Türkiye’de Pleurotus ostreatus Üreticilerinin Karşılaştığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 3, 214 - 224, 26.12.2019

Mesut Yalçın , Selim Güven

Öz

Kültür mantarı üretimi ve tüketimi dünyada olduğu gibi Türkiye’de de
giderek artış göstermektedir. Kültür mantarı olarak ülkemizde üretimi ve
tüketiminde artış görülen türlerden birisi de Pleurotus ostreatus (Jacq. ex. Fr.) Kum. (istiridye, kayın mantarı) türüdür. 1960 yılında Türkiye’de
başlayan ve günümüzde önemli bir endüstri kolu olma yolunda ilerleyen kültür
mantarının birçok sorunu bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, P. ostreatus mantarının üretiminde ve
pazarlamasında karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların çözümüne yönelik
önerilerin irdelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Türkiye genelini temsil edecek
şekilde gayeli olarak belirlenen 21 P.
ostreatus üreticisi ile yüz yüze ve telefonda görüşme yoluyla anket
yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; P. ostreatus üreticilerinin genel olarak en çok karşılaştıkları
sorunlar enerji maliyetlerinin yüksek olması, mantar miselinin (tohumu) çok
pahalı olması, sermaye ve eğitim olmaksızın işletme kurulumu, tüketicilerin
kültür mantarı yeme alışkanlıklarının az olmasıdır. Bu sorunların çözümüne
yönelik; enerji maliyetlerinin azaltılması, sermaye ve eğitim olmaksızın
işletme kurulumuna izin verilmemesi, mantar miseli (tohumu) için ucuz ve yerli
üretim olması, tüketicilerin kültür mantarı yeme alışkanlıklarını teşvik için
tanıtım yapılması, konserve ve kurutma şeklinde satışa sunma uygulamalarının
yaygınlaştırılması ve mantarın çabuk bozulma riskine karşı soğutucu reyonlar
kurulması önerilebilir. Yapılan tüm değerlendirmeler göz önüne alındığında
belirtilen birçok soruna karşı yapılması gerek ilk ve en önemli çözüm ise
gerekli eğitimi ve sermayesi olmayan müteşebbislerin işletme kurulumuna izin
verilmemesidir.

Anahtar Kelimeler

Kültür mantarı, Pleurotus ostreatus, Üretici sorunları, Çözüm önerisi

Teşekkür

İstatistik analizlerin yapılmasında katkıda bulunan sayın Dr. Tarık Gedik’e teşekküllerimizi sunarız.

Problems and Solution Proposals of Pleurotus ostreatus Producer in Turkey

Öz

Cultivated mushrooms production and consumption
in Turkey is increasing from past to present as in the world. Pleurotus ostrestus (Jacq. ex. Fr.) Kum.
(oyster, beech mushroom) is one of the species that shows an increase in production
and consumption in our country as a culture mushroom. Turkey began production
of cultivated mushrooms in 1960 and it is now moving towards becoming major
industries even though many new problems are emerging day by day. The aim of
this study is to investigate the problems encountered in the production and
marketing of P. ostreatus mushrooms
and to propose solutions to these problems. For this purpose, a survey was
conducted face-to-face and telephone interviews with 21 enterprises producing P. ostreatus to represent the Turkey in
general. According to the results obtained from the research; In general, the
most common problems of P. ostreatus producers
are high energy costs, very expensive mushroom mycelium (seed), and
establishment of enterprises without capital and education, and low habits of
consumers eating mushrooms. Against these problems, manufacturers; reducing
energy costs, cheap and domestic production for mushroom mycelium (seed), not
allowing establishment of enterprises without capital and education, promotion
of this issue due to the consumers' eating habits of culture mushrooms,
promotion of this matter, marketing in the form of canning and drying, the
establishment of cooling departments against the risk of rapid deterioration of
mushrooms as recommendations.  When all
the evaluations are taken into consideration, the first and the most important
solution to the many problems mentioned can be considered as not allowing
entrepreneurs who do not have the necessary training and capital.

Anahtar Kelimeler

Culture mushroom, Pleurotus ostreatus, problems of producer, solution proposals

Kaynakça

• Aksu, Ş., ve Uygur, A. (2005). Bazı Kayın Mantarı (Pleurotus spp.) türlerinin organik olarak üretimi üzerinde araştırmalar. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 1-26.
• Ananbeh, K., ve Almomany, A. (2005). Production of oyster mushroom Pleurotus ostreatus on olive cake agro waste. Dirasat Agricultural Sciences, 32, 64-70.Çat, A., Çomak, T., ve Çatal, M. (2018). İstiridye mantarının (Pleurotus ostreatus) tohumluk misel üretimi üzerine bir ön çalışma. Mediterranean Agricultural Sciences, 31 (1), 21–25.
• Demir, H., ve Sönmez, İ. (2011). Antalya’nın Korkuteli ilçesinde kültür mantarı (agaricus bisporus) yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorunları ve bazı çözüm önerileri. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, (ss. 2431-2439).
• Eira, F. (2003). Cultivo do cogumelo medicinal. Editora Aprenda Fácil, Viçosa, (in Portuguese).
• Erkel, İ. (2004). Kocaeli ve çevresinde mantar üretim potansiyelinin saptanması, Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi, (ss. 21-29). Antalya, Türkiye.
• Esen N. C., ve Dernek, Z. (2008). Alternatif besin mantar üretim ve tüketiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. VIII. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi, (ss. 164-175).
• Kibar, B., Akdeniz Duran, H., ve Peker, A. (2016). Pleurotus osteratus yetiştiriciliğinde katkı maddesi olarak mısır silajının kullanımı Uluslararası Tarım Ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 2 (1), 10–17.
• Li, X., Pang, Y., ve Zhang, R. (2001). Compositional changes of cottonseed hull substrate during P. ostreatus growth and the effects on the feeding value of the spent substrate. Bioresource Technology, 80 (2), 157-161.
• Mandeel, Q. A., Al-Laith, A. A., ve Mohamed, S. A. (2005). Cultivation of oyster mushrooms (Pleurotus spp.) on various lignocellulosic wastes, World Journal of Microbiology and Biotechnology, 21 (4), .601-607.
• Moda, E. M., Horii, J., ve Spoto, M. H. F. (2005). Edible mushroom Pleurotus sajor-caju production on washed and supplemented sugarcane bagasse. Scientia Agricola, 62 (2), 127-132.
• Olake, J. K., Adebayo, E. A. (2015). Effectiveness of immunotherapies from oyster mushroom (Pleurotus species) in the management of immunocompromised patients. International Journal of Immunology, 3 (2-1), 8-20.
• Özçatalbaş, O., Eker, N., Özenalp, S. (2004). Korkuteli’nde mantar üretim sektörü, sorunları ve çözüm önerileri. Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi (ss. 14-20). Antalya, Türkiye.
• Paksoy, M., ve Aksüt, M. (2012). Mantar tüketimi ve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi: Kahramanmaraş ili örneği. IX. Türkiye Yemeklik Mantar Kongresi. Denizli, Türkiye.
• Pekşen, A. (2014). Türkiye’de kültür mantarı yetiştiriciliği. Yemeklik Kültür Mantarı Çalıştayı (ss. 19-23). Antalya, Türkiye.
• Ragunathan, R., ve Swaminathan, K. (2003). Nutritional status of Pleurotus spp. grown on various agro-wastes. Food Chemistry, 80(3), 371-375.
• Rizki, M., ve Tamai, Y. (2011). Effects of different nitrogen rich substrates and their combination to the yield performance of oyster mushroom (Pleurotus ostreatus). World Journal of Microbiology and Biotechnology, 27(7), 1695-1702.
• Sanchez, C. (2010). Cultivation of Pleurotus ostreatus and other edible mushrooms. Applied Microbiology and Biotechnology, 85:1321–1337.
• Yildiz, S., Yildiz, Ü. C., Gezer, E. D., & Temiz, A. (2002). Some lignocellulosic wastes used as raw material in cultivation of the Pleurotus ostreatus culture mushroom. Process Biochemistry, 38 (3), 301-306.