BARLA VE KARAKUŞ DAĞLARI BATI UZANTILARININ JEOMORFOLOJİSİ

Yıl 1998, Sayı: 2, 201 - 223, 09.10.2013

Nurfeddin Kahraman Yıldırım Atayeter , Kenan Arıbaş

Öz

Neojen ve Kuaterner boyunca tektonik
aktivitenin yoğun biçimde izlendiği Güneybatı Anadolu, son derece arızalı bir
topografyaya sahiptir. Bu arızalı yapının en iyi gözlemlendiği yerlerden birisi
de, literatürde "İsparta Büklümü" veya "İsparta Dirseği"
denen tektonik birimin oluşturduğu Göller Yöresinin kuzey kesimleridir.

Barla ve Karakuş Dağları batı
uzantıları belirtilen tektonik birimin kuzeybatısında yer alır. Bu dağ sıraları
batıda Dombayova grabeni ile kesintiye uğrarlar. Kuzey-güney yönde uzanan bu
çöküntü hendeği doğusunda topografya, farklı yönlerde gelişen faylanmalarla son
derece parçalı bir görünüm ortaya koyar. Blok-faylanma tarzında gelişen genç
tektonik hareketlerle çöken kısımlarda Dombayova, Akyolaltı, Çağıldibi,
Büyüksancar, Küçüksancar ve Ortabatak mevkii gibi birikim sahaları meydana
gelmiş, yükselen bloklar üzerinde de aşınım faaliyetleri hızlanmıştır.

Tekketepe, Karlıkkayası,Kürttepe
gibi yüksek dağlık alanlarda nivo-karstik şekiller yanında, neo-tektonik
hareketlerle bozulan eski akarsu şebekesine ait vadi parçaları tabanlarında
karstik oluşumlar meydana gelmişlerdir.

İncelemeye çalıştığımız
Karakuşdağları batı uzantılarında tektonik ve karstik şekillenme dikkati çeker.
Buna karşılık Barla Dağı batısında litolojik farklılığa bağlı olarak flişler
üzerinde flüviyal şekillenme etkili olmuştur.

Bölge ve yakın çevresinde meydana
gelen depremlerin gösterdiği gibi tektonik aktivite halen devamlılık arz
etmektedir.

Anahtar Kelimeler

.

The Geomorghology of the west extention of the Barla and Karakuş Mountains

Öz

The South-west and the Anatolia
where the tectonic activities are extensively seen along the Neogen and
Ouaterner defective structure can best be observed is the ”Isparta
Büklümü" or the "Isparta Dirseği" in the north side of the lake
district formed by the tectonic units. The Barla and Karakuş mountains are
placed on the north-west of the tectonic unit whose west extensions have been
indendifıed. These mountain sequences are interrupted in the west by the
Dombayova graben. This graben which extends in the north-south direction forms asplitted
appereance with the faults developing in various directions. In the places which
have collapsed by young tectonic movements which develop in the form of
block-faults some plain areas are formed such as Dombayova, Akyolaltı, Çağıldibi,
Büyüksancar, Küçüksancar and Ortabatak arid the erosion activites gained speed
on the reasing blocks.

In the high mountanious regions
such as Tekketepe, Karlıkkayası and Kürttepe carstic formations appeared in the
valley pieces floors which belong to ancient stream nets ruined by neo-tectonic
movements besides nivo-carstic fıgures.

The tectonic and carstic
formations in the west extension of the Karakuş mountains which we try to
investigate attread attention. On the rontrary, fluviyal formation has been
effective on the flishes on the west of the Barla mountain due to litological
variety.

As the changes which take place
in the region and around the region show the tectonic activity stili continues. 

Kaynakça

• ARDEL, A., (1952-1953); "Göller bölgesinde Coğrafî Müşahedeler.”, İstanbul Unv. Coğrafya Enst. Derg. No:3/4,İSTANBUL.
• ARDOS, M., (1974-1977); “Barla Dağı Civarının Jeomorfolojisi ve Barla Dağında Pleistosen Buzullaşması.”, İstanbul Ünv. Coğrafya Enst. Derq. S'21 Syf: 151-168, İSTANBUL.
• ARDOS, M., (1977); “Afyonkarahisar Bölgesinin Jeomorfolojisi." İstanbul Unv. Yay. No: 2418, İSTANBUL.
• ATALAY, İ., (1978) ; "Burdur Havzası ve Çevresinin Jeomorfolojik Gelişimi.” Jeomorfoloji Derg. S: 6, ANKARA.
• BAĞIRSAKÇI, S., (1996); “Senirkent İlçesi'nde (İsparta) Meydana Gelen Zemin Akması olayı." M.T.A. Enst. Raporu., ANKARA.
• DUMONT, J. F., (.1976 ); “İsparta Kıvrımı ve Antalya Naplarının Orijini; Torosların Ust Kretase İle Oluşmuş Yapısal Düzenin Büyük Bir Dekroşman Transtorik Arızayla İkiye Ayrılması Varsayımı.”, M.T.A. Enst. Makaleleri, 1976- 1986, 56-57, ANKARA.
• DUMONT, J. Fve Diğerleri, (1979); “Güneybatı Anadolu'daki Grabenlerin Oluşumu.", M. T. A. Derg., S: 92, ANKARA.
• EROL, O., (1975); “Burdur havzası Kuaterner Depoları.”, M.T.A Enst Vay. S: 386-390, ANKARA.
• GUTNİC, M., MOULLADE, M., (1967); “Senirkent Güneyindeki Barla Dağının Jurasik ve Alt Kretasesi ile ilgili Yeni Veriler.” M.T.A. Enst. Raporu No- 69 S: 58-75, ANKARA.
• GÜREL, A. N. ve Diğerleri., (1995); “Senirkent İlçesi (İsparta) Çamur Akması Olayı." M.T.A. Enst. Etüt. Raporu., ANKARA.
• KARAMAN, M.E., (1988); "Burdur Havzası'nın Gelişiminde Tektpnizmanın Etkisi." , Türkiye 12. Jeomorfoloji Bilimsel Teknik Kurultayı, Bildiri Özetleri, ANKARA.
• KOÇYİĞİT, A., (1984);" Güneybatı Türkiye ve Yakın Dolaylarında Levha İçi Yeni Tektonik Gelişim.”, T.J.K. Bülteni, C: 27., ANKARA.
• KOÇYİĞİT, A.,(1980), “Hoyran Gölü yöresinin Stratigrafık ve Tektonik Özellikleri.” Ankara Ünv. Fen Fak. (Doçentlik Tezi). ANKARA.
• KOZAN, T., ve Diğerleri., (1992); "Burdur Tefenni Havzalarının Jeomorfolojisi ve Genç Tektoniği.”, M.T.A. Jeoloji Etüt Dairesi, ANKARA.
• ÖZGÜNER, A. M., (1980); "Keçiborlu ve Burdur Gölü Civarı Yeni Kükürt Zuhurları.” M.T.A. Enst. Projeksiyon ve Etütler Ön Raporu. (Yayınlanmamış), ANKARA.
• SARIİZ, K., (1982); “Keçiborlu Dolayının Jeolojisi ve Kükürt Yatakları.” Anadolu Ünv. Yayını., ESKİŞEHİR.
• SELÇUK BİRİCİK, A., (1998); “Senirkent’ de Sel Afetleri.", (13 Temmuz 1995 ve 18-19 Temmuz 1996), Marmara Coğr. Derg., Sayı:1, Syf:9, İSTANBUL
• TEKELİ, S., (1989); “Burdur Gölü- Acıgöl (Denizli) Çevresinin Jeolojisi ve Gölleri Açılaşma Modelleri", Dokuz Eylül Ünv. Müh. Mim. Fak. Jeoloji Bölümü (Bitirme Tezi.), İZMİR.