SOSYO POLİTİK ETKİLER BAĞLAMDA ORTAYA ÇIKAN İMAM HATİP KUŞAKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 563 - 590, 30.12.2021

İsmail Akyüz

https://doi.org/10.47425/marifetname.vi.1015655

Cited By: 2

Öz

Dindar bir nesil yetiştirme ideali uzun bir süre Türkiye’de resmi politika olmamış, İmam Hatip okulları sadece din görevlisi yetiştiren eğitim kurumları olarak düşünülmüştür. Ancak 2012 yılında Recep Tayyip Erdoğan tarafından dile getirilen dindar nesil yetiştirme ideali ile ilk kez dindarlık ve bu bağlamda İmam Hatip okulları devletin toplum tasavvurunda önemli bir bileşen haline gelmiştir. Bu bağlamda yüz yıla yaklaşan tarihiyle İmam Hatip okullarının farklı dönemlerde yetişen nesillerinin farklı karakteristiklerinin ortaya koyulması, yetişecek nesillerin nasıl bir tarihsel tecrübeden beslendiğinin anlaşılması açısından önem arz etmektedir.
Çalışma farklı dönemlerde İmam Hatip okullarında eğitim gören kuşakları sosyopolitik etkiler bağlamında sınıflandırarak ideal tipler oluşturmayı amaçlamaktadır. Yaşadıkları dönemin ulusal ve küresel etkileri her kuşağın farklı karakteristiklere sahip olmasına yol açmıştır. Gözlem, doküman incelemesi ve literatür taramasına dayanan çalışmada İmam Hatip nesillerinin cumhuriyet tarihi boyunca ortaya çıkan sosyopolitik koşullarla paralel biçimde farklılaştığı görülmüştür. Bu bağlamda birbirinden farklı özelliklere sahip olan dört İmam Hatip kuşağı tespit edilmiştir. 1951-1983 yılları arasında bu okullarda eğitim görenler “Kurucu Nesil”, 1983-1997 arası “Altın Nesil”, 1997-2012 arası “Kayıp Nesil”, 2012’den sonrası ise “Yeni Nesil” olarak adlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Dindar Nesil, İmam Hatip Nesli, Kuşak, Dini Eğitim, Din Eğitimi Politikaları

Kaynakça

• Akyüz, İsmail. “Türkiye’de Uygulanan Din Politikaları İçin Bir Tipoloji Denemesi”. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 5/1 (Ocak 2017), 143-164.
• Aron, Raymond. Sosyolojik Düşüncenin Evreleri. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 8. Basım, 2010.
• Aşlamacı, İbrahim. Pakistan Medreselerinde Bir Model Olarak İmam-Hatip Okulları. İstanbul: DEM Yayınları, 1. Basım, 2014.
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1. Basım, 1999.
• Bayhan, Vehbi. “Kuşaklar Sosyolojisi ve Türkiye İçin Yeni Bir Kuşak Analizi”. Sosyoloji Divanı Sosyoloji Dergisi, 7/13 (Ocak-Haziran 2019), 29-45.
• Bilgin, Beyza. “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Din Politikaları”. Ülkemizde Laik Eğitim Sisteminde Sosyal Bilim Olarak Din Öğretimi Kurultayı Bildiri ve Tartışmalar. ed. İkram Çınar – Hakan Atılgan. 87-108. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları, 1. Basım, 2005.
• Bozan, İrfan. Devlet ile Toplum Arasındaki Bir Okul: İmam Hatip Liseleri Bir Kurum: Diyanet İşleri Başkanlığı. İstanbul: TESEV Yayınları, 1. Basım, 2007.
• Cebeci, Suat. Din Eğitim Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi. Akçağ Yayınları, Ankara, 1. Basım, 1996.
• Cumhuriyet. “Dindar Bir Gençlik Yetiştirmek İstiyoruz” (1 Şubat 2012), 1. http://www.cumhuriyet.com.tr.
• Çakır, Ruşen. vd. İmam Hatip Liseleri: Efsaneler ve Gerçekler. İstanbul: TESEV Yayınları, 1. Basım, 2004.
• Çavuşoğlu, Abdullah. Yükseköğretime Geçişte Katsayı Uygulaması. Ankara: SETA Vakfı Yayınları, 1. Basım, 2011.
• Gasset, Jose Y Ortega. Tarihsel Bunalım ve İnsan. İstanbul: Metis Yayınları, 1. Basım, 1992.
• Gündüz, Turgay. “Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi ve Öğretimi Kronolojisi (1923-1938)”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7/1 (Ocak 1998), 53-65.
• Haber7. “Danıştay Katsayı Kararını Yine Durdurdu” (8 Şubat 2010), 1. http://www.haber7.com.tr.
• Hayıt, Halil. “İmam Hatip Liselerinin Dünü ve Bugünü”. Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi İhl’lerin Kuruluşunun 40. Yılı Münasebetiyle Tartışmalı İlmi Toplantı. ed. Sabri Akdeniz vd. İstanbul: Medeniyet Vakfı, 1. Basım, 1993.
• Hira, İsmail. “Max Weber’in Yöntem Anlayışı”. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (Haziran 2000), 45-58.
• Hürriyet. “Dindar Gençlik Yetiştireceğiz” (2 Şubat 2012), 1. https://www.hurriyet.com.tr. Kaymakcan, Recep - Aşlamacı, İbrahim. “İmam-Hatip Liseleri Literatürü Üzerine Bibliyografik Bir İnceleme”. Değerler Eğitim Dergisi, 9/22 (Aralık 2011), 71-101.
• Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. çev. Orhan Akınhay, Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1. Basım, 1999. Nacak, İbrahim. “Kuşak Sosyolojisi: Kavramsal ve Metodolojik Temeller”. Sosyoloji Divanı Sosyoloji Dergisi, 7/13 (Ocak-Haziran 2019), 9-28.
• Okumuş, Ejder. Meşruiyet Ekseninde Din ve Devlet. İstanbul: Pınar Yayınları, 1. Basım, 2003.
• Öcal, Mustafa. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7/7 (Ocak 1998), 241-268.
• Öcal, Mustafa. Dünden Bugüne İmam Hatip Liseleri, 100. Yılında İmam Hatip Liseleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1. Basım, 2015.
• Öcal, Mustafa. İmam Hatip Liseleri ve İlköğretim Okulları. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1. Basım, 1994.
• Özdemir, Esin. Üniversiteye Girişte Katsayı Uygulamasına İlişkin YÖK ve Danıştay Kararları Hakkında İnceleme ve Değerlendirme. Ankara: TOBB Yayınları, 1. Basım, 2010.
• Radikal. “MGK’nın 28 Şubat Tutanakları Mahkemede”. (23 Eylül 2013),1. http://www.radikal.com.tr.
• Turan, İbrahim. Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi Politikaları. İstanbul: İz Yayıncılık, 1. Basım, 2013.
• Turner, Bryan. S. Klasik Sosyoloji. çev. İdil Çetin, İstanbul: İletişim Yayınları, 1. Basım, 2014.
• Twenge, Jean M. Ben Nesli. çev. Esra Öztürk, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 4. Basım, 2013.
• Yeni Şafak. “Dindar Nesil Yetiştireceğiz” (28 Şubat 2016), 1. https://www.yenisafak.com.tr.