COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ’NİN (CBS) COĞRAFYA ÖĞRETİMİNDE KULLANIMININ ÖNEMİ VE GEREKLİLİĞİ

Yıl 2014, Sayı: 29, 0 - , 27.11.2014

Erol Kapluhan

https://doi.org/10.14781/mcd.85148

Öz

ÖZET

Bilgi ve bilgisayar teknolojisinin gelişimi ile birlikte uygulanmaya başlanan Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), birçok meslek dalında ve iş kolunda, takip ve planlama için kullanılmaktadır. CBS en genel tanımıyla, her türlü veriyi birbirleriyle ve coğrafi konumları ile ilişkilendirerek bilgisayar ortamında toplamak ve bunları grafik ya da basılı olarak izlemektir. Yeryüzünün tümüyle bir coğrafi mekân olduğu düşünüldüğünde, yeryüzünde meydana gelen doğal ve beşeri olayların doğrudan veya dolaylı olarak coğrafya ile ilgili olduğu açıkça görülmektedir.   Özellikle, 21. yüzyılın başından itibaren coğrafya bilimi, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Küresel Konumlandırma Sistemi, Uzaktan Algılama, bilgisayar ve internet gibi sahip olduğu üstün teknoloji, araç-gereç ve metotlarla hayatın hemen tüm alanlarında insanoğluna çok büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Bilgi çağını yaşadığımız bir yüzyılda, bilgi toplama, bilgi üretme ve bilgileri sorgulayıp farklı sonuçlar elde etme yoluyla, toplumun problemlerine yeni çözüm yolları bulmak son derece önemlidir. Yeryüzüne ait tüm coğrafi bilgilerin bilgisayar ortamına aktarılıp sorgulanması ve analiz edilmesini sağlayan Coğrafi Bilgi Sistemleri, toplumların karşılaştığı problemlere kalıcı çözümler üretme adına hayatın her safhasında kullanılan önemli bir bilgi teknolojisidir. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)’nin okullarda yaygın bir şekilde kullanılması, konuların öğrencilere kapsamlı ve sistemli bir şekilde aktarılmasını sağlayarak etkin öğrenmeye hız kazandıracaktır. CBS destekli öğretim yöntemi, Coğrafya dersinde öğretmene yardımcı olarak dersin amaçlarını, içeriğini ve değerlendirme etkinliklerini daha işlevsel bir hale getirmektedir.

Anahtar Kelimeler: Coğrafya Öğretimi, Coğrafi Bilgi Teknolojileri, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri)

ABSTRACT

Geographic Information System (GIS), which was put into practice with the development of information and computer technology, has been used for monitoring and planning in various fields of professions during the last decade. In the most general sense, GIS is to gather any kind of data by correlating them both with each other and with their geographical locations in a computer media and then to monitor these graphically or in written form. When the whole earth is considered as a geographic place, it is clearly seen that the physical and social processes in the Earth’s crust have direct or indirect connection with geography. Especially from the beginning of 21^th century, Geography offers extreme comfort to human being in almost every aspect of life with its contemporary technologies, equipment and methods such as GIS, GPS, RS, computers and Internet. In this century named information era, it is vital to find new solutions to people’s problems by getting different results from gathering, providing, and querying information. GIS, which is based on entering the information about the earth into computer and analyzing the results, is a very important information technology that is being used in every aspect of life for finding permanent solutions to the problems that humans face. The common use of the Geographical Information Systems at the schools will provide the transfer of information extensively to the student and accelerate the learning in an effective way. As an assistant to the teacher in geography lesson, GIS supported education makes the aims, contexts and evaluation activities of the lesson more functional.

Keywords: Geography Education, Geographic Information Technologies, GIS(Geographic Information Systems)

Anahtar Kelimeler

Coğrafya Öğretimi, Coğrafi Bilgi Teknolojileri, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri)

Kaynakça

• Aksoy, B. (2004). “Coğrafî Bilgi Sistemleri uygulamalarının öğretimi üzerine bir model”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(1), s. 179190, Kastamonu.
• Aranoff, S. (1989). “Geographical Information Systems: A Management Perspective”, WDL Publications, Ottawa, Canada.
• Artvinli, E. (2009). “Coğrafya öğretmenlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)’ne ilişkin yaklaşımları”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), Sayfa:40-57, Balıkesir.
• Aydoğmuş, M. Y. (2010). “Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Uygulamalarının Coğrafya Dersinde Öğrencilerin İlgi, Motivasyon ve Öğrenme Düzeylerine Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Baloğlu, Uğurlu, N. (2007). “Sosyal Bilgiler Dersinde Türkiye’nin Doğal Kaynakları Konusunun Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Öğretiminin Öğrencilerin Tutum ve Başarısına Etkisi”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baloğlu, Uğurlu, N. (2008). “A new example for the use of ınformation technologies in education: Geographic Information System”, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 41(2), Sayfa: 81-95, Ankara.
• Barker, F., ve Yeates, H. (1985). Introducing Computer Assested Learning, Prentice Hall International. London.
• Burrough, P. A. (1986). Principles Of Geographic Systems For Land Resources Assessment. Clarendon: Oxford.
• Cook, W.J. (1994). Breakthroughs that are Changing the Way We Live and Work. U. S. News and World Report, 2, s.46-60.
• Çukur, H. (2005). “Coğrafya Öğretiminin Hedefleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri”, D.E.Ü. Buca Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Dergisi Sayı: 18, s.87-99, İzmir.
• Demirci, A. (2004). “Coğrafi Bilgi Sistemlerinin İlk ve Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Kullanılmasının Önemi ve Yöntemi: Fiziki Coğrafya; Deprem ve Volkanlar Konusu İle İlgili CBS Tabanlı Örnek Bir Ders Uygulaması”, Coğrafî Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• Demirci, A. (2007). “Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Yükseköğretim Coğrafya Eğitimi İle Entegrasyonu: Başarılı Uygulamalar İçin Bir Yol Haritası”, Marmara Coğrafya Dergisi, 15(1), s. 207-228, İstanbul.
• Demirci, A. (2008). Öğretmenler İçin CBS: Coğrafi Bilgi Sistemleri, Fatih Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• Doğanay, H., Zaman, S. (2002). “Orta Öğretim Coğrafya Eğitiminde Hedefler-Stratejiler ve Amaçlar”, Doğu Coğrafya Dergisi, 8, s.7-25, Erzurum.
• Dueker, K. (1979). Land resource information systems: a review of fifteen years experience. Geo-Processing, 1, s.105-28.
• Erdoğan H. (2009). “Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Doğal Afetler Konularının Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları İle Öğretim”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Fitzpatrick, C., Maguıre, D. J. (2000). GIS in Schools: Infrastructure, Methodology and Role.
• Kawabata, M. (2010). “Multidisciplinary Cooperation in GIS Education: A Case Study of Us Colleges and Universities”. Journal of Geography in Higher Education, 34 (4), 493-509.
• Liu, Y., Bui, E. N., Chang, C-H., & Lossman, H. G. (2010). “PBL-GIS in Secondary Geography Education: Does It Result in HigherOrder Learning Outcomes?”. Journal of Geography, 109 (4), 1Moore, S., Brady, J., Bursek, J. & Francis, L. (2004). “An ocean of ıssues: Designing GIS-based lessons for secondary schools”, 4th Annual ESRI Education User Conference, 7-10 August, San Diego.
• Goodchild, M.F., Palladino, S.D. (1995). Geographic information systems as a tool in science and technology education. Speculations in Science and Technology, 18(4), s.278–286. Güngördü, E. (2002). Liselerde Coğrafya Dersi Öğretimi, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Heywood, I., Cornelius, S., Carver, S. (1998). An Introduction to Geographical Information Systems, Longman, , s.11-12, New York.
• İncekara, S., Karakuyu, M., Karaburun, A. (2009). “Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Yaparak Öğrenmeye Bir Örnek: Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Proje Temelli Öğrenimde Kullanılması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (30), s.305-322.
• MEB. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Özgen, N., Oban, R. (2008). “Yapılandırmacı Öğretimde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) Kullanımı Ve Yüksek Öğretim Kademelerindeki Coğrafya Derslerinde Uygulanabilirliği, I. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumu.
• Parker, H. D. (1988). The Unique Qualities Of Geographic Information System: A Commentary. Photgrammetric Engeneering And Remote Sensing, 54 (11), s.1547-49.
• Sağlam, A., Düzgün, H.S.B. ve Usul N., (2004). “Çanakkale Savaşlarına Farklı Bir Yaklaşım: Coğrafi Bilgi Sistemlerinde Gelibolu 1915”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı - The Turkish Yearbook of Gallipoli Studies, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi, Sayı 2, Sayfa:117-133, Çanakkale.
• Sasaki, M. (2008). “GIS Education at Geographical Departments in Japanese Universities in Relation to the Japan Standard GIS Core Curriculum”. International Research in Geographical and Environmental Education, 17 (4), 298-301.
• Şahin, S. & Gençtürk, E. (2007). Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi, Coğrafya Eğitimi ve Bilgi İletişim Teknolojileri, Gazi Kitabevi, s.175-222, Ankara.
• Şimşek, N.(2008). Sosyal Bilgiler dersinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojisinin kullanılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), Sayfa:191-198, Kastamonu.
• Tschirner, S. ve O'Brien, M. (2006). “TEGIS –Technology in Education with GIS 'Schools in the Digital Age'”, Presentation at the National Conference 2006 of the Computer Education Society of Ireland CESI.
• Tuna, F., (2008). Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Proje Tabanlı Öğrenimi Desteklemek Amacı İle Coğrafi Bilgi Sistemlerinden (CBS) Yararlanma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Uçar D., (2001). “Kadastro Amaçlı ve Topografik Amaçlı Ülke Bilgi Sistemlerinin Entegrasyonu”, 8. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
• Yomralıoğlu, T., (2000). “Coğrafi Bilgi Sistemleri Temel Kavramlar ve Uygulamalar”, Akademi Kitabevi, 2. Baskı. http:/www.mutasyon.net E.T: 10.09.2013 http:/www.coastlearn.org E.T: 30.09.2013 http://digitalscholarship.emory.edu/ E.T: 04.10.2013