"Anlatma İzni" Kavramı Odağında Filistinli Madun Kimliğinin Haber Anlatı Diline Yansıması

Yıl 2023, , 44 - 71, 28.03.2023

Hüseyin Köse , Aytekin Çelik

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1164518

Öz

Madun (subaltern) kavramı, özünde toplumsal hareketlilik noktalarına temas etme olanakları veya erişimleri engellenmiş kişi, grup veya sınıfları ifade eder. İster yerel ve bölgesel, isterse ulusal ve küresel ölçekte olsun, maduna atfedilen kimlik ve bu kimliğe eşlik eden bilinç formları genellikle amaçlı bir söylem stratejisi içinde ve dil aracılığıyla üretilir. Haber metni ve görselleri de bu dilin önemli bir boyutunu oluşturur. Söz konusu dil, madunu yalnızca belli stereotipler içine hapsederek damgalamakla kalmaz, aynı zamanda madun kimliği ve diline yeterince görünür olma ve dolaşım hakkı tanımayarak da sınırlayıcı bir işlev görür. Çalışma bu çerçevede, madun kimliği ve dilinin uluslararası haber anlatılarına yansıma biçimlerinin mağduriyeti ebedileştiren bir işlev gördüğü varsayımından hareketle, Edward Said’in “anlatma izni” kavramı odağında Filistinli madun kimliği ve gerçeğinin haber anlatılarına yansıma ve çerçevelenme biçimlerini irdelemeyi amaçlamaktadır. Bir başka deyişle, çalışmada birbirine karşıt iki haber çerçeveleme eğiliminin “anlatma izni” kavramının içerdiği siyasal ve tarihsel önermeyle bağını kurmak hedeflenmektedir. Bu amaçla, yayın politikası bakımından birbirine karşıt iki uluslararası haber kanalı olan FOX News ve El Cezire televizyonlarının Filistinli madun kimliği ve gerçeğini farklı biçimlerde kodlayarak, izler-kitlenin zihninde söz konusu kimliğe ilişkin farklı anlamlandırma ve yorumlama çerçeveleri kurduğunu iddia ediyoruz. Her iki haber çerçeveleme türü arasında bir karşılaştırma yapmayı amaçlayan çalışmada, seçilen haber içeriklerinin analizinde Norman Fairclough’un söylem çözümlemesi yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmada sonuç olarak, her ne kadar birbirine zıt gibi görünse de, her iki haber anlatı kurgusu ve söyleminde de, derin bir ideolojik tutulmanın getirdiği kimlik yapılandırma amaçlı “öteki” vurgusunun ön plana çıkarıldığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anlatma izni, madun, Filistinli Kimliği, haber

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Sayın Editör, Makale metnini diğer bilgilerle birlikte sisteme yükledik. Değerlendirme inceliğinde bulunmanız dileğiyle. İyi günler, çalışmalarınızda kolaylıklar. Prof. Dr. Hüseyin Köse

Kaynakça

• Referans1 Armaoğlu, F. (2017). Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları (1948-1988). İstanbul: Kronik Yayınları.
• Referans2 Doğan, B. (2021). Filistinli Azınlığın İsrail Devletinde Kolektif Kimlik ve Siyasi Eşitlik Mücadelesi. Filistin Araştırmaları Dergisi. 10, 81-110.
• Referns3 Fairclough, N. (2013). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. (2. Edition), London: Routledge.
• Referans4 Said, E. (1984). Permission to Narrate. Journal of Palestine Studies, 3(13), 27-48.
• Referans5 Louai, E. H. (2012). Retracing The Concept of The Subaltern From Gramsci to Spivak: Historical Developments and New Application. African Journal of History and Culture (AJHC), 4(1), 4-8.
• Referans6 Gramsci, A. (1999). History of the subaltern calsses: Methodological criteria. Selection from the Prison Notebook of Antonio Gramsci, (Electric Ed.), Q. Hoare ve G. N. Smith (Çev.), London: Elecbook.
• Referans7 Spivak, G. C. (2016). Madun Konuşabilir Mi? D. Hattatoğlu, G. Ertuğrul, E. Koyuncu (Çev.), Ankara: Dipnot Yayınları.