ARAP COĞRAFYACILARDAN 10 – 13. YÜZYILLAR ENDÜLÜS ŞEHİRLERİ VE BAŞLICA EKONOMİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2017, Sayı: 36, 111 - 119, 10.07.2017

Abdullah Balcıoğulları

Öz

8.
asırda bilimsel yükselişine başlayan İslam dünyası, aslında 12. yüzyılda
zirveye ulaşmıştı. Bu dönemin başındaki bilimsel araştırmaların, Yunan ve Hint
medeniyetlerinin kültürel mirasının değerlendirilmesi olduğu iyi bilinen bir
gerçektir. Endülüs, İber Yarımadası'nda Müslüman Arapların etkisi altındaki
bölgeye 711 ve 1492 yılları arasında verilen addır. Bu dönemde, bu bölge
dünyanın bilimsel lideri ve 400-500 yıldır dünyanın en aydınlık uygarlığıydı.
Bu çalışmanın amacı, 10. ve 13. yüzyıllar arasındaki Endülüs şehirlerini ve
başlıca ekonomik özelliklerini incelemektir. Bu amaçla, o dönem Arap
Coğrafyacılar tarafından yazılmış 14 adet seyahat ve coğrafya kitabı
incelenmiştir. Böylece İslam hâkimiyetindeki İber Yarımadası’nın şehirleri ve
bu şehirlerdeki ekonomik faaliyetlerinin genel özellikleri Arap
coğrafyacılarının anlatımıyla günümüze kazandırılmak istenmiştir.  Çalışmanın sonucunda Endülüs şehirlerinin
oldukça önemli birer tarım, ticaret ve ticaret şehirleri olduğu, şehirlerin
ticari ilişkilerinin deniz aşırı ülkelere kadar uzandığı ortaya çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, tarihi coğrafya, Endülüs, Arap coğrafyacılar

Andalusian Cities and Their Main Economic Features in 10th to 13th Centuries Through the Arab Geographers

Öz

The Islamic world, which had initiated its
scientific rise in around the 8th century, actually had reached its peak in the
12th century. It is a well-known fact that the scientific studies in the
beginning of this period were as the evaluation of the cultural heritage of the
Greek and the Indian civilizations. Andalusia is the name given to the area
which was under the impact of Muslim Arabs in the Iberian Peninsula between 711
and 1492. During this period, this region was the scientific leader of the
world and it was the brightest civilization of the world for 400-500 years. The
aim of this study is to investigate the specifications of Andalusia cities between
10th and 13th centuries. For this purpose, 14 the handwritten travel and
geography books which were written by Arab Geographers of that period studied
in order to reveal the Historic Geography of Andalusia. As a result of the
study, it is clearly understood that the Andalusian cities are very important
agricultural, commercial and commercial cities and It has become clear that
commercial relations of cities extend to overseas countries.

Anahtar Kelimeler

Geography, historical geography, Andalousia, Arab geographers

Kaynakça

• Al-Andalus, (2003). 12 Ekim 2016 tarihinde http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t125.e161 adresinden edinilmiştir.
• Baker, A. R. (2007). Classifying geographical history. The Professional Geographer, 59(3), 344-356.
• Bekri El Endelusi. (1954). Mu'jam ma Ista'jam min Asma' al-Bilad va-l Mavadi, by Mostafa al Saqa (Ed.), A’lam al Kitab, Beyrut. Lübnan.
• Beksaç, A. E. (1995). Endülüs. İslâm Hâkimiyetindeki İspanya. İslam Ansiklopedisi. Cilt: 11, sayfa: 225-232.
• El Umeri, Ibn Fadlullah. (2010). Mesalik el – Absar fi Memalik el- Amsar. K.S. Jubur and M. Najm (Ed.), c. 1. Dar al- Kutub al- Ilmiyah. Lebanon.
• Eskikurt, A. (2005). Tarihi coğrafya çalışmalarının metodolojisi konusunda genel bir değerlendirme. Marmara Coğrafya Dergisi, 11, 39-64.
• Gerber, J. S. (1992). The Jews of Spain: A History of the Sephardic Experience. New York: Free Press.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. (2016). 2015 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı Raporu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. Ankara: Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Gümüşçü, O. (2006). Tarihi Coğrafya. Kavramlar-Tarihçe-Kaynaklar-Mekân. İstanbul: Yeditepe Yayınları
• Himyeri. (1975). Kitab al-Ravd al-Mitar, I. Abbas (Ed.). Beyrut, Lübnan. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=110211&idno2=c110127#1 adresinden edinilmiştir
• İbn Batuta. (1987). al-Rihla, Sheikh Mohammed Abd al Muneem al Arian and Mostafa al Qassas (Ed.), Dar al Ihya al uloom, Beyrut, Lübnan.
• İbn el-Verdi. (2008), Harîdat al-'Ajâ'ib va farîdat al-garâib, Maktab al Saqafat al Diyniyye. Kahire, Mısır.
• İbn- i Havkal. (1873). Kitab el Masalik ve’l Mamalik. M.J. de Goeje (Ed.), E.J. Brill. Leiden, Netherland.
• İdrisi. (2002). Kitab Nuzhat Al-Mushtaq, reprinted by Maktab al Saqafat al Diyniyye, Kahire, Mısır.
• İstahri. (1870). Kitāb Masālik al-Mamālik, Mj de Goeje (Ed.), Ej Brill. Leiden, Netherland.
• Kennedy, H. (2014). Muslim Spain and Portugal: A political history of al-Andalus. Routledge.
• Maden, S. (2008). Türk edebiyatında seyahatnameler ve gezi yazıları. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 37.
• Makdisi. (1902). Ahsan al-Takasim Fi Ma’rifat al-Aqaim. E.J. Brill. Leiden. Leiden, Netherland
• Makki, M. (1994). The political history of al-Andalus (92/711-897/1492). The Legacy of Muslim Spain. Salma Khadra Jayyusi (Ed.), 1, 3-87. Leiden, Netherland
• Menocal, M. R. (2006). Dünyanın İncisi Endülüs Modeli. İstanbul: Etkileşim Yayınları.
• Mesudi, (1973). Muruj al-Dhahab va-Maʿadin al-Cevher, vol. 1-2, Mohammad Muhyi al-Din ʿAbd al-Hamid (Ed.),. Dar al- Fikr, Beyrut, Lübnan.
• Özdemir, M. (1997). Endülüs’ ün Yıkılış Sürecinde Öne Çıkan Bazı Hususlar. AÜ İlâhiyat Fakültesi Dergisi, XXXV, 233- 254.
• Taberi. Tarih el-Umem va’l-Müluk. Abu Ja‘far Muhammad ibn Jarir Tabari. Abu Suhayb al-Karmi (Ed.), c. 13. Dar!ül Ibn Kesir. Riyad. S. Arabistan.
• Yakubi. (1890). Kitab el Buldan. Leiden, Netherland.
• Yakut al-Hamavi. (1977). Kitab mu'jam el-buldan, reprinted Dar Sadeer lil-Ṭibaʿah wa-al-Nashr; Beyrut, Lübnan.
• Zekeriya el-Kazvni. (1849). Asar el-bilad ‘Aca'ib el-makhlukat, F. Wüstenfeld (Ed.), Göttingen.