KIZILTEPE İLÇESİNİN TARIMSAL YAPISINDAKİ DEĞİŞİMLERİN MODIS NDVI VERİLERİ KULLANILARAK İZLENMESİ VE İNCELENMESİ

Yıl 2013, Sayı: 27, 262 - 281, 04.10.2013

Mehmet Çelik Mehmet Sönmez

Öz

Bu çalışmada kırmızı ve yakın infrared band kullanılarak hesaplanan,
16 günlük zamansal çözünürlüğü ve 250 m’lik mekânsal çözünürlüğe sahip
MODIS NDVI verileri kullanılmıştır. CBS ortamında kontrolsüz
sınıflandırmada ISODATA yöntemi ile yüksek biomas aktiviteye sahip tarım
sahaları ve diğer sahalar (çıplak sahalar, su yüzeyleri, hasatlı tarla) olmak
üzere 2 sınıf oluşturulmuştur. Çalışmada kullanılan metot ve verilerin,
yurtdışındaki bilimsel çalışmalarda ve kuraklık analizlerinde kullanımı çok
yaygındır. Fakat Türkiye’deki kurum ve kuruluşlardaki kullanımı yok denecek
kadar azdır. Dolayısıyla bu çalışma hem bu görüntülerin kullanım alanlarının
tanıtılmasını hem de güvenirliliğini test etmektedir. Uydu görüntülerinin test
edilmesi amacıyla çalışma alanı olarak Mardin ilinin Kızıltepe ilçesi
seçilmiştir. Türkiye’nin önemli ovalarından bir olan ve 1990’lı yıllardan sonra
hızlı bir tarımsal değişim yaşayan Kızıltepe’de, sulamalı tarımla beraber aynı
yıl içinde çift ürün sistemine geçilmiştir. İlçede, kış buğdayının hasat edilmesini
takip eden Haziran ayı sonu, Temmuz ayı başlarında mısır ve pamuk ekimi
yoğunluk kazanmaktadır. nitekim çalışmada kullandığımız MODIS NDVI uydu
görüntüleri de Kızıltepe’nin tarımsal yapısında meydana gelen değişimi açıkça
yansıtmaktadır. Bu görüntülerden elde ettiğimiz sonuçlara göre, Kızıltepe’de
2001 yılının ağustos ayında 41 bin hektar civarında olan yüksek biomas
aktiviteye sahip tarım sahaları, sulamalı tarımın yaygınlaşmasına paralel
olarak 2006 yılında 72 bin hektara çıkmış ve 2011 yılında 83 bin hektar
civarına yükselmiştir. Hâlbuki aynı yılların buğday hasadının tamamlandığı
haziran ayında yüksek biomas aktiviteye sahip tarım sahaları 2001’de 2 bin,
2006 yılında 3200 ve 2011 yılında yalnızca 760 hektar civarlarındadır.

Anahtar Kelimeler

Kızıltepe, MODİS NDVI, bitki örtüsü değişimi, uzaktan algılama, CBS.

Kaynakça

• Booth, P. (2009). Managing land-use change. Land Use Policy (29), 154- 159.
• Box, E., Holben, B. N., & Kalb, V. (1989). Accuracy of AVHRR vegetation index as a predictor of biomass, primary productivity and net CO² flux. Vegetation , 71-89.
• Cheng, Q., & Wu, X. (2011). Mapping Paddy Rice Yield in Zhejiang Province Using MODIS Spectral Index. Turk J Agric For (35), 579-589.
• Claessens, L., Schoorl, J., Verburg, P., Geraedts, L., & Veldkamp, A. (2009). Modelling interactions and feedback mechanisms between land use change and landscape processes. Agriculture, Ecosystems and Environment (129), 157-170.
• Gözenç, S. (1974-1977). Arazinin Kullanılması ve Değerlendirilmesinin Coğrafi Yönden Tetkiki. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi (20-21), 169-180.
• Gurung, R. B., Breidt, F. J., Dutin, A., & Ogle, S. M. (2009). Predicting Enhanced Vegetation Index (EVI) Curves for Ecosystem Modeling Apllication. Remote Sensing of Environment (113), 2186-2193.
• Huete, A., Leeuwen, W. v., & Justice, C. (1999). MODIS VEGETATION INDEX(MOD13) ALGORITHM THEORETICAL BASIS DOCUMENT. Arizona.
• Ichii, K., Kawabata, A., & Yamaguchi, Y. (2002). Global correlation analysis for NDVI and climatic variables and NDVI trends,1982-1990. International Journal of Remote Sensing , 3873-3878.
• Karabulut, M. (2006). NOAA AVHRR Verilerini Kullanarak Türkiye'de Bitki Örtüsünün İzlenmesi ve İncelenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi , 4 (1), 29-42.
• Karabulut, M., Küçükönder, M., Gürbüz, M., & Sandal, E. K. (2006).
• Kahramanmaraş Şehri ve Çevresinin Zamansal Değişiminin Uzaktan Algılama ve CBS Kullanılarak İncelenmesi. 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, 13 – 16 Eylül 2006 (s. 1-8). İstanbul: Fatih Üniversitesi.
• Malingreau, J. P. (1986). Global vegetation dynamics: Satellite observations over Asia. International Journal of Remote Sensing , 1121-1146.
• Mao, D., Wang, Z., Luo, L., & Ren, C. (2011). Integrating AVHRR and MODIS data to monitor NDVI changes and their relationship with climatic parameters in Northeast China. Internatıonal Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation , 1-9.
• Myneni, R. B., Keeling, C. D., Tucker, C. J., Aarar, G., & Nemani, R. R. (1997). Increased plant growth in the northern high latitudes from 1981 to 1991. Nature , 698-702.
• Myneni, R. B., Los, S. O., & Tucker, C. J. (1996). Satellite based analysis of linked vegetation index and sea serface temperature anomaly areas from 1982-1990 for Africa,Australia and South America. Geophysical Research Letters , 729-732.
• Sönmez, M. E., (2012). Kızıltepe İlçesinde Bitkisel Ürün Deseninde Meydana Gelen Değişimler ve Olası Olumsuz Sonuçları, Coğrafi Bilimler Dergisi, 10 (1), 39-62.
• Qi, Y. (1999). The effect of climate change on vegetation at high latitudes of the northern Hemisphere, a functional analysis. Acta Ecologia Sinica , 474-477.
• Tuik. (2011, 02 02). http://www.tuik.gov.tr. 02 02, 2011 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=37&ust_id=11 adresinden alındı
• Wardlow, B. D., & Egbert, S. L. (2008). Large-area Crop Mapping Using Time-series MODIS 250 m NDVI Data: An Assessment for the U. S. Central Great Plains. Remote Sensing of Envitonment (112), 1096-1116.
• Zhan, X., Sohlberg, R., Townshend, J., Dimiceli, C., Carroll, M., Eastman, J., et al. (2002). Detection of land cover changes using MODIS 250 m data. Remote Sensing Of Environment .
• Zhi, W., Shirong, L., Liandi, Z., Zhihua, G., Pengsen, S., & Hong, L. (2011). The relationship of vegetation greeness period and climate precipition change in the North-South Transect of Easthern China. Procedia Environmental Sciences 10 , 282- 288.