Özel okul yatırımları için Türkiye’deki 81 ilin çok kriterli karar verme yöntemleri ile stratejik analizi

Yıl 2017, Cilt: 45 Sayı: 45, 93 - 114, 01.01.2017

Ali Özdemir Fatih Tüysüz

https://doi.org/10.15285/maruaebd.295291

Cited By: 6

Öz

Türk eğitim sisteminin her kademesinde, eğitim-öğretim veren özel okulların varlığı, eğitim-
öğretime olumlu katkı sağlamaktadır. Özel okullar, eğitimde bir rekabet ortamının oluşmasını
sağlayarak, eğitim ortamlarının niteliğini artmasını sağlayabilmekte ve bu sebeple bu okullara
olan talep artmaktadır. Eğitim sektörü gelişmeye oldukça müsait bir sektördür ve günümüzde
özel okulların sayısı, devletin de bu okulları teşvik etmesiyle birlikte her geçen gün artmaktadır.

Bu çalışmada özel okul yatırımı yapmak isteyen girişimciler için özel okul yatırım yeri seçiminin
kolaylaştırılması amacı ile Çok Kriterli Karar Verme metotlarından Analitik Hiyerarşi Süreci
ve Gri ilişkisel Analiz yöntemleri kullanılarak karar vericilerin bilimsel verilere dayalı olarak
rasyonel bir seçim yapabilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ilgili alan yazın taraması ile ve uzman
görüşleri alınarak özel okul yatırımları konusunda öncelikle temel alınacak kriterler belirlenmiş,
ilgili kaynaklardan yararlanılarak elde edilen gerçek veriler, uzmanlarca atanan ağırlıklar dikkate
alınarak Türkiye’deki 81 il özel okul yatırım yapılabilirliği açısından sıralanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Özel okul yatırımları, çok kriterli karar verme, Türkiye

Strategic Analysis of 81 Provinces in Turkey for Private School Investments Using Multiple Criteria Decision Making Methods

Öz

At every level of the Turkish education system, the presence of private schools provides a positive
contribution to education and training. Private schools for which demand is increasing are able toincrease the quality of education by providing a competitive environment. The education sector
has been a developing industry and today the number of private schools has been increasing
everyday with the incentives of the government. In this study, it is aimed to facilitate the selection
of private schools’ location investment decision for the entrepreneurs who want to invest in private
schools. It is also aimed that decision makers can make a rational decision based on scientific data
by using two Multi Criteria Decision Making methods which are Analytical Hierarchy Process
and Grey Relational Analysis methods. For this purpose, the criteria to be taken as the basis for
private school investments were determined by literature review and expert opinions. Then, the
actual data obtained from the related sources and the weights were assigned by the experts. 

Anahtar Kelimeler

Private school investments, multiple-criteria decision making, Turkey

Kaynakça

• Ağaya, S. (2012). Özel öğretim kurumlarında muhasebe ve vergilendirme sistemi: örnek bir uygulama. (Yayınlanmamış Lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, İstanbul.
• Başkaya, B. (2006). İstanbul ili özel okullarındaki halkla ilişkiler uygulamaları. (Yayınlanmamış Lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Chang, C. L., Tsai, C. H., & Chen, L. (2003). Applying grey relational analysis to the decathlon evaluation model. Int J Comput Internet Manage, 11(3), 54-62.
• Çelik, Y. (2006). Özel okulların Türk eğitim sistemine ekonomik katkılarının değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çıngı, H., Kadılar, C., & Koçberber, G. (2013) Türkiye’de ilçelere göre kamu ilköğretim ve ortaöğretim okullarındaki ihtiyaçların belirlenmesine yönelik istatistiksel bir yaklaşım. Journal of Education, 28(1), 105-116.
• Demirci, K., Taşkın, E., Yuca, U. (2006). Öğrenen örgüt/pazarlama yönelimli öğrenen okul boyutlarının analizi: Kütahya ili özel eğitim kurumları uygulaması. Akademik Bakış, 9.
• Doumpos, M., Zopounidis, C. (2002). “Multicriteria Classification and Sorting Methods: A Literature Review,” European Journal of Operational Research, 138, 229-246.
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG), (2013). Eğitim İzleme Raporu 2015-2016, Sabancı Üniversitesi, http:// www.egitimreformugirisimi.org/sites/www.egitimreformugirisimi.org/files/EIR2015-16.10.02.17. web.pdf adresinden 05.09.2016 tarihinde edinilmiştir. Ekonomi Bakanlığı. (2012). 1 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ. Ankara: Resmi Gazete sayısı: 28329. http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2012/06/20120620-8.htm. Erişim Tarihi: 02.20.2017
• Eurydice, E. A. C. E. A. (2012). Key data on education in Europe 2012. Brussels: Eurydice.
• Evren, R., Ülengin, F., 1992. Yönetimde karar verme. İTÜ Yayınları, No.1478.
• Forman, E. H., & Gass, S. I. (2001). The analytic hierarchy process—an exposition. Operations research, 49(4), 469-486.
• Hanushek, E. A. (1996). Measuring investment in education. The Journal of Economic Perspectives, 10(4), 9-30.
• Işık, Ş. (2009). Türkiye’de eğitim amaçlı göçler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 7(1), 27-37.
• Ju-Long, D. (1982). Control problems of grey systems. Systems & Control Letters, 1(5), 288-294.
• Kahraman, C., (1995). İleri imalat teknolojilerinin ekonomik analizi ve esneklik faktörünün sayısallaştırılmasına bulanık kümeler yaklaşımı. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Kandemir, Y. (2015). Devlet okulu öğretmenlerinin özel okullara ilişkin tutumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Y. Lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, Y. (2004). “Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemlerinden TOPSIS ve ELECTRE Yöntemlerinin Karşılaştırılması,” Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, İstanbul, Haziran. Erişim: http:// www.hho.edu.tr
• Köktaş, A. M. (2009). Türkiye’de Hanehalkı Eğitim Harcamaların Analizi, Ankara Üniversitesi Sosyal Blimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kuo, Y., Yang, T., & Huang, G. W. (2008). The use of grey relational analysis in solving multiple attribute decision-making problems. Computers & Industrial Engineering, 55(1), 80-93.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2007). Özel Öğretim Kurumları Kanunu (2007). http://www.mevzuat.gov. tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=1.5.5580&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= &Tur= 1&Tertip=5&No=5580. Erişim Tarihi: 02.20.2017. Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği. (2012). Resmi Gazete Tarihi: 20.03.2012 Resmi Gazete Sayısı: 28239. http://ookgm.meb.gov.tr/www/yonetmelik/icerik/72. Erişim Tarihi: 02.20.2017.
• Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. (2014). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/12/20140705.htm. Erişim Tarihi: 02.20.2017.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2016). Milli Eğitim İstatistikleri – Örgün Öğretim. Strateji Geliştirme Başkanlığı. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/18024009_meb_istatistikleri_orgun_ egitim_2015_2016.pdf adresinden 07.10.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Ozcan, T., & Tuysuz, F. (2016). Modified grey relational analysis integrated with grey dematel approach for the performance evaluation of retail stores. International Journal of Information Technology & Decision Making, 15(02), 353-386.
• Özden, H. O. (2009). Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Peetsma, T. T. (2000). Future time perspective as a predictor of school investment. Scandinavian Journal of Educational Research, 44(2), 177-192.
• Saaty Thomas, L. (1980). The analytic Hierarchy process. New York: McGrow-Hill.
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: the analytic hierarchy process. European journal of operational research, 48(1), 9-26.
• Saaty, T. L. (2005). Theory and applications of the analytic network process: decision making with benefits, opportunities, costs, and risks. RWS publications.
• Saaty, T. L., & Vargas, L. G. (2012). Models, methods, concepts & applications of the analytic hierarchy process (Vol. 175). Springer Science & Business Media.
• Subaşı, B., Dinler, A. (2003). Dünya da ve Türkiye’de Özel Okullar. İstanbul: İTO Yayınları
• TOBB (2014). Türkiye eğitim Meclisi Sektör Raporu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Ankara, 2014. http:// www.tobb.org.tr/TurkiyeSektorMeclisleri/Sayfalar/SektorRaporlari.php adresinden 05.09.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Türkiye Bankalar Birliği, (2016). https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistikiraporlar/ 59 adresinden 07.10.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2016). http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=kategorist adresinden 07.10.2016 tarihinde edinilmiştir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, (2015). Türkiye eğitim meclisi sektör raporu 2014, https://www. tobb.org.tr/Documents/yayinlar/2014/T%C3%BCrkiye%20E%C4%9Fitim%20Meclis%20 Sekt%C3%B6r%20Raporu%202014%20web.pdf adresinden 07.10.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Uygun, S. (2003). Türkiye’de dünden bugüne özel okullara bir bakış (Gelişim ve etkileri). Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 36(1-2).
• Wachtel, P. (1976). The effect on earnings of school and college investment expenditures. The Review of Economics and Statistics, 326-331.