Topluluk Destekli Tarım Ve Mantar Yetiştiriciliği: Türkiye İçin Sürdürülebilir Bir Mantar Girişimciliği Önerisi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: Özel Sayı, 159 - 169, 30.12.2024

Ayşe Göknur Tansu Öncel , Muhsin Arif Akkaya

https://doi.org/10.30708/mantar.1577901

Öz

Topluluk destekli tarım (TDT), küçük toplulukların sağlıklı ve alternatif yetiştiricilik yöntemleriyle üretilmiş gıdaları tüketme ihtiyaçlarına aracısız şekilde cevap veren bir girişimcilik modelidir. TDT, tarımsal üretim ve pazarlama sürecindeki riskleri üreticiler ve tüketiciler arasında paylaşarak, üretim için gerekli sermayeyi tüketici üyeler tarafından sağlanan bir sistem sunmaktadır. Bu model, 1970’lerde Japonya’da bir grup kadın tarafından başlatılmış olup, günümüzde en çok ABD’de yaygınlaşmıştır. TDT’nin mantar yetiştiriciliği ile entegrasyonu, sürdürülebilir ve yerel gıda üretimi açısından önemli bir örnek teşkil etmektedir. Mantar yetiştiriciliği, düzenli sermaye gereksinimi ve yıl içerisinde birden fazla hasat imkanı ile TDT girişimciliği için ideal olarak değerlendirilmektedir. TDT girişimleri, tüketicilere taze ve yerel olarak yetiştirilmiş mantarları doğrudan temin ederken, üreticilere de pazar garantisi ve finansal istikrar sağlamaktadır. Dünyadan çeşitli örnekler incelendiği bu çalışmada Türkiye’de de TDT girişimciliğiyle örgütlenmiş bir mantar yetiştiriciliği modelinin sürdürülebilir olabileceği savunulmaktadır. Bu çalışmada, TDT’nin genel tanımının ardından mantar yetiştiriciliği ve TDT arasındaki bağ, dünya çapında başarılı girişimci örnekleri ile ele alınacaktır. Bu bağlamda, TDT’nin hem üreticiler hem de tüketiciler için sunduğu faydalar detaylandırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Topluluk Destekli Tarım, Mantar, Girişimcilik, Sürdürülebilirlik

Community Supported Agriculture And Mushroom Cultivation: A Sustainable Mushroom Entrepreneurship Proposal For Türkiye

Öz

Community-supported agriculture (CSA) is an entrepreneurship model that responds to the needs of small communities to consume healthy food produced through alternative farming methods in an unmediated way. CSA shares the risks of agricultural production and marketing between producers and consumers, with consumer members providing the capital needed for production. The model was initiated by a group of women in Japan in the 1970s and is now most widespread in the United States. The integration of CSA with mushroom farming is an important example of sustainable and local food production. Mushroom cultivation is considered ideal for the CSA model with its regular capital requirements and the possibility of multiple harvests throughout the year. CSA initiatives provide consumers with a direct supply of fresh and locally grown mushrooms, while providing producers with market guarantees and financial stability. By examining various examples from around the world, this study argues that a mushroom farming model organized with the CSA model can be sustainable in Türkiye as well. In this study, after the general definition of CSA, the link between mushroom farming and CSA will be discussed with examples of successful entrepreneurs around the world. In this context, the benefits of CSA for both producers and consumers are detailed.

Anahtar Kelimeler

Community Supported Agriculture, Mushroom, Entrepreneurship, Sustainability

Kaynakça

• Anonim. (2024a). EkoHarita Topluluk Destekli Tarım Ağı. Web sitesi: https://www.ekoharita. org/projeler/toplulukdesteklitarim/ Erişim Tarihi: 07.10.2024
• Anonim. (2024b). Türk Tarım Orman, Tarım ve Orman Bakanlığı Dergisi. Web sitesi: http://www.turktarim.gov.tr/Haber/1086/ulkemizde-kultur-mantari-uretimi-giderek-artiyor Erişim Tarihi: 09.12.2024
• Anonymous (2012). Ministry of Agriculture, Food, and Rural Affairs. 2000-2010. Major statistic of Agriculture, Food, and Rural Affairs.
• Aksu S. 2006. Kültür Mantarı Üretim Teknikleri. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
• Aksu, C. M., ve Kenanoğlu, Z. (2022). Tüketicilerin yerel gıda ürünlerine yönelik satın alma davranışları: İzmir ili örneği. Sürdürülebilir Gıda Sistemleri Üzerine Araştırmalar, SİDAŞ, sf 40-53, Manisa
• Asare, E. S., Akudugu, J. A., Addaney, M., Apraku, A., and Appiah, A. O. (2021). Mushroom cultivation as an alternative livelihood in artisanal goldmining affected communities in Ghana. *Journal of Environmental and Resource Management*, 8(1), 13-20.
• Bozlu, B., ve Gürler, G. 2020. Gıda Toplulukları Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme: Antalya Örneği. Antalya Kitabı-3, Antalya’da Doğa ve Medeniyet, Palet Yayınları, sf. 195-203.
• Canfora, I. (2016). Is The Short Food Supply Chain An Efficient Solution For Sustainability in Food Market? Agriculture and Agricultural Science Procedia, 8: 402-407.
• Cranfield, J., Henson, S., and Blandon, J. (2012). The effect of attitudinal and sociodemographic factors on the likelihood of buying locally produced food, Agribusiness, 28 (2), 205-221.
• Demir, Y. ve Uzun, A. (1996). Karadeniz Bölgesi Kültür Mantarı (Agaricus bisporus) Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu, Sorunları ve Üretim Tesislerinin İyileştirilmesine Yönelik Öneriler. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22, 273-279.
• Demirbaş, N. (2023). Kısa gıda tedarik zincirlerinin avantajları: Gelişmelerini kısıtlayan faktörler ve öneriler. In XIX. IBANESS İktisat, İşletme ve Yönetim Bilimleri Kongreler Serisi, 08-09 Nisan 2023,. Plovdiv, Bulgaristan.
• Demircan Yıldırım, P. (2024). Dayanışma ekonomilerinde topluluk destekli tarım: İlham verici bir model. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 14(2), 510-527.
• Duru, S., ve Seçer, A. (2019). Geleneksel gıda ürünlerini satın alma davranışları ve tutumları: Mersin ili örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 50(1), 1-10.
• Eren, G., ve Gülçubuk, B. (2023). Dünyanın ve Türkiye’nin ortak geleceğinin bir girişimcilik kaygısı: Aile çiftçiliği. International European Journal of Managerial Research (EUJMR), 7(13), 101-111.
• Ertekin, A., ve Yıldızcan, C. (2023). Krize Karşı Alternatifler: Pandemi Sonrasında Tarım Gıda Alanındaki Topluluk-Temelli Dayanışma Pratikleri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, Cilt 21, Sayı 82, (Bahar 2023), ss: 148-172
• Feeney, M. J., Dwyer, J., Hasler-Lewis, C. M., Milner, J. A., Noakes, M., Rowe, S., and Wu, D. (2014). Mushrooms and health summit proceedings. The Journal of nutrition,144(7), 1128S-1136S.
• Ferchak, J.D., and Croucher, J. (2001). Prospects and Problems in Commercialization of Small-Scale Mushroom Production in South and Southeast Asia, Appropriate Technology International, Washington DC, USA, 321-329.
• Giampietri, E., Verneau, F., Del Giudice, T., Carfora, V., and Finco, A. (2018). A Theory of Planned Behaviour Perspective for Investigating the Role of Trust in Consumer Purchasing Decision Related to Short Food Supply Chains. Food Quality and Preference, 64:160-166.
• Gökçe, O., ve Yücel, D. (2004). Kültür mantarı tüketimi ve tüketici davranışları üzerine bir araştırma. Türk Tarım Dergisi, 155:42-47.
• Günay, A. (1995). Mantar Yetiştiriciliği. Ankara. İlke Kitap ve Yayınevi. ISBN:975-7923-15X Kadıoğlu, Y. (2015). Korkuteli’nde gelişen yeni bir ekonomik faaliyet kolu: Mantar yetiştiriciliği. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 228–242.
• Kaplan, E. ve Gözener, B. (2022). Sivas ili mantar tüketim alışkanlığının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 11(3), 84–94.
• Kibar, B. (2015). Iğdır ili mantar tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4), 9–16
• Krain, E., E. Millard, E. Koran and E. Servat. (2011). Trade and pro-trade growth: Introducing rainforest alliance certification for cocoa production in Cote d’Ivoire. GIZ. 9 pp.
• Kurt, R., Can, A., ve Sivrikaya, H. (2018). Bartın ilinde kültür mantarı yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorunları ve bazı çözüm önerileri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(2), 176–183.
• Migliore, G., Schifani, G., and Cembalo, L. (2015). Opening the Black Box of Food Quality in the Short Supply chain: Effects of Conventions of Quality on Consumer Choice. Food Quality and Preference, 39:141-146.
• Özden, F. (2020). Gıda etiği bağlamında topluluk destekli tarım modeli üzerine bir inceleme. Türkiye Biyoetik Dergisi, 7(3), 84–98.
• Özkan, B., Akkaya, F., Özçatalbaş, O., ve Kutlar, İ., (2000). Antalya ve Ankara illerinde mantar tüketicilerinin mantar satın alma davranışlarının analizi. Türkiye VI. Yemeklik Mantar Kongresi, 20-22 Eylül 2000, İzmir.
• Pabuayon, I. M., and Shimoguchi, N. N. (2016). Cost of organic certification in the Philippines: Boon or bane to organic farmers? Journal of the International Society for Southeast Asian Agricultural Sciences, 22(2), 107-118.
• Paksoy, M., ve Aksüt, M., (2012). Mantar tüketimi ve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi: Kahramanmaraş ili örneği. IX. Türkiye Yemeklik Mantar Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, 18-20 Ekim 2012, Denizli.
• Parot, J. (2016). The French Community Supported Agriculture Movement (AMAP) Facing Domestic Challanges, Hopes for European Support. 5th Natioanal AMAP Meeting. Urgenci; 2016
• Paul, M. (2018) Community Supported Agriculture in the United States: Social, ecological, and economic benefits to farming. Jounal of Agrarian Change. 2018; p.1-19
• Sesli, E., Asan, A., Selçuk, F., Abacı Günyar, Ö., Akata, I., Akgül, H., Aktaş, S., Alkan, S., Allı, H., Aydoğdu, H., Berikten, D., Demirel, K., Demirel, R., Doğan, H.H., Erdoğdu, M., Ergül, C.C., Eroğlu, G., Giray, G., Halikî Uztan, A., Kabaktepe, Ş., Kadaifçiler, D., Kalyoncu, F., Karaltı, İ., Kaşık, G., Kaya, A., Keleş, A., Kırbağ, S., Kıvanç, M., Ocak, İ., Ökten, S., Özkale, E., Öztürk, C., Sevindik, M., Şen, B., Şen, İ., Türkekul, İ., Ulukapı, M., Uzun, Ya., Uzun, Yu., ve Yoltaş, A. (2020). Türkiye Mantarları Listesi. İstanbul: Ali Nihat Gökyiğit Vakfı Yayını.
• Singh, S. and R.l George. (2012). Organic farming awareness and beliefs of farmers in Uttarakhand, India. Journal Hum Ecol, 37(2): 139-149.
• Soylu, M. K., and Kang, M. (2016). Güney Kore’de mantar yetiştiriciliği. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(3), 225–229. https://doi.org/10.24925/turjaf.v4i3.225-229.637
• Tanasă, L., Brumă, I. S., Ulman, S. R., and Hoha, G. V. (2022). Theoretical Approach with Regard to the Main Benefits of Short Supply Chains. Focus on Small Producers and Local Communities. Scientific Papers: Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 22(3).
• Ulusoy Deniz, M., Tütüncü, Ş., ve Eren, E. (2016). Ankara ili kültür mantarı yetiştiriciliğinde tespit edilen sorunlar. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(3), 182-188.
• URL 1 (2014). https://www.fao.org/world-agriculture-watch/tools-and-methodologies/definitions-and perationalperspectives /familyfarms/ Erişim Tarihi: 01.10.2024
• URL 2 (2024) https://www.ams.usda.gov/local-food-directories/csas (Erişim tarihi: 03.09.2024)
• URL 3 (2008) https://www.ifoam.bio/why-organic/organic-landmarks/definition-organic (Erişim tarihi: 01.10.2024)
• URL 4 (2024) https://www.fao.org/faostat/en/ Erişim Tarihi: 26.08.2024
• URL 5 (2024) https://www.sugarshackmushrooms.com/ (Erişim tarihi: 14.12.2024)
• URL 6 (2024) https://cloudcapmushrooms.com/ (Erişim tarihi: 14.12.2024)
• URL 7 (2024) https://rrcultivation.com/ (Erişim tarihi: 14.12.2024)
• URL 8 (2024) https://fatmoonmushrooms.com/ (Erişim tarihi: 14.12.2024)
• URL 9 (2024) https://www.northwoodmushrooms.com/ (Erişim tarihi: 14.12.2024)
• URL 10 (2024) https://www.zellsfarm.com/ (Erişim tarihi: 14.12.2024)
• URL 11 (2024) https://thegarden.farm/ (Erişim tarihi: 14.12.2024)
• Vitoon, G. (2007). Organic jasmine rice farmers in the northeast of Thailand, In Santacoloma, P. (Ed.). Organic certification schemes: Managerial skills and associated costs — Synthesis Report from Case studies in the rice and vegetable sectors, Food and Agriculture Organization (Rural Infrastructure and Agroindustries Division), Rome. pp. 1-49
• Yalçın, M., ve Güven, S. (2019). Türkiye’de Pleurotus ostreatus üreticilerinin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Mantar Dergisi 10 (özel sayı), 214-224. XI. Türkiye Yemeklik Mantar Kongresi-2019.
• Yıldız, A., ve Zengin, C. (2020) Gıda Güvenliği ve Toplum Destekli Tarım. Web sitesi: https://www.academia.edu/44125993/G%C4%B1da_G%C3%BCvenli%C4%9Fi_ve_Toplum_Destekli_Tar%C4%B1m Erişim tarihi: 11.12.2024
• Yılmaz, G., M. Algur, H. (2021). Sürdürülebilir Kaynak Yönetiminin Değerlendirilmesinde Döngüsel Yaşam Örneği: Findhorn Ekoköy’ü. Social Sciences Research Journal, 10 (1), 174-184.
• Zepeda, L., and Li, J. (2006). Who buys local food? Journal of Food Distribution Research, 37(3), 5–15.