State, Politics, and Service Relationship in the Center-Right in Turkey

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 156 - 174, 31.03.2021

Fatih Çağatay Cengiz

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.767419

Öz

The center-right politics that can be traced back to the legacy of the Democratic Party in Turkey constitutes a major part of the Turkish Right with respect to its representative power. The connection between the center-right politics with the nationalist and Islamist ideologies essentially demonstrates an ontological rapprochement when the term ‘state’ is taken into account. The state as a sacred entity is not only perceived as the protector of the nation but also canonized by attributing it to a pedagogical task. Therefore, the state as the natural outcome of nation codifies the nation with ethical values. Whereas the presentation of the state by the center-right politics as the embodiment of reason d’état refers to a sacred notion of the pre-modern era, the discourse on service and Machiavellian politics compels it to perform the exigencies of modern politics. Moreover, the bureaucratic and despotic structure of the state, which is interpreted as the protector of the nation, is criticized with respect to modern/ representative democracy, however, the criticism remains within the lines that pragmatism draws. On the other hand, although ‘politics of service against politics of empty talk’ has been the constitutive element of center-right politics, this politics has turned into a ‘politics of spectacle’ under the Justice and Development Party. Encounter of doing service with spectacle, however, restricts politics to a technical zone. In other words, performance of service as well as its execution becomes an important element of center-right politics. The article aims at analyzing the pre-modern and modern arguments of the center-right politics in Turkey as well as unveiling their contradictions.

Anahtar Kelimeler

Center-Right, State, Democracy, Machiavellianism, Turkey

Türkiye’deki Merkez Sağda Devlet, Siyaset ve Hizmet İlişkisi

Öz

Demokrat Parti geleneği ile başlatılabilecek olan merkez sağ siyaset, Türk Sağı’nın temsil gücü açısından en büyük kanadını oluşturmaktadır. Bu merkez sağ siyasetin milliyetçi ve İslâmcı ideolojilerle olan rabıtası ‘devlet’ kavramı söz konusu olduğunda ontolojik bir ortaklaşmanın nüvelerini göstermektedir. Devlet, kutsal bir varlık olarak milletin sadece koruyucusu olarak anlamlandırılmaz aynı zamanda pedagojik bir görev de atfedilerek yüceltilir. Böylece, millet olmanın doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan devlet, milleti de etik değerlerle kodlar. Devletin ‘hikmet-i devlet’ olarak takdimi her ne kadar modern öncesi dönemin kutsallığına atıf yapsa da hizmet söylemi ve Makyavelist siyaset anlayışı merkez sağı, modern siyasetin gereklerini yerine getirmeye zorlamaktadır. Milletin koruyucusu olarak anlamlandırılan devletin bürokratik ve ceberut yapısı merkez sağ siyaset tarafından modern/temsili demokrasi bağlamında eleştirilir ancak bu eleştiri de pragmatizmin ve çizdiği sınırlar çerçevesinde kalır. Öte yandan ‘laf değil hizmet’ üreten siyaset, her ne kadar merkez sağın kurucu unsuru olsa da Adalet ve Kalkınma Partisi ile bu siyaset, bir nümayiş siyasetine dönüşmüştür. Diğer bir anlatımla, hizmetin yapılması kadar onun gösterimi de merkez sağ siyasetin önemli bir unsuru haline gelmektedir. Hizmetin nümayişle buluşması son kertede siyaseti de teknik bir alana sıkıştırmaktadır. Bu makale, Türkiye’deki merkez sağ siyasetin pre-modern ve modern öncüllerini incelemeyi amaçladığı gibi bu ikili arasındaki çelişkileri de açığa çıkarmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Merkez Sağ, Devlet, Demokrasi, Makyavelizm, Türkiye

Kaynakça

• Açıkel, F. (1996). “Kutsal mazlumluğun” psikopatolojisi. Toplum ve Bilim, 70, 153-196.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2016). 2016 yılı Faaliyet Raporu, Erişim adresi: https://sgb.aile.gov.tr/data/5434f307369dc31d48e42dc5/2016_Faaliyet_Raporu.pdf
• Akyol, T. (1991). Seçim Göstergeleri Açısından Türkiye’de Sağın Sorunları (2). Türkiye Günlüğü, 17, 4-10.
• Baştürk, E. (2014). Mağduriyet ile İktidar Arzusu Arasında Türk Sağı: Komplo’cu Bir Söylemin Anatomisi. Teorik Bakış, 5, 117-150.
• Bora, T. (1998). Milli Tarih ve Devlet Mitosu. Birikim: Aylık Sosyalist Kültür Dergisi, 105-106, 83-93.
• Bora, T. (2007). Türk Milliyetçiliğin İnşasında Vatan İmgesi: Harita ve ‘Somut’ Ülke. Milliyetçiliğin Vatanı Neresi?. Birikim, 213. Erişim adresi: http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/5001/turk-milliyetciliginin-insasinda-vatan-imgesi-harita-ve-somut-ulke-milliyetciligin-vatani-neresi#.W_JYIZMzau4
• Bora, T. (2016). Türk Sağı: Siyasal Düşünce Tarihi Açısından Bir Çerçeve Denemesi. İ. Ö. Kerestecioğlu ve G. G. Öztan (Der.), Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (s. 9-28) içinde. İstanbul: İletişim.
• Bora, T. (2018). M. Özkaraca tarafından gerçekleştirilen röportaj. Tanıl Bora ile Cereyanlar Üzerine. Erişim adresi: http://www.gazetebilkent.com/2018/01/26/tanil-bora-ile-cereyanlar-uzerine/
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP dönemindeki o faciayı hatırlattı. (2018, Mayıs 29). Sabah. Erişim adresi: https://www.sabah.com.tr/gundem/2018/05/29/cumhurbaskani-erdogan-chp-donemindeki-o-faciayi-hatirlatti
• Cizre, Ü. (2014). AP-Ordu İlişkileri: Bir İkilemin Anatomisi (3. bs.). İstanbul: İletişim.
• Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu ve Yorumlar. A. Ekmekçi ve O. Taşkent (Çev.), İstanbul: Ayrıntı.
• Demirel, T. (2013). Adalet Partisi: İdeoloji ve Politika (2. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erdoğan: CHP yoksulluk demektir. (2018, Aralık 16). Birgün. Erişim adresi: https://www.birgun.net/haber-detay/erdogan-chp-yoksulluk-demektir-240398.html
• Erken, B. (2016). Türkiye’de Merkez Sağ İdeolojisini Siyasi Hareket Üzerinden Temellendirme Denemesi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 191-222.
• Erzurumi, H. B. (1968). Kur’anı Kerime Göre Sağcılık ve Solculuğun Mânası ve Solcu Yazarlara Cevap. İstanbul: Garanti Matbaası.
• Gökalp, Z. (1976). Türk Devletinin Tekâmülü. Ankara: Ülkü Ocakları Yayınları.
• Güvenç, B. (1996). Türk Kimliği: Kültür Tarihinin Kaynakları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Halifeoğlu, M. & Yetiş M. (2013). Gramsci, Sivil-Toplum Devlet İkiliği ve Kuramsal Kökenler. Mülkiye Dergisi, 37(1), 163-188. Kara Kuvvetleri Komutanlığı (2018). Tarihçe. Erişim adresi: http://www.kkk.tsk.tr/KKKHakkinda/KKKtarihce.aspx
• Kırkıncı, M. (2014). Muhabbet Fedaileri. Erişim adresi: http://www.mehmedkirkinci.com/index.php?s=article&aid=1326
• Küçükömer, İ. (2007). Batılılaşma & Düzenin Yabancılaşması. İstanbul: Bağlam.
• Machiavelli, N. (1994). Prens İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Meşe, E. (2016). Komünizmle Mücadele Dernekleri. İstanbul: İletişim.
• Niyazi, M. (1993). Türk Devlet Felsefesi. İstanbul: Ötüken.
• Orhan, Ö. (2012). J.J. Rousseau’da Genel İrade Kavramı. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 1-25.
• Özkazanç, A. (2016). Devletin Örgütlenmesi. Y. Taşkın (Der.), Siyaset: Kavramlar, Kurumlar, Süreçler (s. 139-170) içinde. İstanbul: İletişim.
• Öztan, G. G. (2016). Türk Sağında Devlet Fetişizmine Dair. İ. Ö. Kerestecioğlu ve G. G. Ö. (Der.), Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (s. 425-458) içinde. İstanbul: İletişim.
• Sancar, M. (1997). Devlet aklı”, hukuk devleti ve “devlet çetesi. Birikim: Aylık Sosyalist Kültür Dergisi, 93-94, 80-90.
• Satıcı, M. (2015). Ahlak-Politika İlişkisi Açısından Machiavelli’nin Politika Teorisi. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 113-130.
• Suveren, Y. (2014), Türkiye’de Sağ-Muhafazakâr Siyasetçilerin Devleti Algılama Yordamları Üzerine Bir Değerlendirme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 139-151.
• TBMM Tutanak Dergisi (1951, 19 Kasım). Dönem 9, Cilt 10, Toplantı 2. Erişim adresi: https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/GZC/d09/c010/gcz09010006.pdf.
• Topçu, N. (2010). İradenin Dâvası, Devlet ve Demokrasi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Turan, Ö. (2016). Kudretli Devlet, Manevi Kalkınma, Ağır Sanayii: Türk Sağı ve Kalkınma. İ. Ö. Kerestecioğlu ve G. G. Ö. (Der.), Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (s. 459-4505) içinde. İstanbul: İletişim.
• TÜİK (t.y.). Şehir ve Köy Nüfusu, 1927-2000. Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1047
• Türk, B. (2014). Muktedir: Türk Sağı Geleneği ve Recep Tayyip Erdoğan. İstanbul: İletişim.
• Türkeş, A. (2017). Millî Doktrin 9 Işık. İstanbul: Bilge Karınca.
• Volkan, V. (2001). Transgenerational Transmissions and Chosen Traumas: An Aspect of Large-Group Identity. Group Analysis, 34(1), 79-97.
• Yaşlı, F. (2014) Kinimiz Dinimizdir: Türkçü Faşizm Üzerine Bir İnceleme (3. bs). İstanbul: Yordam.
• Yeniden Millî Mücadele (1971, 3 Ağustos). Anayasa millî ideallerin sembolü demokratik sağcılığı korumalıdır. 79.