Okul öncesi öğretmen adaylarının kimya, fizik ve biyoloji kavramlarına yönelik metaforik algıları

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: 46, 75 - 95, 01.06.2017

Gonca Harman , Aytekin Çökelez

https://doi.org/10.15285/maruaebd.280029

Cited By: 11

Öz

Bu çalışma ile okul öncesi öğretmen adaylarının kimya, fizik ve biyoloji kavramlarına yönelik metaforik algılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya okul öncesi eğitimi anabilim dalı 4. sınıfta öğrenim görmekte olan 70 öğretmen adayı katılmıştır. Öğretmen adaylarından kimya, fizik ve biyolojinin neye benzediğini gerekçeli olarak ifade etmeleri istenmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler içerik analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Öğretmen adaylarının belirttikleri metaforlar olumlu, olumsuz ve nötr olmak üzere kategorize edilmiştir. Çalışma sonucunda olumlu metaforların sırası ile biyoloji, fizik ve kimya kavramlarına ilişkin olduğu belirlenmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarının biyolojiye yönelik algılarının fizik ve kimyaya yönelik algılarından daha olumlu olduğu görülmüştür. Kimya, biyoloji ve fizik için olumlu metaforların yaşam ve doğa ile iç içe, nötr metaforların konu ve içerik, olumsuz metaforların ise zor ve karmaşık kategorilerinde yoğunlaştığı saptanmıştır. Okul öncesi öğretmen adaylarının kimya, fizik ve biyoloji kavramları için zihinlerinde beliren ilk imgelerin kimya için periyodik cetvel ve element; fizik için basit makineler, kuvvet, hareket, hız, ivme, kütle, hacim, yoğunluk, yer çekimi; biyoloji için canlılar, bölünmeler, hücre, sistemler, fotosentez olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metafor, kimya, fizik, biyoloji

Kaynakça

• Acay-Sözbir, S. ve Çamlıbel-Çakmak, Ö. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “müzik” kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal of Social Science, 42, 269-282. http://www.jasstudies.com/Makaleler/1538403192_17.%20Yrd.%20Do%C3%A7.%20Dr.%20Senem%20ACAY%20S%C3%96ZB%C4%B0R.pdf adresinden alınmıştır. Akıncı-Demirbaş, E. (2015). Çocuk gelişimi bölümü üniversite öğrencilerinin “çocuk” kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 295-303. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/28.akinci_demirbas.pdf adresinden alınmıştır. Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712. http://www.tebd.gazi.edu.tr/index.php/tebd/article/viewFile/177/163 adresinden alınmıştır. Çamlıbel-Çakmak, Ö. (2014). Okul öncesi dönemde fen eğitimi ve öğretmenin rolü. M. Metin ve Ç. Şahin (Eds.), Örnek uygulamalarla okul öncesi dönemde fen eğitimi içinde, (s. 30-49). Ankara: Pegem Akademi. Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 9(5), 749-776. http://www.turkishstudies.net/Makaleler/561028989_42DermanAy%C5%9Feg%C3%BCl-sos-749-776.pdf adresinden alınmıştır. Dönmez-Usta, N. ve Ültay, N. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının “kimya” metaforlarının karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ksbd/article/view/5000160171 adresinden alınmıştır. Ergin, B., Şahin, M. & Erişen Y. (2013). Prospective pre-school teachers’ perceptions of “child”: A study of metaphors. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 4(4) 88-101. http://www.ijonte.org/FileUpload/ks63207/File/08b.ergin.pdf adresinden alınmıştır. Ertürk-Kara, H. G. (2014). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının okul öncesi eğitim kavramına ilişkin metaforları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 104-120. http://eefdergi.erzincan.edu.tr/article/view/5000034127/5000102005 adresinden alınmıştır. Giren, S. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının okul öncesi eğitim öğretmeni kavramına ilişkin metaforları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 123-132. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/firatsbed/article/view/5000172914/5000155939 adresinden alınmıştır. Giren, S. ve Durak, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin oyuncak kavramına ilişkin metaforik algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 561-575. http://buefad.bartin.edu.tr/article/view/5000143590/5000142049 adresinden alınmıştır. Giren, S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin “okul öncesi dönem çocuğu için oyun” kavramına ilişkin metaforları. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 372-388. http://eku.comu.edu.tr/article/view/5000152114 adresinden alınmıştır. Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Güder-Yağan, S. ve Yıldırım, A. (2014). Okul öncesi öğretmeni adaylarının demokrasiye ilişkin metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16), 151-170. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/adyusbd/article/view/5000041580/5000039108 adresinden alınmıştır. Gürbüzoğlu-Yalmancı, S. ve Aydın, S. (2013). Öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 208-223. http://sbed.mku.edu.tr/article/viewFile/1038000098/1038000017 adresinden alınmıştır. Kallery, M. (2004). Early years teachers’ late concern sand perceived needs in science: An exploratory study. Europan Journal of Teacher Education, 27(2), 147-165. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/026197604200023024 adresinden alınmıştır. Koca, Ş. (2012). The pre-school teacher candidates' metaphorical thinking about the concept of music learning, Cyprus International Conference on Educational Research (CY-ICER-2012)North Cyprus. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 1485- 1489. Kuyucu, Y., Şahin, M. ve Kapıcıoğlu, O. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin “çocuk” kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 43-53. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/05._yasemin_kuyucu_mehmet_sahin__m._osman_kapicioglu.pdf adresinden alınmıştır. Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE Publications. Neslitürk, S., Çamlıbel-Çakmak, Ö. ve Asar, H. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin “veli” kavramına ilişkin metaforik algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 679-712. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/adyusbd/article/view/5000071169/5000065624 adresinden alınmıştır. Osborne, J., Simon, S. & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 29(5), 1049-1079. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/0950069032000032199 adresinden alınmıştır. Pekdoğan, S. ve Kanak, M. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılığa ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 138-147. http://www.inesjournal.com/Makaleler/1118663235_id-32-serpilpekdogan.pdf adresinden alınmıştır. Pesen, A., Kara, İ. ve Gedik, M. (2015). Çocuk gelişimi bölümü 2. sınıf öğrencilerinin “müdür” kavramına ilişkin metafor algıları. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 39-61. http://susbid.siirt.edu.tr/index.php/susbid/article/view/119/37 adresinden alınmıştır. Serhatlıoğlu, B. (2014). Okul öncesi öğretmenliği bölümü öğrencilerinin okul öncesi öğretmenine ilişkin metaforik algıları. Uluslar arası EJER Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, Ankara: Anı Yayıncılık. Soysal, D. ve Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “fen ve teknoloji dersi” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9,(19), 287-306. http://sbed.mku.edu.tr/article/view/1038000326/1038000160 adresinden alınmıştır. Şahin-Zeteroğlu, E., Doğan, Y. ve Taner Derman, M. (2012). Determining the opinions of preschool and primary school teacher candidates on creativity and metaphorical perception. Educational Sciences: Theory and Practice. 12(4), 3135-3152. http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1003006.pdf adresinden alınmıştır. Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/mersinefd/article/view/5000039980/5000065046 adresinden alınmıştır. Şimşek, C. ve Bildirici, Z. (2016). The comparison of the children metaphors of female students in preschool teaching and various branches. International Journal of Humanities and Social Science Invention, 5(4), 26-35. http://www.ijhssi.org/papers/v5(4)/E0504026035.pdf adresinden alınmıştır. Tok, E. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılık kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & ScienceEducation, 4(2), 1-8. http://www.ijtase.net/ojs/index.php/IJTASE/article/view/416/493 adresinden alınmıştır. Ulukök, Ş., Bayram, K. ve Selvi, M. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoloji kavramına ilişkin zihinsel imgeleri (Metafor analizi örneği). International Online Journal of Educational Sciences, 7(3), 244-259. http://www.iojes.net//userfiles/Article/IOJES_1749.pdf adresinden alınmıştır. URL-1. YÖK Egitim Fakültesi Ögretmen Yetistirme Lisans Programlari. Okul Öncesi Öğretmenliği. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/49665/okul_oncesi.pdf/7df366cd-74f9-4e5c-b3af-96482405f8bd adresinden alınmıştır. Yapıcı, İ. Ü. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 139-147. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/article/view/5000119375/5000134473 adresinden alınmıştır. Yaşar, Ş. (1993). Okul öncesi eğitim öğrencilerinde fene yönelik duyuşsal özellikler. 9. Ya-Pa Okul Öncesi Eğt. ve Yayg. Semineri, Ankara. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Zembat, R., Tunçeli, H. İ. ve Akşin, E. (2015, Mayıs). Okul öncesi öğretmen adaylarının “okul yöneticisi” kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”. Ankara.