Suriye İç Savaşı ve Küresel Etkilerinin Siyasi Coğrafya Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Sayı: 36, 315 - 326, 10.07.2017

Muazzez Harunoğulları

Öz

17 Aralık 2010
yılında Tunuslu bir gencin kendini yakması ile başlayan kitlesel hareketler,
domino etkisi göstererek benzer sorunlar içerisinde olan Arap dünyasında kısa
sürede yayılmıştır. Tunus’un ardından Mısır ve Libya gibi ülkelerde de yaşanan
olaylar, Orta Doğu’da da etkisini göstermiş ve son olarak Suriye’de yıllarca
süregelen bir iç savaşa sebep olmuştur. Bu çalışmada Suriye’de yaşanan iç savaş
ve bu savaşın etkisiyle ortaya çıkan bölgesel ve küresel güç odaklarının çıkar
mücadelesi ve yeni siyasi oluşumlar ele alınmıştır. Araştırma, nitel
araştırmalar içinde yer alan durum çalışması yaklaşımıyla ve betimsel araştırma
yöntemiyle ele alınmıştır. Suriye’de yaşanan iç savaş sonucu binlerce insan
hayatın kaybetmiş, milyonlarca insan yerinden olmuştur. İç savaşın etkisiyle
ortaya çıkan siyasal boşluktan faydalanan pek çok silahlı örgüt, Suriye’de
büyük ve bitirilemez bir güç mücadelesine girmiştir. Savaşla birlikte gündeme
oturan terör örgütlerini bahane eden ABD, AB devletleri, Rusya, İran gibi pek
çok ülke Suriye’ye silahlı müdahalede bulunmuştur. Güçlü ülkeler Orta Doğu
üzerindeki emellerini gerçekleştirmek için ideolojileri doğrultusunda yeni
politikalar üretmeye başlamışlardır. Etnik ve mezhep farklılıkları bahane
edilerek savaş ortamı beslenmektedir. Asya’nın büyük güçleri Rusya ve İran
çizilecek sınırların kendi menfaatleri doğrultusunda yeniden şekillenmesi için
ellerinden gelen tüm gayreti sergilemektedirler. Bu mücadelenin diğer kanadını
da batılı güçler teşkil etmektedir. Orta Doğu’da yaşanan kitlesel hareketlerin
ve savaşların etkisiyle bölgede, yeni bir siyasi coğrafya olgusu ortaya
çıkmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Suriye, Orta Doğu, iç savaş, Arap Baharı, enerji

EVALUATION OF SYRIAN CIVIL WAR AND ITS GLOBAL EFFECTS IN TERMS OF POLITICAL GEOGRAPHY

Öz

Starting with the self-immolation of a Tunisian
young man on 17 December 2010, the mass movements, as a result of a domino
effect, has spread throughout the Arab world that have been plagued by similar
problems. Events which took place in Tunisia and later in Egypt and Libya have
affected the Middle East and finally led to a civil war ongoing in recent years
in Syria. In this study, the civil war in Syria, interest conflicts of regional
and global power centers emerging with the effect of this civil war and new
political entities have been examined. The study has employed the case study
approach and descriptive research method, both of which included among
qualitative research methods. As a result of the Syrian Civil War, thousands of
people have lost their lives and millions of people have been displaced.
Benefiting from the political void caused by the effect of the civil war, many
armed organizations have entered a great and unending power struggle. Using the
terrorist organizations that came to the fore as a pretext, European countries
and other countries like the USA, Russia and Iran have intervened with arms.
Powerful countries began to create new policies in line with their ideologies
to fulfill their objectives over the Middle East. A war environment has been
fueled using the ethnic and sectarian differences as pretext. Asia’s major
powers, Russia and Iran, try all their best to reshape the borders that will be
drawn in accordance with their own interests. Western powers constitute the
other side of this struggle. As a result of mass movements happening in the
Middle East and wars, a new political geography concept is emerging in the
region.

Anahtar Kelimeler

Syria, the Middle East, civil war, Arab Spring, energy

Kaynakça

• Akengin, H. & Gürçay, H. K. (2014). A regional evaluation of geography, democracy and administration issues: Examples from the Middle East and North Africa. Suleyman Demirel University Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences, (33), 19-40.
• Akgün, M. (2016). Türkiye'nin Ortadoğu'daki yeni stratejisi. Retreived April 03, 2017 from www.dw.com/tr.
• Akkuş, B. (2012). A realistic approach on the impacts of The Arab Spring on international power balances. Presented on 1-2 November 2011, International Middle East Congress, (224-235).
• Amidror, Y. (2016). Tip of the Iceberg: Russian Use of Power in Syria. BESA Center Perspectives, Paper No. 371.
• Aras, B. & Yorulmazlar, E. (2016). Turkey-Iran Relations: A Long-Term Perspective. Center for American Progress Turkey, 2023.
• Azer, A. (2007). Küreselleşmenin Kıbrıs durağı. Jeopolitik, 37, 75-81.
• Bekin, D. (2016). Fırat Kalkanı Harekatı ve Ötesi. Milli Gazete, Retreived April 03, 2017, from www.milligazete.com.tr.
• Bilgin, M. (2005). Avrasya Enerji Savaşları. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları.
• Bingöl, O. & Varlık, A. B. (2014). Işid Raporu. Merkez Strateji Enstitüsü, 002, 3.
• Bochkarev, D. A. (2006). The changes in Russian energy policy and the natural gas pipelines. Retreived May 15, 2015 from www.ogel.org
• Boening, Astrid B. (2014). The Arab Spring, Re-Balancing the Greater Euro-Mediterranean? Switzerland: Springer International Publishing.
• Bohman V. & Ekengren, M. (2016). Syria: a state of imbalance and war a case study of the civil war in Syria. Stockholm, Swedish Defence University Bachelor’s Dissertation. 1-38.
• Cepurities, M. (2016). Russia’s strategy in Syria: Multiple aims, the war in Syria: Lessons for the West.In K. Andis. & P.Artis (Eds.), (pp.129-146).
• Chossudovsky, M. (2015). The Protest Movement in Egypt: ‘Dictators’ Do Not Dictate, They Obey Orders. Retreived May 2, 2015 from http://www.globalresearch.ca.
• Davutoğlu, A. (2002). Stratejik Derinlik. Türkiye’nin Uluslararası Konumu. İstanbul: Küre Yayınları.
• Donovan, G. M. (2011). Arab Awakening? Retreived March 21, 2016 from http://www.americanthinker.com.
• Dostal, J. M. (2016). Transnational war in Syria the Eisenhower doctrine in the 21st century? Romanian Political Science Review, 16(2), 179-218.
• Dyner, A. M. (2016). Three months of Russian intervention in Syria: The military and political implications. Bulletin, 1 (851). Efegil, E. (2012). The elements affecting Iran’s foreign policy making process. Ortadoğu Analiz, ORSAM, 4(48), 53-68.
• Ekin, C. (2012). Maritime Jurisdiction in terms of Global Hegemony Struggle: East Mediterranean Case. International
• Middle East Congress, 1-2 November 2011. Proceedings, 72-97. Enerdata, (2015). Global Energy Statistical Yearbook.
• Erkmen, S. (2017). Türkiye, Rakka ve Gerçekler. Retreived April 03, 2017 from www.dw.com/tr.
• Eslen, N. (2008). Çok Kutuplu Düzene Doğru. İstanbul: Truva Yayınları.
• Göçer, İ. & Çınar, S. (2015). The reasons of Arab Spring, Its international dimension and impacts on Turkey’s foreign trade and tourism incomes. Kafkas University Economics and Administrative Sciences Faculty the Journal, 6(10), 51- 68.
• Göngen, M. A. (2014). The US approach towards the Arab Spring. Suleyman Demirel University Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences, (33), 1-18.
• Humud, C. E. Blanchard, C. M. Beth, M. & Nikitin, D. (2017). Armed conflict in Syria: Overview and U.S. response. Congressional Research Service.
• İlhan, S. (2003). Jeopolitik Duyarlılık. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• İzzeti, İ. (2006). İran ve Bölge Jeopolitiği. İstanbul: Küre Yayınları.
• Kap, D. (2015). AB ve Türkiye’nin IŞİD ve Yabancı Savaşçılarla Mücadele Politikası, İKV Değerlendirme Notu. 1-17.
• Karaaslan, T. (1998). Ortadoğu’nun Coğrafyası. Konya: Atlas Kitapevi.
• Kardaş, Ş. (2013). Türkiye ve Arap Baharı: Türkiye’nin Orta Doğu Politikasındaki Değişiklikler. Hazar Raporu. 71-79.
• Koç, Ş. B. (2014). ABD’nin Orta Doğu’dan “Doğum İzni”. 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü. Retreived March 16, 2016 from http://www.21yyte.org/tr.
• Korotayev, A. V. & Zinkina, J. V. (2011). Eygptian revolution: A demographic structural analysis. Entelequia, Revista Interdisciplinar, 13, 139-170.
• Kuloğlu, A. (2011). Libya harekati, gelişmeler ve Türkiye. Ortadoğu Analiz, ORSAM, 3(28), 49-56.
• Kuran, T. (2013). Arap baharinin sonrası. Optimist Dergisi, 26-29.
• Noi, A. Ü. (2012). Arap Baharı ve Türkiye-Avrupa ilişkileri. Ortadoğu Analiz, ORSAM, 4(48), 10-19.
• Oğuzlu, T. (2011). Ortadoğu’daki halk hareketleri ve büyük güçler. Ortadoğu Analiz, ORSAM, 3(29), 68-76.
• Oğuzlu, T. (2012). Türkiye ve Avrupa Birliği ilişkilerinde Arap Baharı’nın etkisi. Ortadoğu Analiz, ORSAM, 4(48), 20-29.
• Orhan, D. D. (2013). Ortadoğu’nun krizi: Arap Baharı ve demokrasinin geleceği. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1-2), 17-29.
• Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM), (2014). Ankara: ABD’nin IŞİD Stratejisi ve Irak İle Suriye’ye Olası Yansımaları, Rapor No: 191.
• Öngör, S. (1964). Ortadoğu. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Özel, S. (2016). The Crisis in Turkish-Russian Relations. Center for American Progress. pp.1-9. Retreived April 03,
• 2017 from https://www.americanprogress.org.
• Özgür, E. M. (2001). Türkiye’nin Komşuları I, Suriye ve Irak. Ankara: GMC Basın-Yayın.
• Parasiliti, A. Reedy, K. Wasser, B. (2017). Preventing state collapse in Syria. Perspective, 1-20.
• Phillips, C. (2012). Into the Quagmire: Turkey’s Frustrated Syria Policy., Middle East and North Africa Programme, December 2012 | MENAP BP 2012/04. briefing paper. pp.1-16.
• Prashad, V. (2012). Arab Spring, Libyan Winter (Arap Baharı Libya Kışı). (Çev: Ş. Alpagut). İstanbul: Yordam Kitap.
• Sağsen, İ. (2011). Arap Baharı, Türk diş politikasi ve diş aydinlanma. Ortadoğu Analiz, ORSAM, 3(31-32), 57-64.
• Sevim, C. (2012). Küresel Enerji Stratejileri ve Jeopolitik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sinkaya, B. (2011). İran-Suriye ilişkileri ve Suriye’deki halk isyani. Ortadoğu Analiz, ORSAM, 3(33), 38- 48.
• Stratejik Araştırmalar Merkezi (SAM), (2015). Ortadoğu’da Artan Kutuplaşma Tehlikesi ve Türkiye. SAM Dış Politika Toplantıları-2. Retreived April 14, 2016 from www.sam.gov.tr
• Şen, Y. (2013). Suriye’de Arap Baharı. Yasama Dergisi, 23, 55-76.
• Telatar, G. (2012). Değerler ve çikarlar ikileminde ABD’nin “Arap Baharı”na yönelik politikasi”. Uluslararası Hukuk ve Politika, 8(29), 55-86.
• U.S. Energy Information Administration. (2016). Retreived June 15, 2017 from http://www.eia.doe.gov oil_gas/petroleum/info glance/petroleum.html.
• Yılmaz. M. E. (2011). Suriye: Süreklilik ve değişimin çatişmasi. Ortadoğu Analiz, 3(30), 15-23.