2), ss.171-194.
• McDONALD, David J. and MAKIN, Peter J. (2000), “The Psychological Contract, Organisational Commitment and Job Satisfaction of Temporary Staff”, Leadership & Organization Development Journal, S.21(2), ss.84-91.
• McNATT, Brian (2017), “Ancient Pygmalion Joins Contemporary Management: A Meta Analysis of the Result”, Journal of Applied Psychology, S.83(2), ss.314-322.
• MERTON, Robert K. (1948), “The Self- Fulfilling Prophecy”, The Antioch Review, S.8(2), ss.193-210.
• MEYER, John P. and ALLEN, Natalie J. (1991), “A Three Component Conceptualization of Organizational Commitment”, Human Resources Management Review, S.1, ss.61-89.
• MEYER, John P., ALLEN, Natalie J. and SMITH, Catherine A. (1993), “Commitment to Organization's Oath Occupations: Extension and Test of a Three Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, S.78(4), ss.538-551.
• MORRIS, James H. and SHERMAN, J. Daniel (1981), “Generalizability of an Organizational Commitment Model”, The Academy of Management Journal, S.24(3), ss.512-526.
• MOWDAY, Richard T., PORTER, Lyman W. and STEERS, Richard M. (1982), Employee - Organization Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism, and Turnover, Academic Press, New York.
• MOWDAY, Richard T., STEERS, Richard M. and PORTER, Lyman W. (1979), “The Measurement of Organizational Commitment”, Journal of Vocational Behavior, S.14, ss.224-247.
• NORTHCRAFT, Gregory B. and NEALE, Margaret Ann (1990), Organizational Behavior, A Management Challenge, The Dryden Press, Worcester (UK).
• O'REILLY, Charles A., CHATMAN, Jennifer and CALDWELL, David F. (1991), “People and Organizational Culture: A profile Comparison Approach to Assessing Person-organization Fit”, Academy of Management Journal, S.34(3), ss.487-516.
• OBERLANDER, Alfred (1963), The Collective Conscience in Recruiting, Life İnsurance Agency Management Association Annual Meeting Publisher, Chicago – Illinois (USA).
• OK, Hicran (2019), "Kuşakların Çalışma Tutum ve Alışkanlıkları: Denizli İli Örneği", Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• OLIVER, Nick (1990), “Rewards, Investments, Alternatives Oath Organizational Commitment: Empirical Organizational Effectiveness”, Administrative Science Quarterly, S.26(1), ss.1-14.
• ÖZ, Ülgen (2015), "XYZ Kuşaklarının Özellikleri ve Y Kuşağının Örgütsel Bağlılık Düzeyinin İncelenmesi", Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ÖZBAY, Yaşar and ERKAN, Serdar (2023), Eğitim Psikolojisi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• REICHERS, Arnon E. (1986), “Conflict Oath Organizational Commitments”, Journal of Applied Psychology, S.71(3), ss.508-514.
• REYNOLDS, Dennis (2002), “The Good, the Bad Oath the Ugly of Incorporating "My Fair Lady" in the Workplace”, Advanced Management Journal, S.67(3), ss.4-7.
• RIGGIO, Ronald E. (2023), Endüstri ve Örgüt Psikolojisine Giriş (Çev. Belkıs Özkara), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• ROBBINS, Stephen P. and JUDGE, Timothy A. (2013), Organizational Behavior (Çev. İnci Erdem), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• ROLLINSON, Derek and BROADFIELD, Aysen (2002), Organization Behavior and Analysis: An Integrated Approach, Prentice Hall Publisher, New York (USA).
• ROWE, Glenn and O’BRIEN, James (2002), “The Role of Golem, Pygmalion, and Galatea Effects on Opportunistic Behavior in the Classroom”, Journal of Management Education, S.26(6), ss.612-628.
• SABUNCUOĞLU, Zeyyat and TÜZ, Melek (2001), Örgütsel Psikoloji, Ezgi Yayınevi, Bursa.
• SCHERMERHORN, John R., HUNT, James G. and OSBORN, Richard N. (1994), Managing Organization Behavior, John Willey & Sons, Inc., New York (USA), Fifth Edition.
• TUCKER, Carolyn M., ZAYCO, Rose A., HERMAN, Keith C., REINKE, Wendy M., TRUJILLO, Mark, CARRAWAY, Kirsten and IVERY, Phyllis D. (2002), “Teacher Oath Child Variables as Predictors of Academic’s Engagement Among Low‐income African American Children”, Psychology in the Schools, S.39(4), ss.477-488.
• WAHN, Judy C. (1998), “Sex Differences in the Continuance Component or organization Commitment”, Group & Organizational Management, S.23(3), ss.256-268.
• WIENER, Yoash (1982), “Commitment Oath Organizations: A Normative View”, Academy of Management Review, S.7(3), ss.418-428.
• YALÇIN, Azmi and İPLİK, Fatma Nur (2005), "Beş Yıldızlı Otellerde Çalışanların Demografik Özellikleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Adana İli Örneği", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.4(1), ss.395- 412.
• YİĞİT, Zühal (2010), "X ve Y Kuşaklarının Örgütsel Tutumlar Açısından İncelenmesi ve Örnek Olay İncelemesi", Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.