Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2021, Cilt: 53 Sayı: 53, 157 - 181, 24.01.2021

Mustafa Otrar , Bilge Kurt Kaya

https://doi.org/10.15285/maruaebd.653473

Öz

This study aims to perform the validity and reliability studies for a short form based on the 31-item Marmara Sibling Jealousy Scale developed by Kurt (2017) for measuring middle-school students’ jealousy levels toward their siblings (the original scale measures mothers’ perceptions of jealousy among their children). The study group of the research is comprised of 860 middle schools for the exploratory factor analysis and 700 students selected from middle schools in Pendik, İstanbul in the 2015-2016 and 2017-2018 academic years for the confirmatory factor analysis. As a result of the multi-step exploratory factor analysis, the validity studies have determined the scale to have 31 items and four factors that explain 65.14% of the total variance with eigenvalues greater than 1. However, the scale has been evaluated as having a single factor, because the difference the first factor has with the other factors is very large (46.77%). Ten more items were eliminated in the evaluation stage. Thus, the final version of the scale has been reached with 21 items. In the second study group (N = 700), confirmatory factor analysis of the test-retest has determined the goodness-of-fit values (x^2/df = 1.58; p < .001) for Model 2 to show good fit and the other indicators of fit to have appropriate ranges (RMSEA between .03 and .08; RMR between .05 and .15; and NFI between .69 and .8. The reliability study shows Cronbach’s alpha to have a value of α = .96; test-retest correlations of r = .80; and split-half reliability r1-2 = .81. The results reveal the Marmara Sibling Jealousy Scale Short Form to have sufficient reliability and validity levels.

Anahtar Kelimeler

Jealousy Sibling jealousy scale development

Kaynakça

  • Apalaçi, V. (1996). Psychological adjustment and sibling reliationships of older brothers and sisters of children with pervasive developmental disorders. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
  • Armutlulu, İ. H. (2008). İşletmelerde uygulamalı istatistik. İstanbul: Alfa Yayınları.
  • Bakırcıoğlu, R. (2013). Çocuk ve ergende ruh sağlığı. Ankara: Anı.
  • Bowlby, J. (1998). A secure base, parent-child attachment and healthy child development. Sarp Güneri (Çev.). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü.
  • Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press.
  • Browne, M. W. (1984). Asymptotically distribution-free methods for the analysis of covariance structures. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 37: 62–83.
  • Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Canel, A. N. (2012). Aile yaşam becerileri. İstanbul: Nakış Ofset.
  • Carla, R. (2004). The ınfluence of sibling jealousy on the child’s self-esteem. (Unpublished dissertation theses). University of South Africa, South Africa.
  • Çavdar, A. (2003). The self-with-sibling representation and the oedipal themes ın the sibling relationship. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
  • Çil, B. (2008). İstatistik. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Çokluk, Ö., Şekerçioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem A.
  • Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi,30 (3), 211-216.
  • Fidan, T. Y. (2011). Bir çocuk-ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniğine başvuran çocuk ve ergenlerin ruhsal belirtileri ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 3(1), 1-8.
  • Görker, I., Korkmazlar, Ü., Durukan, M. ve Aydoğdu, A. (2004). Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7, 103 110.
  • Gözen, Aylin. (2018). Aile işletmelerinde aile etkisi ve örgütsel ustalık kavramlarının işletme performansı üzerindeki etkisinin incelenmesi. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
  • Hart, S. L. ve Legerstee, M. (2010). Handbook of jealousy: theory, research and multidisciplinary approaches. Brenda L. Volling, Denise E. Kennedy ve Lisa M. H. Jackey (Eds.), The Development of Sibling Jealousy içinde (s.387-417). New Jersey: Wiley-Blackwell.
  • Haşlaman, T. (2005). Programlama dersi ile ilgili özdüzenleyici öğrenme stratejileri ile başarı arasındaki ilişkilerin incelenmesi: bir yapısal eşitlik model. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Hayduk, L.A. (1987). Structural equation modeling with LISREL essential and advances. Baltimore: The John Hopkins Universty Press.
  • Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
  • İnce, M. (2009). Which aspects of early childhood experience predict romantic jealousy? An investigation of the effects of parental treatment, sibling jealousy and adult attachment style on adult romantic jealousy. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
  • Jöreskog, K. ve Sörbom, D. (2001). LISREL 8.51. Mooresvile: Scientific Software.
  • Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
  • Karp, H. (2006). Mahallenin en mutlu yumurcağı. İstanbul: Yakamoz.
  • Kline, P. (2005). An easy guiede to factor analysis. New York: Routledge.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
  • Kurt, B. (2017). Ortaokul öğrencilerinin anneye bağlanma stilleri ile kardeş kıskançlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Mardia K. V. (1974). Applications of some measures of multivariate skewness and kurtosis in esting normality and robustness studies. The Indian Journal of Statistics, Series B, 36(2), 115-129.
  • Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay.
  • Olya, H. (2017). Partial Least Squares Based Structural Equation Modeling (PLS-SEM). Global Conference on Services Management, 3-7 October, Volterra, Italy.
  • Raykov, T., & Marcoulides, G.A. (2006). A first course in structural equation modeling, (2nd ed.). Mahlah, New Jersey, London: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Schermelleh-Engel, K, S., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
  • Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structural equation modeling. New York: Routledge Taylor & Francis Group.
  • Subaş, A. ve Çetin, M. (2017). Enneagram kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlilik çalışması. SOBİDER: Sosyal Bilimler Dergisi, 11(4), 160-181. Doi: http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.3478
  • Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş (Temel ilkeler ve lisrel uygulamaları). Ankara: Ekinoks.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed). Boston: Allyn and Bacon.
  • Tezbaşaran, A. A. (2008). Likert Tipi Ölçek Hazırlama Kılavuzu. www.academia.edu.\1288035\Likert_Tipi_Ölçek_Hazırlama_Kılavuzu adresinden edinilmiştir.
  • Tezcan, C. (2008). Yapısal eşitlik modelleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Thompson, J. A. ve Halberstadt, A. G. (2008). Children’s accounts of sibling jealousy and their ımplicit theories about relationships. Social Development, 17 (3), 488-511.
  • Uçar, H. N., Vural A. P., Kocael, Ö., Köle, İ. H., Dağdelen F. ve Kırtıl, İ. Y. (2014). Bir çocuk ve ergen psikiyatristi polikliniğine başvuran hastaların yakınma, tanı ve ilaç uygulamaları karakteristiklerinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 40 (2), 75 83.
  • Volkom, M. V., Machiz, C. ve Reich, A. E. (2011). Sibling relationships in the college years: do gender, birth order and age spacing matter? North American Journal of Psychology, 13 (1), 35-50.
  • Volling, B. L., McElwain, N. L. ve Miller, A. L. (2002). Emotion regulation in context: he jealousy complex between young siblings and ıts relations with child and family characteristics. Child Development, 73 (2), 581-600.
  • Yavuzer, H. (1998). Bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimiyle çocuğunuzun ilk 6 yılı. İstanbul: Remzi.
  • Yavuzer, H. (2009). Ana-baba ve çocuk. İstanbul: Remzi.
  • Yavuzer, H. (2011). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi.
  • Yiğen, E. (2005). Zonguldak il merkezinde yuvaya giden 3-6 yaş grubu çocuklarda kardeş kıskançlığının değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
  • Yörükoğlu, A. (2010). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgür.

Marmara Kardeş Kıskançlığı Ölçeği Kısa Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 53 Sayı: 53, 157 - 181, 24.01.2021

Mustafa Otrar , Bilge Kurt Kaya

https://doi.org/10.15285/maruaebd.653473

Öz

Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin annelerini kardeşlerinden kıskanma durumlarını ölçmek amacıyla Kurt (2017) tarafından geliştirilen 31 maddelik Marmara kardeş kıskançlığı ölçeğinin kısa formunun geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması amaçlanmıştır. Ölçeğin AFA için çalışma grubu, 2015-2016 ve 2017-2018 eğitim-öğretim yıllarında İstanbul ili Pendik ilçesinde öğrenim gören 860 ortaokul öğrencisi, DFA için de 700 ortaokul öğrencisidir. Geçerlik çalışmalarında yapılan çok basamaklı AFA analizi sonucunda 31 maddeli ölçeğin eigen değeri 1’den büyük toplam varyansın %65.14’ünü açıklayan 4 faktörü olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak ilk faktörle diğer faktörler arasındaki fark çok büyük olduğundan (%46.77) ölçek tek faktörlü olarak değerlendirilmiştir. Bu aşamada 10 madde daha elenerek 21 maddeli son haline ulaşılmıştır. N=700 olan ikinci çalışma grubunda DFA sınaması sonrasında model 2’nin iyi uyum gösterdiği (x^2/df =1.58; p<.001) model iyiliği diğer göstergelerinden RMSEA=.030>.08 RMR=.15>.05 NFI=.69>.8 değerleri ile uygun referans aralıklarında oldukları saptanmıştır. Güvenirlik çalışmalarında Cronbach Alpha katsayısı α=.96; test tekrar test güvenirliği r=.80; iki yarı güvenirliği ise r1-2=.81 olarak tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda Marmara Kardeş Kıskançlığı Ölçeği Kısa Formunun kardeş kıskaçlığını ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kıskançlık kardeş kıskançlığı ölçek geliştirme

Kaynakça

  • Apalaçi, V. (1996). Psychological adjustment and sibling reliationships of older brothers and sisters of children with pervasive developmental disorders. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
  • Armutlulu, İ. H. (2008). İşletmelerde uygulamalı istatistik. İstanbul: Alfa Yayınları.
  • Bakırcıoğlu, R. (2013). Çocuk ve ergende ruh sağlığı. Ankara: Anı.
  • Bowlby, J. (1998). A secure base, parent-child attachment and healthy child development. Sarp Güneri (Çev.). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü.
  • Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press.
  • Browne, M. W. (1984). Asymptotically distribution-free methods for the analysis of covariance structures. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 37: 62–83.
  • Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Canel, A. N. (2012). Aile yaşam becerileri. İstanbul: Nakış Ofset.
  • Carla, R. (2004). The ınfluence of sibling jealousy on the child’s self-esteem. (Unpublished dissertation theses). University of South Africa, South Africa.
  • Çavdar, A. (2003). The self-with-sibling representation and the oedipal themes ın the sibling relationship. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
  • Çil, B. (2008). İstatistik. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Çokluk, Ö., Şekerçioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem A.
  • Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi,30 (3), 211-216.
  • Fidan, T. Y. (2011). Bir çocuk-ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniğine başvuran çocuk ve ergenlerin ruhsal belirtileri ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 3(1), 1-8.
  • Görker, I., Korkmazlar, Ü., Durukan, M. ve Aydoğdu, A. (2004). Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7, 103 110.
  • Gözen, Aylin. (2018). Aile işletmelerinde aile etkisi ve örgütsel ustalık kavramlarının işletme performansı üzerindeki etkisinin incelenmesi. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
  • Hart, S. L. ve Legerstee, M. (2010). Handbook of jealousy: theory, research and multidisciplinary approaches. Brenda L. Volling, Denise E. Kennedy ve Lisa M. H. Jackey (Eds.), The Development of Sibling Jealousy içinde (s.387-417). New Jersey: Wiley-Blackwell.
  • Haşlaman, T. (2005). Programlama dersi ile ilgili özdüzenleyici öğrenme stratejileri ile başarı arasındaki ilişkilerin incelenmesi: bir yapısal eşitlik model. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Hayduk, L.A. (1987). Structural equation modeling with LISREL essential and advances. Baltimore: The John Hopkins Universty Press.
  • Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
  • İnce, M. (2009). Which aspects of early childhood experience predict romantic jealousy? An investigation of the effects of parental treatment, sibling jealousy and adult attachment style on adult romantic jealousy. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
  • Jöreskog, K. ve Sörbom, D. (2001). LISREL 8.51. Mooresvile: Scientific Software.
  • Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
  • Karp, H. (2006). Mahallenin en mutlu yumurcağı. İstanbul: Yakamoz.
  • Kline, P. (2005). An easy guiede to factor analysis. New York: Routledge.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
  • Kurt, B. (2017). Ortaokul öğrencilerinin anneye bağlanma stilleri ile kardeş kıskançlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Mardia K. V. (1974). Applications of some measures of multivariate skewness and kurtosis in esting normality and robustness studies. The Indian Journal of Statistics, Series B, 36(2), 115-129.
  • Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay.
  • Olya, H. (2017). Partial Least Squares Based Structural Equation Modeling (PLS-SEM). Global Conference on Services Management, 3-7 October, Volterra, Italy.
  • Raykov, T., & Marcoulides, G.A. (2006). A first course in structural equation modeling, (2nd ed.). Mahlah, New Jersey, London: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Schermelleh-Engel, K, S., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
  • Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structural equation modeling. New York: Routledge Taylor & Francis Group.
  • Subaş, A. ve Çetin, M. (2017). Enneagram kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlilik çalışması. SOBİDER: Sosyal Bilimler Dergisi, 11(4), 160-181. Doi: http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.3478
  • Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş (Temel ilkeler ve lisrel uygulamaları). Ankara: Ekinoks.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed). Boston: Allyn and Bacon.
  • Tezbaşaran, A. A. (2008). Likert Tipi Ölçek Hazırlama Kılavuzu. www.academia.edu.\1288035\Likert_Tipi_Ölçek_Hazırlama_Kılavuzu adresinden edinilmiştir.
  • Tezcan, C. (2008). Yapısal eşitlik modelleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Thompson, J. A. ve Halberstadt, A. G. (2008). Children’s accounts of sibling jealousy and their ımplicit theories about relationships. Social Development, 17 (3), 488-511.
  • Uçar, H. N., Vural A. P., Kocael, Ö., Köle, İ. H., Dağdelen F. ve Kırtıl, İ. Y. (2014). Bir çocuk ve ergen psikiyatristi polikliniğine başvuran hastaların yakınma, tanı ve ilaç uygulamaları karakteristiklerinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 40 (2), 75 83.
  • Volkom, M. V., Machiz, C. ve Reich, A. E. (2011). Sibling relationships in the college years: do gender, birth order and age spacing matter? North American Journal of Psychology, 13 (1), 35-50.
  • Volling, B. L., McElwain, N. L. ve Miller, A. L. (2002). Emotion regulation in context: he jealousy complex between young siblings and ıts relations with child and family characteristics. Child Development, 73 (2), 581-600.
  • Yavuzer, H. (1998). Bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimiyle çocuğunuzun ilk 6 yılı. İstanbul: Remzi.
  • Yavuzer, H. (2009). Ana-baba ve çocuk. İstanbul: Remzi.
  • Yavuzer, H. (2011). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi.
  • Yiğen, E. (2005). Zonguldak il merkezinde yuvaya giden 3-6 yaş grubu çocuklarda kardeş kıskançlığının değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
  • Yörükoğlu, A. (2010). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgür.
Toplam 48 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Eğitim Üzerine Çalışmalar
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Mustafa Otrar 0000-0001-8543-6177

Bilge Kurt Kaya 0000-0002-8439-7548

Yayımlanma Tarihi 24 Ocak 2021
Kabul Tarihi 26 Kasım 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 53 Sayı: 53

Kaynak Göster

APA Otrar, M., & Kurt Kaya, B. (2021). Marmara Kardeş Kıskançlığı Ölçeği Kısa Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 53(53), 157-181. https://doi.org/10.15285/maruaebd.653473
 Kapak Resmi İndir