POSTYAPISALCI COĞRAFYALARDA İLİŞKİSEL BİR MEKÂN OLARAK NEVŞEHİR’İN KAVAK BELDESİ’NDEKİ DOĞAL SOĞUK HAVA DEPOLARI

Yıl 2017, Sayı: 36, 218 - 231, 10.07.2017

Şenay Güngör , Ahmet Uysal

Öz

Coğrafyanın en temel meselelerinden birisi de
doğa ve insan etkileşiminin mekâna yansımasıdır. Disiplin her ne kadar fiziki
coğrafya ve beşeri coğrafya diye keskin bir şekilde ayrılsa da özellikle son
yıllarda ‘ilişkisel coğrafya’ ve ‘hibrid coğrafyalar’ başlığı altında yapılan araştırmalar
doğa ve insan gibi zıtlıkların ötesine geçmeye çalışmaktadır. Buna göre mekân
özne/nesne, doğa/insan,  birey/toplum gibi
zıtlıkların hepsinin bir arada olduğu, birbirine geçtiği ve birbirini
dönüştürdüğü yerdir. Yüzyıllardır hem doğadan etkilenen hem de doğayı etkileyen
insanoğlu için yaşadığı arazi hayati önem taşımaktadır. Bunun en güzel
örneklerinden birisi de Kapadokya bölgesidir. Litolojik yapısından dolayı
yeraltı ve kaya içi yerleşmelerin tarih boyunca görüldüğü bölgede arazi her
zaman yerleşme biçimini etkilemiştir. Günümüzde bu olgu, limon ve patates gibi
tarım ürünlerinin saklanması için yeraltına açılan ticari depolar ile başka bir
boyut kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı, Nevşehir’in Kavak beldesindeki irili
ufaklı doğal soğuk hava depolarının doğal/kültürel, geleneksel/modern,
küresel/yerel gibi zıtlıkların birleştiği bir mekân olduğunu göstermektir. Bu
bağlamda depolar, içinde birçok unsuru barındıran ve bulunduğu yeri dönüştüren
bir mekândır. Nitel yöntemlerin kullanıldığı bu araştırma durum çalışması
deseni ile yürütülmüştür. Çalışmada sahanın genel özelliklerini görmek ve
depolara dair daha ayrıntılı ve kapsamlı bilgilere erişmek için gözlem,
katılımcı gözlem ve derinlemesine görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma
boyunca 20 kişi ile derinlemesine görüşme yapılmış ve 5 depo katılımcı gözlem
yöntemi ile ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Postyapısalcı coğrafyalar, ilişkisel mekân, zıtlık, doğa ve insan etkileşimi, doğal soğuk hava depoları

The Natural Cooled Underground Warehouse in Kavak in Nevşehir as A Relational Space in Poststructural Geographies

Öz

The
interaction between nature and human being that reflects on space is one of the
essential issue of geography. Although the study of geography has been divided
into physical geography and human geography, the studies of relational
geographies and hybrid geographies attempt to transcend dualisms such as nature
and human in recent years. In this context, space is discussed as
intertwined with dualistic concepts such as subject/object, individual/society,
nature/human. Land is quite significant for humankind for there is a
reciprocal relationship between the two. The region of Cappadocia, which has
several excavated settlements such as underground cities in historical period
due to easy-to-dig and unusual geological formation, is one of the remarkable
example, illustrating such relationship. Most of the houses in this region have
cellars excavated in land. Nowadays, the interaction between nature and human
has gained new dimensions with the natural and commercial cooled underground
warehouse that has been used for storage for the agricultural production such
as lemon and potato. The aim of this presentation is to indicate the ‘natural
and commercial cooled underground warehouses’, located in the town of Kavak, in
Nevşehir, Turkey, as a place that combines dualistic concepts such as
global/local, natural/cultural. To this end, in this presentation, the
techniques of direct observation, participant observation and semi-structured
interview which was conducted with 20 participants are employed. 

Anahtar Kelimeler

Poststructural geographies, relational space, dualism, interaction and the natural and underground warehouses

Kaynakça

• Aydın, F. (2009). Kapadokya volkanik kompleksinin gelişim ve volkanizmanın bölge üzerindeki etkileri. I. Tıbbi jeoloji çalıştayı bildiriler kitabı içinde (s. 10-21). 30 Ekim-1 Kasım 2009, Ürgüp/ Nevşehir.
• Bilgili, B. (2014). Kapadokya kayalık alanları ve kaya oyma kiliselerinde koruma sorunları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Bilgili, M. (2017). Coğrafyanın bilimsel kimliğine postyapısalcı bir yaklaşım. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 101-109.
• Boyraz, Z. & Zeren, C. (2012). Kavak ve Ortahisar (Nevşehir) kasabalarındaki doğal soğutmalı yer altı depoları. Journal of World of Turks ZfWT, 4(1), 23-40.
• Bulut İ., Boyraz Z. & Zeren C. (2012). Kavak Kasabası’nda (Nevşehir) soğuk hava depoculuğu. I. Ulusal Coğrafya Sempozyumu bildiriler kitabı cilt I içinde (s. 669-685). 28-30 Mayıs 2012, Erzurum.
• Canan, İ. & Ağar, T. (2004). Doğal soğutmalı depolarda başarılı limon muhafazası için dikkat edilmesi gereken önemli noktalar. Alatarım, 3(2), 23-30.
• Cosgrove, D. & Jackson, P. (1987). New directions in cultural geography. Area, 19, 95-101.
• Cosgrove, D. (1984). Social Formation and Symbolic Landscape. Madison: University of Wisconsin Press.
• Cresswel, T. (2013). Geographic Thought a Critical Introduction. West Sussex: Wiley‐Blackwell.
• Çelik, S & Baş, H. (2017). Nevşehir’de Kayadan Oyma Doğal Depolar. Nevşehir: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Nevşehir İl Müdürlüğü.
• Daniels, S. & Cosgrove, D. (1993). The Iconography of Landscape. Cambridge: Cambridge University Press.
• Dirik, K. (2009). Kapadokya Bölgesi’nin jeolojisi, jeomorfolojisi ve bunların bölgedeki medeniyetler üzerindeki etkisi.I. Tıbbi jeoloji çalıştayı bildiriler kitabı içinde (s. 6-10). 30 Ekim-1 Kasım 2009, Ürgüp/ Nevşehir.
• Doğa Tohumculuk, (2017). 20 Ocak 2017 tarihinde http://www.dogaseed.com/tr/faaliyetlerimiz/depolama/dogalyeraltidepolari.html adresinden edinilmiştir.
• Duncan J. (1990). The City as Text: The Politics of Landscape Interpretation in the Kandyan Kingdom. Cambridge: Cambridge University Press.
• Güney, E. (2005). Ortahisar’da ambarlar. Nevşehir Tarih ve Kültür Araştırmaları, 2, 3-6.
• Harunoğulları, M. & Kayar, S. (2015). Ortahisar’da (Ürgüp) doğal soğutmalı yer altı depolarının coğrafi analizi. Coğrafyacılar derneği uluslararası kongresi bildiriler kitabı içinde (s. 74-84). 21-23 Mayıs 2015, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Jackson, P. (1989). Maps of Meaning: An Introduction to Cultural Geography. London: Unwin Hyman.
• Le pennec, J. L, Temel, A, Froger, J. L., Şen, S., Gourgaud, A. & Bourdier, J. L. (2005). Stratigraphy of the cappadocia ignimbrites, Turkey: reconciling field constraints with geochronologic, paleontologic, geochemical and paleomagnetic data. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 141, 45-64.
• Massey, D. B. (2005). For Space. Sage: London.
• Murdoch, J. (2006). Post-Structuralist Geography: A Guide to Relational Space. Sage: London.
• Örüng, İ., Karaman, S. & Şirin, Ü. (2016). Nevşehir yöresindeki doğal depoların modern depolarla karşılaştırılması. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD, Özel Sayı, 9-18.
• Özata, Ş. (2015). Kapadokya Bölgesi kaya oyma yapı sorunları ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Özek, V. & Minsolmaz Yeler, G. (2008). Fiziksel çevrede yaşama kültürü. 5. Uluslararası Mimar Sinan sempozyumu içinde (s. 51-58), Edirne.
• Öztürk, T. (2010). The potato storage in the volcanic tuff storages in Turkey. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(2), 113-120.
• Sheller, M. & Urry, J. (2006). The new mobilities paradigm. Environment and Planning A, 38, 207-226.
• Whatmore, S. (2002). Hybrid Geographies: Natures, Cultures, Spaces. London: University of Oxford.
• Yolveren, O.F., Ergul, U. & Erdoğmuş, A. (2011). Kaya Oyma Tarımsal – Turistik – Ticari Yapılara Ait Bilgilendirme ve Öneri Raporu. 25 Ocak 2017 tarihinde http://www.jeofizik.org.tr/resimler/ekler/f9ec4599794f794_ek.pdf? tipi=15&turu=H&sube=0 adresinden edinilmiştir.