COĞRAFYA ÖĞRETİMİNDE DENEY MATERYALİ UYGULAMALARINA İLİŞKİN COĞRAFYA LİSANS ÖĞRENCİLERİNİN DÜŞÜNCELERİ

Yıl 2015, Sayı: 31, 161 - 183, 28.01.2015

Yusuf Kılınç

https://doi.org/10.14781/mcd.31804

Öz

Bu çalışma, coğrafya lisans öğrencilerinin modern öğretim
yöntemlerinden birisi olan deney materyali uygulaması ile ilgili tasarım
geliştirme deneyimi öncesi ve sonrasındaki düşüncelerini ortaya çıkarmak
amacıyla yapılmıştır. Ayrıca coğrafya lisans eğitiminde deney materyali
uygulamalarının geliştirilmesi ile ilgili farklı görüşlerde tespit edilmiştir.
Amaçsal örneklem yöntemine göre belirlenen çalışma grubunu, 2013-2014
öğretim yılında, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Coğrafya
Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören toplam 45 öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Altı ay süresince devam eden deney materyali uygulama
çalışmalarında katılımcılar tarafından Ortaöğretim Coğrafya Dersi Öğretim
Programı konuları ayrı ayrı taranarak buradaki birçok konu ile ilgili deney
materyalleri hazırlanmış ve uygulanmıştır. Çalışmanın başlangıcında ve
sonucunda katılımcılara yarı yapılandırılmış iki anket formu uygulanmış ve
elde edilen verilerin çözümlenmesinde sıklık analizleri ve verilen cevapları
kategorilere ayırma yoluyla oluşturulan tablolar kullanılmıştır. Bulgular
incelendiğinde, coğrafya lisans öğrencilerinin çalışma öncesi herhangi bir
coğrafya konusu üzerinde deney yapabileceğine inanmadıkları, ancak çalışma
sonrasında çoğunlukla coğrafyada bu tür çalışmaların yapılabilirliğine ilişkin
hem düşüncelerinin, hem de becerilerinin geliştiği gözlenmiştir. Ayrıca
katılımcılarda, öğretmenlik yeterlik ve becerileri yönüyle kendilerindeki
eksiklikleri ve bunu nasıl gidereceklerini görme imkânı buldukları gözlenmiştir.
Bununla birlikte yapılan çalışma, coğrafya eğitimi verilen üniversitelerde deney
materyali malzemelerinin hazırlanıp, uygulama yapılabileceği ve
sergilenebileceği bir coğrafya proje ve deney odasına ihtiyaç olduğunu ve bu
şekilde uygulamalı derslerin her dönemde olması gerektiğini ortaya koymuştur.
Çalışmanın sonunda, coğrafya lisans öğrencilerinin daha iyi yetiştirilmeleri ve
coğrafya öğretim yöntemlerini daha verimli kullanmaları adına çeşitli
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya lisans öğrencileri, deney materyali uygulamaları, coğrafya öğretimi

Kaynakça

• Acar, A. (2006). İşbirliğine dayalı öğrenme yönteminin ortaöğretim coğrafya dersi yerleşme konusunun öğretilmesinde başarıya etkisi Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Ankara. http:// tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Açıkgöz, Ü. K. (1992). İşbirlikli öğrenme: Kuram, araştırma ve uygulama. Uğurel Matbaası. Malatya.
• Akbulut, G. (2004). Coğrafya ve Aktif Öğrenme Yöntemleri, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 65-77.
• Akınoğlu, O. (2004). Yapılandırmacı Öğrenme ve Coğrafya Öğretimi, Marmara Coğrafya Dergisi, 10: 73-94.
• Alım, M. (2007). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (ÖTMG) Dersinin Önemi ve Öğretim Sürecine İlişkin Öneriler. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:17, Sayfa: 243-262.
• Alım, M. (2012). Coğrafya Dersleri İçin Materyal Tasarımı, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 25 Ss. :73-84.
• Alım, M. ve Girgin, M. (2011). Coğrafya Dersleri İçin Kabartma Harita Yapımı, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 25 Sayfa:183-192. Alım, M. ve Dumlu, A. (2007). Coğrafya Öğretmenlerinin Araç-Gereç ve Materyallerden Yararlanma Durumu İle Bunlara Bakışları, Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7 Sayı, 39, Erzurum
• Anderson, R. O. (1976). The Experience of Science : A New Perspective for Laboratory Teaching, Teacher Collage Press, New York.
• Artvinli, E. (2010). Coğrafya Derslerini Yapılandırmak: Aksiyon (Eylem) Araştırmasına Dayalı Bir Ders Tasarımı, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 21, Ocak - 2010, S. 184-218,İstanbul.
• Aydın, F. (2009). İşbirlikli öğrenme yönteminin 10. sınıf coğrafya dersinde başarıya, tutuma ve motivasyona etkileri. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Aydın, F. (2011). Coğrafya öğretiminde işbirlikli öğrenme. Kuramdan uygulamaya yapılandırmacı coğrafya öğretimi. M. Coşkun (Ed.), MKM Yayıncılık, s. 81-121. Bursa.
• Barth, J. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretimi. YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Öğretmen Eğitimi Dizisi, Ankara.
• Büyükkaragöz, S. ve Çivi, C. (1999). Genel Öğretim Metotları (Öğretimde Planlama ve Uygulama ), Beta Basım Yayın, İstanbul.
• Coşkun, M. (2004). Coğrafya Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Coğrafya Bilim Dalı.
• Çepni, S. ve diğerleri (2005). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Demiralp, N. (2007a). Coğrafya Eğitiminde Öğretim Materyalleri, S.Karabağ-S.Şahin (Ed.), Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi, Sayfa:137-174, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Demiralp, N. (2007b). Coğrafya Eğitiminde Materyaller ve 2005 Coğrafya Dersi Öğretim Programı, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:15 No:1, ss.373-384
• Demirci, A., Taş, H.İ. ve Özel, A. (2007). Türkiye’de Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Teknoloji Kullanımı, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 15 İstanbul.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafyada Metodoloji: Genel metotlar ve özel öğretim metotları. MEB yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi, 187, İstanbul.
• Doğanay, H. (1993). Coğrafya Öğretim Yöntemleri: Ortaöğretimde Coğrafya Eğitiminin Esasları. Aktif Yayınevi. Erzurum. Doğanay, H. (1989). Coğrafya ve Liselerde Coğrafya Öğretimi. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, S.7-25, Ankara.
• Doğanay, H., Zaman, S. (2002). Ortaöğretim Coğrafya Eğitiminde Hedefler, İlkeler, Stratejiler Ve Amaçlar. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 8, S:7-26, Konya
• Freedman, M. (1996). Relationship among laboratory Instruction, Attitude toward Science and Achievement in Science Knowledge, Journal of Research ın Science Teaching,Vol: 34(4), 343-357.
• Girgin, M., Koca, H. ve Sever, R. (2003). Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Harita Seçimi. Türk Coğrafya Kurumu Coğrafya Kurultayı (9-12 Temmuz 2002) Bildiriler Kitabı, Sayfa:318- 324, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Gök, Y. ve Girgin, M. (2001). Ortaöğretim Coğrafya Programında Deney ve Gezi-Gözlemin Önemi, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt:7 Sayı:6
• Gökçe, N. (2009). Genel Fiziki Coğrafya Dersinde Öğretim Materyali Hazırlama Projesi, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 20, ss. 20-41.
• Gülersoy, A. E. (2007). Eski ve Yeni 9-10. Sınıf Coğrafya Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 163-173.
• Hart, C., Mulhall P., Berry, A., Loughran, J.ve Gunstone R., (2000). What is the Purpouse of this Experiment? Or Can Students Learn Something from Doing Experiments?, Journal of Research ın Science Teaching, Vol.37(7), pp.655-675.
• Hesapçıoğlu, M. (1994). Öğretim İlke ve Yöntemleri Eğitim Programları ve Öğretim, Beta Basım Yayın, İstanbul.
• İncekara, S. (2007), Ortaöğretim Coğrafya Eğitiminde Uluslararası Eğilimler ve Türkiye Örneği, Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 16, s. 109-130, İstanbul.
• İşman, A. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Tekışık Web Ofset Tesisleri. Ankara.
• Karabağ, S. (2010), "Tarihsel Süreçte Coğrafya Dersi Öğretim Programlarının Gelişimi". İçinde Özey, R. & İncekara, S. (eds.) Coğrafya Eğitiminde Kavram ve Değişimler, PegemAkademi: Ankara.
• Karabağ, S. ve Şahin, S. (2007). Coğrafya Dersi Öğretim Programı (2005), S. Karabağ-S. Şahin (Ed.), Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi, Sayfa: 53-74, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Karakuş, U. (2006). Coğrafyada İklim Konularının Öğretiminde Deney Yönteminin Öğrenci Başarı Düzeyine Etkisi(yayınlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakuş, U. (2007). Deney Yöntemi ve Coğrafya Öğretiminde Kullanılması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:8 Sayı:1, Kırşehir.
• Karakuş, U. (2009). Coğrafya’da Deneysel Gözlem Uygulaması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 10, Sayı 1 Sayfa:15-22.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayıncılık (12. Baskı). Ankara.
• Kaya, Z. (2006). Öğretim Teknolojileri Ve Materyal Geliştirme, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Kılınç, Y. (2013a). Geography Teacher Candıdates’ Competencıes Of Usıng Geography Teachıng Methods And Technıques In A Sample Class Envıronment, The International Journal of Social Sciences, Vol. 013. No. 1, pp 076-091.
• Kılınç, Y. (2013b). Deney ve Uygulamalarla Coğrafya Öğretimi. Modern Yöntem ve Tekniklerle Coğrafya Öğretimi. Kaya, H., Özder, A. ve Karatepe, A. (Ed) Pegem Yayınevi (sf 47-83). Ankara.
• Kılınç, Y. (2013c). Almanya Eğitim Sistemi ve Coğrafya Eğitimi. Farklı Ülkelerde Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi. Özey, R., Kılınç, Y ve Ateş, M. (Ed) Pegem Yayınevi (sf 109-139). Ankara.
• Kuş, E. (2003). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri: Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri: Nicel mi; Nitel mi? Anı Yayıncılık. Ankara.
• Küçükahmet, L. (1994). Öğretim İlke ve Yöntemleri, Ankara. MEB, (2005).Ortaöğretim Coğrafya Dersi Öğretim Programı, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB, (2011). Ortaöğretim Coğrafya Dersi Öğretim Programı, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
• Oğuzkan, F. (1985). Orta Dereceli Okullarda Öğretim (Amaç, İlke, Yöntem ve Teknikleri), Emel Matbaacılık, Ankara.
• Özey, R. , Kılınç, Y. ve Ateş, M. (2013). Farklı Ülkelerde Coğrafya Eğitim ve Öğretimi, Pegem Akademi yayınevi, Ankara.
• Sever, R. (2010). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Tasarım Örnekleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Sezer, A. (2009). Coğrafya Öğretmenlerinin İnterneti Öğretim Amaçlı Kullanma Durumları, 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi.
• Taş, H. İ. (2008). Zihin Haritaları, Harita Okuma Becerisi ve Görselleştirme, R. Özey-A. Demirci (Ed.), Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar, Sayfa:133-169, Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Tuna, F. (2012). Students’ Perspectives on Active Learning in Geography: A Case Study of Level of Interest and Usage in Turkey, European Journal of Educational Studies, 4(2), 163- 176.
• Tuna, F. (2013). Ortaöğretim Coğrafya Öğretiminde Kavram Ağı Yönteminin Öğrencilerin Başarısına Etkisi ve Öğrencilerin Yöntem Hakkındaki Görüşleri, Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3).
• Yalın, H. İ. (2001). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Yelken, T.Y. (2012). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Anı Yayıncılık, Ankara