TÜRKİYE’ DE LEBLEBİ ÜRETİMİ ve TİCARETİ

Yıl 2011, Sayı: 23, 234 - 266, 27.09.2013

Vedat Çalışkan , Yasemin Gemici

Öz

Çalışmada Türkiye’nin leblebi üretimi ve ticaretinde önemli yer
edinen Çorum, Serinhisar (Denizli) ve Tavşanlı (Kütahya)’da leblebi sektörü
incelenmiştir. Seçilen örneklem alanlarda leblebi üreticilerinin sosyoekonomik
profil özelliklerinin yanı sıra sektörün ham madde temini, üretim ve pazarlama
aşamasındaki ekonomik ve mekânsal ilişkileri araştırılmıştır. Çalışmada
değerlendirilen veriler, örneklem alanlarda uygulanan anket sonuçlarına;
imalatçılarla, sektörle bağlantılı kuruluşlar ile yapılan görüşmelere
dayanmaktadır. Elde edilen sonuçlar Türkiye’de leblebi sektörünün başlıca
merkezlerinin ilk kez karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesine olanak
sağlamıştır. Araştırma sürecinde sağlanan veriler ile Türkiye’de leblebi
sektörünün SWOT analizi de yapılmıştır. Böylece sektörün güncel durumu
ortaya konularak; sektörün güçlü ve zayıf yönlerine, fırsatlara ve tehdit
unsurlarına dikkat çekilmiştir. Araştırma bulguları, sektörün geleceğine ilişkin
alınacak kararlar ve oluşturulacak stratejiler için bir kaynak oluşturmaktadır.
Türkiye’de leblebi sektörü, özellikle yurt dışından artan taleplere
bağlı olarak büyük bir gelişme potansiyeline sahiptir. Ancak üretim ve
pazarlama aşamalarında karşılaşılan çeşitli güçlükler sektörün gelişimini
engellemektedir. Söz konusu faktörlerin etkisi örneklem alanların coğrafî
konum özellikleri ile sektörün mekânsal ilişkilerine göre farklılık
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Leblebi, Çorum, Serinhisar, Tavşanlı, Swot Analizi

Kaynakça

• Aydın, F., 2002, “Nohudun Kullanımı ve Leblebi Üretimi”, Hububat Ürünleri Teknolojisi Kongre ve Sergisi, 3–4 Ekim 2002, s.503–513, Gaziantep.
• Bayrak, S., 2006, Dünya ve Türkiye Bakliyat Sektörü, Akdeniz İhracatçı Birlikleri Araştırma Serisi No.44.
• Bilgir, B., 1976, Türk Leblebilerinin Yapılışı ve Bileşimi Üzerinde Araştırmalar, Ege Üniversitesi Yayınları, Yayın No:232, İzmir.
• Coşkuner, Y. ve Karababa, E., 2004, “Leblebi: a Roasted Chickpea Product as a Traditional Turkish Snack Food”, Food Reviews International, 20: 3, p.257-274.
• Çelebi, E., 2004, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul, 1. Cilt, 2. Kitap, Yapı Kredi Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
• Çelik, N. ve Murat, G., 2008, “Sayısallaştırılmış Swot Analizi ile Bartın İlinin Ekonomik Yapısını Değerlendirme”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, 20–22 Şubat 2008, DEÜ, İzmir.
• DPT, 2001, Sekizinci Beş Yıllık kalkınma Planı, Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Tahıl ve Baklagil Alt Komisyonu Raporu, Ankara.
• Gülümser, A., 1988, “Nohutun hasattan sonra değerlendirilmesi ve leblebi yapımı”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 3: 251–260.
• Güngör, S. ve Arslan, M., 2004, “Turizm Ve Rekreasyon Stratejileri İçin Swot Analizi, Görsel Kalite Değerlendirmesi, Turizm Tesislerinin Beğenilirliği ve Turizm Tesisleri Durum Analizi Uygulaması: Beyşehir İlçesi Örneği”, S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (33), s.68 – 72.
• Kalkan, M., 1970, “Seydişehir’de Leblebicilik”, Pancar, 19(209), s.24- 26.
• Kendirli, S. ve Tanrıöven, C., 2004, “Çorum Ticaret Borsasının İşlevleri ve Borsa Üyelerinin Beklentileri”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6/2, s.165-185.
• Kobas, T., 2006, Leblebi Sektör Araştırması, AB ve Uluslar arası İşbirliği Şubesi, TGDF (Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu), İstanbul.
• Küçüksüleymanoğlu, R., 2008, “Stratejik Planlama Süreci”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:16, No:2, s. 403-412.
• Mansuroğlu, S., Taşcıoğlu, S. ve Gülyavuz, P., 2008, “Turizm Kentleri ve Kıyılarımızdaki Çevresel Etkilerin Peyzaj Mimarlığı Açısından Swot Analizi Tekniğiyle Belirlenmesi”, Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VII. Ulusal Kongresi, Bildiriler Kitabı, s.473-484.
• Serinhisar Tarım İlçe Müdürlüğü, 2009, Brifing Dosyası, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Serinhisar İlçe Müdürlüğü, Ocak 2009.
• Tabak, B.İ., 2003, “Türkiye’nin Uluslar arası Pazar Fırsatlarının Belirlenmesinde Swot Analizi Uygulanması”, S.D.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.8, S.1, s.221-234.
• Temel, E. K.; Bulut, Z.A.; Sürgevil, O., 2007, “Örgütlerde Mevcut Durum Analizi”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:20, Sayı:4-5.s.28-34.
• TUİK, 2010, Haber Bülteni, “Bitkisel ürün denge tabloları: tahıllar ve diğer bitkisel ürünler”, Sayı: 69, 20 Nisan 2010.
• Uçar, D. ve Doğru, A.Ö., 2005, “CBS Projelerinin Stratejik Planlaması ve SWOT Analizinin Yeri”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart - 1 Nisan 2005, Ankara
• Yardımcı, M., 1984, “Zile’de Leblebici Esnafı”, Türk Folkloru, 6(64), s16-17, İstanbul.
• Yaşar, O., 2002, Sanayi Coğrafyası Açısından Bir Araştırma: Türkiye’de Tarıma Dayalı Sanayiler, Çantay Kitabevi, İstanbul. Yılmaz, M., 2004, “Çorum İlinde Endüstrinin Tarihsel Gelişimi”, Coğrafî Bilimler Dergisi, 2(1), Ankara, s. 57-72.
• Yumuk, G. ve İnan, İ.H., 2005, “Trakya Bölgesindeki İmalat Sanayi İşletmelerinin kalite Maliyetlerinin SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi”, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2), s.177-188.
• http://www.turkpatent.gov.tr, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Türk Patent Enstitüsü.
• http://tuikrapor.tuik.gov.tr/, TUİK, 2008, Tarla Ürünleri (ISIC Rev3 sınıflamasına göre).
• http://www. tarimmerkezi.com, “Nohut ve mercimek’te ekim alanları daralıyor”, Tarım Merkezi, 16 Ekim 2008.
• http://www2.tbmm.gov.tr/d23/7/7-7966c.pdf, T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, 2009, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Soru Önergesi Yanıtları, 30.07.2009
• http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul, TUİK, 2009, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS), Nüfus Sayım Sonuçları.
• http://www.ataem.gov.tr/default.asp, ATAEM (Eskişehir Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü), 2010.