Öz
Located on Çayağzı Kocaeli Plateau (Riva) basin has a catchment area of approximately 859 km² like (Figure 1). Geological, geomorphologic sense, forming a basin unit area, also meet one of the major watersheds in Istanbul. Basin, which drains Çayağzı (Riva) River, in southeastern stemming from Kocaeli Province territory, in the north Çayağzı (Riva) is poured into the Black Sea near the Çayağzı (Riva) village. The middle section of the settled Ömerli Reservoir Watershed, including primarily Aanadol Collar, Istanbul meets the water needs of the city. Basin today and in the future in a sustainable way for the use of the opportunities offered by the natural conditions and the analysis of risk is important. In this regard, the geological context; use of facilities identified with tectonic lithologic potential threats and risks need to be assessed in this area. Also the problems of the geomorphological potential (slope, landslides, etc.) to determine together and to take precautions, the detection of the presence of water, to be managed by maintaining the quality, examining the risk of flood-slant and floods and solutions to produce important
Anahtar Kelimeler
Çayağzı (Riva) Basin Istanbul watershed Ömerli geological features geomorphological features hydrographic features sustainable use
Kaynakça
- Akyüz, H. S. (2010). İstanbul ve Yakın Civarının Paleozoyik İstifi, İstanbul’un Jeolojisi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Editörler: ÖRGÜN, Y-ŞAHİN, S. Y.). TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, s: 49-62. İstanbul
- Darkot, B. ve Tuncel, M. (1981). Marmara Bölgesi Coğrafyası. İ.Ü. Yayınları No: 2510, S:53, İstanbul.
- Dengiz, O - Başkan, O. (2005). Ankara Güvenç Havzası Topraklarının Temel Özellikleri ve Sınıflandırılması. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (37), s:27-36.
- Garipağaoğlu, N. (2012). “Havza Planlamalarında Coğrafyanın Rolü ve Türkiye’de Havza Planlamacılığı”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:16 (2), s: 303-336, Erzurum.
- Gedik, İ. Timur, E. Duru, M. Alan, İ. Pehlivan, Ş. Altun, İ. Akbaş, B. Önalan, M. ve Özcan, İ. (2002). İstanbul Paleozoyik İstifinde Kocatöngel ve Bakacak Formasyonları. 55. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 11-15 Mart -2002, s: 97-99, Ankara.
- Gedik, İ. Duru, M. Pehlivan, Ş. ve Timur, E. (2005). 1:50.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları (İstanbul F22 c, d; F23 c, d; Bursa G22 a, b; G23 a, b). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi, No: 10-17, Ankara.
- Göl, C. (2002). Havza Planlamasında Dikkat Edilecek Ölçütler. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Semineri, Ankara.
- İstanbul Büyük Şehir Belediyesi (İBB) İSKİ, Ömerli İçme Suyu Arıtma Tesisleri (www.iski.gov.tr).
- İstanbul Büyük Şehir Belediyesi (İBB). (2011): Sayısal Yer Bilimleri Haritası, (Jeoloji, Jeomorfoloji, Toprak Arazi Kullanımı, Afetler), CBS ve Uzaktan Algılama Birimi, İstabnul.
- Koçak, H. (2010). Ömerli Baraj Gölü Havzası’nın Hidrografya Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, s: 129, İstanbul.
- MTA, Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etüdleri Dairesi, (2002). http://www.mta.gov.tr/v2.0/daire-askanliklari/jed/images/urunler/yeni500/buyuk/ISTANBUL. pdf (Son Erişim Tarihi: 10.10.2014).
- Ömerli (İstanbul) Baraj Gölü Su Kalitesi Problemlerinin Araştırılması ve Sürdürülebilir Kullanımı. İ.Ü. Su Ürünleri Fakültesi, BAP No: T – 81/23072002. Tez Projesi, 2002-2004 (suurunleri.istanbul.edu.tr/ Erişim tarihi: 10-11-2014).
- Önalan, M. (1981). İstanbul Ordovisyen ve Silüriyen İstifinin Çökelme Ortamları. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3-4, s: 161-177. İstanbul.
- Özgül, N. Özcan, İ. Akmeşe, İ. Üner, K. Bilgin, İ. Korkmaz, R. Yıldırım, Ü. Yıldız, Z. Akdağ, Ö. Tekin, M. (2011). İstanbul İl Alanının Jeolojisi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı, Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü, İstanbul Kent Jeolojisi Projesi, İstanbul.
- Özgül, N. Üner, K. Akmeşe, İ. Bilgin, İ. Kokuz, R. Özcan, İ. Yıldız, Z. Yıldırım, Ü. Akdağ, A. ve Tekin, M. (2005). İstanbul İl Alanının Genel Jeoloji Özellikleri. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem Risk Yönetim ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü, İstanbul.
- Özşahin, E. (2013). İstanbul İlinin Anadolu Yakasının Jeomorfolojik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul
- Pamukçu, P. (2011). İstanbul-Riva Deresi ve Çevresinin Peyzaj Potansiyelinin İrdelenmesi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, S: 101-121, İstanbul.
- Tarkan, A.S. (2007). Ömerli Baraj Gölü’ne Akan Derelerin Fiziksel, Kimyasal Ve Biyolojik Özelliklerinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, s: 15- 53, İstanbul.
- Türksoy, M. ve Küçük, İ. (1995). İstanbul Su Toplama Havzalarının Kullanımı. İstanbul ve Civarı Su Kaynakları Sempozyumu 22-25 Mayıs 1995, Bildiriler Kitabı, S:195-198, İSKİ, İstanbul
ÇAYAĞZI (RİVA) HAVZASI’NIN DOĞAL ORTAM KOŞULLARI (JEOLOJİK-JEOMORFOLOJİK-HİDROGRAFİK AÇIDAN) VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KULLANIM ÜZERİNDEKİ ROLÜ
Öz
Kocaeli Platosu üzerinde yer alan Çayağzı (Riva) Havzası,
yaklaşık olarak 853 km²’lik bir su toplama alanına sahiptir (Şekil 1).
Jeolojik, jeomorfoljik anlamda bir havza ünitesi oluşturan saha, aynı
zamanda İstanbul’un önemli su havzalarından bir tanesini
karşılamaktadır. Havzayı drene eden Çayağzı (Riva) Deresi,
güneydoğuda Kocaeli İli topraklarından kaynaklanarak, kuzeyde
Çayağzı (Riva) Köyü yakınında Karadeniz’e dökülür. Havzanın orta
bölümlerine yerleşmiş olan Ömerli Baraj Gölü, başta Anadolu Yakası
olmak üzere, İstanbul İli’nin su ihtiyacını karşılayan en önemli kaynaktır.
Havzanın günümüzde ve gelecekte sürdürülebilir bir biçimde kullanımı
açısından doğal ortam koşullarının sunduğu fırsatların ve risklerin
analiz edilmesi önem taşımaktadır. Bu hususta, jeolojik kapsamda; tektonik tehditlerle birlikte litolojik potansiyelin belirlenip kullanım
imkânlarının ve bu alandaki risklerin değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca
jeomorfolojik potansiyelin sorunlarıyla (eğim, heyelan, vs) birlikte
belirlenmesi ve önlem alınması, su varlığının tespiti, kalitesinin
korunarak yönetilmesi, taşkın-çekik ve sel gibi risklerin incelenmesi ve
çözüm üretilmesi önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler
Çayağzı (Riva) Havzası İstanbul su havzası Ömerli jeolojik özellikler jeomorfolojik özellikler hidrografik özellikler sürdürülebilir kullanım
Kaynakça
- Akyüz, H. S. (2010). İstanbul ve Yakın Civarının Paleozoyik İstifi, İstanbul’un Jeolojisi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Editörler: ÖRGÜN, Y-ŞAHİN, S. Y.). TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, s: 49-62. İstanbul
- Darkot, B. ve Tuncel, M. (1981). Marmara Bölgesi Coğrafyası. İ.Ü. Yayınları No: 2510, S:53, İstanbul.
- Dengiz, O - Başkan, O. (2005). Ankara Güvenç Havzası Topraklarının Temel Özellikleri ve Sınıflandırılması. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (37), s:27-36.
- Garipağaoğlu, N. (2012). “Havza Planlamalarında Coğrafyanın Rolü ve Türkiye’de Havza Planlamacılığı”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:16 (2), s: 303-336, Erzurum.
- Gedik, İ. Timur, E. Duru, M. Alan, İ. Pehlivan, Ş. Altun, İ. Akbaş, B. Önalan, M. ve Özcan, İ. (2002). İstanbul Paleozoyik İstifinde Kocatöngel ve Bakacak Formasyonları. 55. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 11-15 Mart -2002, s: 97-99, Ankara.
- Gedik, İ. Duru, M. Pehlivan, Ş. ve Timur, E. (2005). 1:50.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları (İstanbul F22 c, d; F23 c, d; Bursa G22 a, b; G23 a, b). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi, No: 10-17, Ankara.
- Göl, C. (2002). Havza Planlamasında Dikkat Edilecek Ölçütler. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Semineri, Ankara.
- İstanbul Büyük Şehir Belediyesi (İBB) İSKİ, Ömerli İçme Suyu Arıtma Tesisleri (www.iski.gov.tr).
- İstanbul Büyük Şehir Belediyesi (İBB). (2011): Sayısal Yer Bilimleri Haritası, (Jeoloji, Jeomorfoloji, Toprak Arazi Kullanımı, Afetler), CBS ve Uzaktan Algılama Birimi, İstabnul.
- Koçak, H. (2010). Ömerli Baraj Gölü Havzası’nın Hidrografya Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, s: 129, İstanbul.
- MTA, Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etüdleri Dairesi, (2002). http://www.mta.gov.tr/v2.0/daire-askanliklari/jed/images/urunler/yeni500/buyuk/ISTANBUL. pdf (Son Erişim Tarihi: 10.10.2014).
- Ömerli (İstanbul) Baraj Gölü Su Kalitesi Problemlerinin Araştırılması ve Sürdürülebilir Kullanımı. İ.Ü. Su Ürünleri Fakültesi, BAP No: T – 81/23072002. Tez Projesi, 2002-2004 (suurunleri.istanbul.edu.tr/ Erişim tarihi: 10-11-2014).
- Önalan, M. (1981). İstanbul Ordovisyen ve Silüriyen İstifinin Çökelme Ortamları. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3-4, s: 161-177. İstanbul.
- Özgül, N. Özcan, İ. Akmeşe, İ. Üner, K. Bilgin, İ. Korkmaz, R. Yıldırım, Ü. Yıldız, Z. Akdağ, Ö. Tekin, M. (2011). İstanbul İl Alanının Jeolojisi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı, Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü, İstanbul Kent Jeolojisi Projesi, İstanbul.
- Özgül, N. Üner, K. Akmeşe, İ. Bilgin, İ. Kokuz, R. Özcan, İ. Yıldız, Z. Yıldırım, Ü. Akdağ, A. ve Tekin, M. (2005). İstanbul İl Alanının Genel Jeoloji Özellikleri. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem Risk Yönetim ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü, İstanbul.
- Özşahin, E. (2013). İstanbul İlinin Anadolu Yakasının Jeomorfolojik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul
- Pamukçu, P. (2011). İstanbul-Riva Deresi ve Çevresinin Peyzaj Potansiyelinin İrdelenmesi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, S: 101-121, İstanbul.
- Tarkan, A.S. (2007). Ömerli Baraj Gölü’ne Akan Derelerin Fiziksel, Kimyasal Ve Biyolojik Özelliklerinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, s: 15- 53, İstanbul.
- Türksoy, M. ve Küçük, İ. (1995). İstanbul Su Toplama Havzalarının Kullanımı. İstanbul ve Civarı Su Kaynakları Sempozyumu 22-25 Mayıs 1995, Bildiriler Kitabı, S:195-198, İSKİ, İstanbul
Ayrıntılar
| Birincil Dil | tr; |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Ocak 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 31 |