EVRİMSEL EKONOMİK COĞRAFYA PERSPEKTİFİNDEN BÖLGESEL EKONOMİK GELİŞME: YOL BAĞIMLILIĞI VE KİLİTLENME YAKLAŞIMI

Yıl 2017, Sayı: 36, 97 - 110, 10.07.2017

Fatih Altuğ

Öz

Sınırları belli bir alanın kapasitesini
artırmak ve bu bölgede yaşayanların yaşam kalitelerini ve ekonomik
geleceklerini iyileştirmek olarak tanımlanan bölgesel kalkınma, özellikle İkinci Dünya
Savaşından sonra bölgelerarası dengesizliklerin fark edilmesi ile gündeme
gelmiştir. Bölgesel dengesizliklerin azaltılması için 1970’lere kadar uygulanan
politikalar üzerinde etkili olan Keynesyen ve neoklasik yaklaşımların ortaya
koyduğu argümanlar, bölgelerarası farkların kapatılması için yeterli
olmamıştır. Bununla birlikte, ekonomik koşulların değişmesi ve küreselleşme
olgusunun artması bölgesel ekonomilerin yeniden anlamlandırılması için yeni
kuramsallaştırma çabalarını gündeme getirmiştir. 1980’lerden sonra gelişmeye başlayan kurumsal ve evrimsel yaklaşımlar,
post-fordizm tartışmaları çerçevesinde bölge ve bölgesel/yerel ekonomik
kalkınma kavramlarını yeniden tanımlamaya çalışırlarken ekonomik coğrafya bu
çalışmaların merkezine oturmuştur. Bu bağlamda, bu çalışma, evrimsel ekonomik
coğrafyanın bölgesel gelişmeyi en iyi açıkladığı ifade edilen yol bağımlılığı
ve kilitlenme yaklaşımının güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koyarak,
Türkiye’deki bölgesel gelişme çalışmalarına yeni bir perspektif kazandırmayı
hedeflemektedir. Çalışma bir literatür değerlendirmesi olup, ortaya konulan
epistemolojik ve ontolojik sorunların ampirik çalışmalarda kullanılan yöntem ve
tekniklerin sınırlılığından kaynaklandığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle
yapılacak çalışmalarda kullanılacak olan yöntem ve tekniklerin çeşitlendirilmesi
gerektiğini vurgulayan bir takım öneriler getirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yol bağımlılığı, kilitlenme, evrimsel ekonomik coğrafya, kurumsal ekonomik coğrafya, bölgesel kalkınma

Regional Economic Development in The Evolutional Economic Geography Perspective: Path Dependency and Lock-in Approach

Öz

Regional development, defined as increasing the capacitiy of a certain area
boundaries and  the quality of life and
economic futures of those living in this area, has come to the fore with
realization of regional imbalances after the Second World War. The arguments
introduced by the Keynesian and neoclassical approaches that have been
influential on policies applied until 1970s for reduce to regional imbalances
have not been enough for close to interregional differences. However, changes
in economic conditions and the rise of globalization have revived to new
theorisation efforts for re-make sense of regional economies. Economic
geography have been at the center of these studies, while institutional and
evolutionary approaches that began to develop after the 1980s attempted to
redefine of region and regional / local economic development concepts within
the framework of post-fordism debates. In this context, this study aims to
provide a new perspective on the regional development studies in Turkey, by
demonstrating the strengths and weaknesses of the road dependence and locking approach
which are expressed that evolutionary economic geography best explains regional
development. The study is a literature review and it is concluded that the
epistemological and ontological problems revealed are caused by the limitations
of the methods and techniques used in empirical studies. Therefore, a number of
suggestions are made to emphasize that the methods and techniques to be used
should be diversified.

Anahtar Kelimeler

Path dependency, lock-in, evolutional economic geography, institutional economic geography, regional development

Kaynakça

• Acs, Z. & Varga, A. (2002). Geography, endogenous growth and innovation. International Regional Science Review, (25), 132–148.
• Arthur, W. B. (1990). Positive feedbacks in the economy. Scientific American, (262) 92- 99.
• Arthur, W. Brian. (1989). Competing technologies, increasing returns, and lock-in by historical events. Economic Journal, (97), 642-665.
• Aydemir, C., & Karakoyun, İ. (2011). Yeni Bölgesel Kalkınma Yaklaşımı ve Kalkınma Ajansı. Bursa: Ekin Yayınları.
• Beşkaya, A. & Ursavaş, U. (2014). Eski ve yeni kurumsal iktisat: Karşılaştırmalı bir analiz. Journal of Business Economics and Political Science, 3(5), 1-16.
• Boschma, R. & Frenken, K. (2011). The emerging empirics of evolutionary economic geography. Journal Economic Geography, 11(2), 295-307.
• Boschma, R. & Martin, R. (2010). The new paradigm of evolutionary economic geography. In R. Boschma & R. Martin, (Eds.), The handbook of evolutionary economic geography, (pp. 3-43). London: Edward Elgard Publishing.
• Boschma, R. (2007). Path creation, path dependence and regional development. In J. Simmie & J. Carpenter, (Eds.), Path dependence and evolution of city regional economics, (pp. 40-55). London: Oxford Working Paper Series.
• Boschma, R. A. (2005). Proximity and innovation: A critical assessment. Regional Studies, 39(1), 61–74.
• Boschma, R.A. & Frenken, K. (2006). Why is economic geography not an evolutionary science? Towards an evolutionary economic geography. Journal of Economic Geography, 6(3), 273–302.
• Boschma, R.A. & R. Martin (2007). Constructing an evolutionary economic geography. Journal of Economic Geography, 7(5), 537–48.
• Boschman, R. A. & Lambooy, J. G. (1999). Evolutionary economics and economic geography. Journal Evolution Economy, (9), 411-429.
• Broekel, T. & Boschma, R. A. (2012). Knowledge networks in the Dutch aviation industry: The proximity paradox. Journal of Economic Geography, (12), 409–433.
• Çarkçı, A. (2008). Ulusal Kalkınma İçin Yerel Teklifler. İstanbul: Şehir Yayınları.
• Çetin, M. (2005). Endojen bölgesel kalkınmaya farklı bir bakış. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (24),1-14.
• Çetin, T. (2012) .Yeni Kurumsal İktisat. Sosyoloji Konferansları, 45(1), 43-73.
• David, Paul. A. (1985). Clio and the Economics of QWERTY. American Economic Review, (75), 332-7.
• Demir, Ö. (1996). Kurumsal İktisat. Ankara: Vadi Yayınları.
• Dinler, Z. (2005). Bölgesel İktisat. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Doğruel, F. (2012). Bölgesel Kalkınma ve Kalkınma Ajansları. İstanbul: TÜRKONFED Yayınları.
• Dosi, G. (1982). Technological paradigms and technological trajectories: A suggested ınterpretation of the determinants and directions of technological change. Research Policy, (11), 147-162.
• Dökmen, G. (2009). Bölgesel kalkınmada yenilik sistemleri ve devletin rolü: Türkiye örneği. (Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Eceral, Ö. T. Köroğlu, B. A. Varol, Ç. & Sönmez, Ö. N. (2011). Ekonomik Coğrafyaya Kurumsal Yaklaşım: İstanbul Kuyumculuk Kümelenmesinin Kurumsal Yapı Analizi, TÜCAUM VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.139-151). Ankara: Ümit Ofset Matbaacılık.
• Ersoy, A. (2012). İktisadi Düşünceler Tarihi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Frenken, K. & Boschma, R. A. (2007). A theoretical framework for evolutionary economic geography: industrial dynamics and urban growth as a branching process. Journal of Economic Geography, 7(5), 635–49.
• Fuchs, G. Wassermann, S. (2005). Path dependency in Baden-Württemberg: Lock-in or breaktrough. In G. Fuchs & P. Shopira (Eds) Rethinking regional innovation and change (pp. 223-248) Boston: Springer.
• Fujita, M. & Krugman, P. (2004). New economic geography: Past, present and future. Papers in Regional Science, (83), 139-164.
• Gordon, R. J. (1993). Macro Economics. USA: Harper Collins Publishers.
• Grabher, G. (1993). The weakness of strong ties. The lock-in of regional development in the Ruhr Area. In G. Grabher (Ed.) In The Embedded Firm. On the Socioeconomics of Industrial Networks. London, New York: Routledge.
• Greco, L. & Di Fabbio, M. (2014). Path-dependence and change in an old industrial area: the case of Taranto, Italy. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, (7), 413–431.
• Heimeriks, G. & Boschma, R. (2014). The path- and place-dependent nature of scientific knowledge production in biotech 1986–2008. Journal of Economic Geography, (14), 339–364.
• Ildırar, M. (2004). Bölgesel Kalkınma ve Gelişme Stratejileri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Krugman, P. (1991). Increasing returns and economic geography. Journal of Political Economy, (99), 483-499.
• Kumral, N. (2008). Bölgesel rekabet gücünü artırmaya yönelik politikalar. Ege University Working Papers in Economics.
• Makkonen, M. (2012). Geography of innovation in Europe and Finland: Empirical studies on innovation indicators and regional development. (Academic Dissertation, Univerasity of Helsinki). Retrieved from https://helda.helsinki.fi/handle/10138/37291.
• Martin, R. & Sunley, P. (2010). Complexity thinking and evolutionary economic geography. In R. Boschma & R. Martin, (Eds.), The handbook of evolutionary economic geography, (pp.93-120). London: Edward Elgard Publishing.
• Martin, R. L. & Sunley, P.J. (2006). Path dependence and regional economic evolution. Journal of Economic Geography, (6), 395–435.
• Oğuztürk, B. S. (2003). Yenilik kavramı ve teorik temelleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 253-273.
• Özçelik, E. & Özveren, E. (2015). Kurumsal iktisat’ın dünü bugünü yarını. Ekonomik Yaklaşım, 26(96), 17-57.
• Özelçi Eceral, T. (2005). Bölgesel/yerel ekonomik kalkınma kuramlarının tarihsel süreç içerisindeki gelişimleri. Ekonomik Yaklaşım, 16(55), 89-106.
• Özelçi Eceral, T. (2006). Ekonomik coğrafyaya kurumsal yaklaşım. A. Eraydın (Ed.), Değişen mekan, içinde (s. 458- 480). Ankara: Dost Kitabevi.
• Saraç, Ş. (2011). İnovasyonun belirleyicileri: Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için ampirik bir analiz. (Doktora Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Scherrer, C. (2005). Beyond path dependency and competitive convergence. Institutional transfer from a discourse- analytical perspective. In G. Fuchs & P. Shopira (Eds) Rethinking regional innovation and change (pp. 1-23). Boston: Springer.
• Steen, M. & Karlsen, A. (2014). Path creation in a single-industry town: The case of Verdal and Windcluster Mid- Norway. Norsk Geografisk Tidsskrift - Norwegian Journal of Geography, 68(2), 133-143.
• Strambach, S. (2010). Path dependence and path plasticity: The co-evolution of institutions and innovation – the German customized business software industry. In R. Boschma & R. Martin, (Eds.) The handbook of evolutionary economic geography, (pp.406-432). London: Edward Elgard Publishing.
• Şenalp, G. M. (2007). Dünden bugüne kurumsal iktisat. E. Özveren (Der,) Kurumsal iktisat, içinde (s.45-92). Ankara: İmge Yayınevi.
• Tuncel, C. O. (2011). Teknolojik gelişmenin yörüngeleri üzerine: Yol bağımlılığı ve kilitlenme sorunu. 25 Kasım 2012 tarihinde http://Cemokantuncel.Blogspot.Com/2011/04/Teknolojik-Gelismenin-Yorungeleri.Html, adresinden edinilmiştir.
• Türker, M. T. (2009). İçsel büyüme teorilerinde içsel büyümenin kaynağı ve uluslararası ticaret olgusuyla ilişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25), 87-94.
• TÜSİAD, (2008). Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar. İstanbul: Türkiye Sanayici ve İş Adamları Derneği Yayınları.
• Vatansever Deviren, N. & Yıldız, O. (2014). Bölgesel kalkınma teorileri ve yeni bölgeselcilik yaklaşımının Türkiye’deki bölgesel kalkınma politikalarına etkileri. Ekonomik Bakış Dergisi, (44), 1-35.
• Zukauskaite, E. & Moodysson, J. (2016). Multiple paths of development: knowledge bases and institutional characteristics of the Swedish food sector. European Planning Studies, 24(3), 589-606.