TÜRKİYE’DE UYGULANAN VE DEĞİŞEN EĞİTİM PROGRAMLARININ PSİKOLOJİK TEMELLERİ

Yıl 2005, Cilt: 22 Sayı: 22, 31 - 45, 11.10.2013

Orhan Akınoğlu

Öz

Eğitim dünyasında, davranışçılık akımının etkisiyle başlayan eğitim programlarını oluşturma ve düzenleme çalışmaları, Piaget’in bilişsel gelişim teorisiyle dünya çapında derin bir etkiye ve güce ulaşmıştır. Özellikle son yıllarda insan öğrenmesine ve beynin yapısını anlamaya yönelik psikoloji araştırmalarına büyük bir ilgi gösterilmekte bu çerçevede yapılan çalışmaların sayısı giderek artmaktadır. Bu ilginin temel nedeni psikoloji araştırma bulgularının doğrudan ve dolaylı olarak eğitim ortamlarını ve eğitim programlarının yapısını farklılaştırmasında yatmaktadır. Bu bağlamda, Türkiye’de MEB tarafından öğretmenlere eğitim ortamlarını düzenlemede zaman zaman bir takım yönlendirmelerde bulunulmakta, eğitim reformu adı altında eğitim programları değiştirilmektedir. Eğitim programlarında değişime Gardner’ın çoklu zeka, Vygostky’nin sosyal yapılandırmacılık, Caine’in beyin temelli öğrenme, Paul’un eleştirel düşünm ve öğrenme stilleri başta olmak üzere esnek öğrenme, yaratıcı düşünme, proje temelli öğrenme, işbirliğine dayalı öğrenme, yaşam boyu öğrenme modelleri öncülük etmektedir. Türkiye’ de uygulanan ve değişen eğitim programlarının psikolojik temellerini nelerin oluştuğunu anlamanın önemli bir katkı sağlayacağı ortadadır. Bu nedenle, çalışmanın amacı, son yıllarda dünya’da güçlü etkileri olan öğrenmeyle ilgili yaklaşımların neler olduğunu ortaya koymak ve bunların eğitim programlarına doğrudan ve dolaylı olarak nasıl yansıtıldığını belirlemektir. Bu amaç çerçevesinde, çalışma aşağıdaki araştırma sorusu kapsamında yürütülmüştür. Türkiye’de uygulanan ve değişen eğitim programlarında ne tür farklılıklar vardır? Bu çalışma, Türkiye’de değişen eğitim programlarının temellerinin anlaşılmasına katkı sağlaması açısından önem taşımaktadır. Araştırma, literatür ve kaynak tarama yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, değişen çağ ve ihtiyaçlar, Türkiye’de de eğitim programlarının değişim içermesine yol açmaktadır. Yeni hazırlanan ilköğretim programlarının psikolojik  temelleri farklı türde ve düzeyde araştırmalara dayanmaktadır. Bu bulgulara dayalı olarak, öğretmen yetiştirmede eğitim programlarına yansıyan temellerin dikkate alınması, okul/sınıf ortamlarının eğitim programlarına yansıyan temellere göre düzenlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim psikolojisi, eğitim programları, öğretmen yetiştirme, sınıf ortamı, eğitim sosyolojisi

Kaynakça

• YILDIRIM,A & ŞİMŞEK, H, (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi
• YURDAKUL, B.(2005). “Yapılandırmacılık”, Demirel, Özcan (Editör), Eğitimde Yeni Yönelimler, Pegem A Yayıncılık, Ankara: (39-61)