FİNANSAL KRİZLERE KARŞI SUKUKUN UYGULANABİLİRLİĞİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 14, 33 - 55, 11.04.2016

Figen Büyükakın Ersan Bilal

https://doi.org/10.14784/jfrs.21594

Cited By: 2

Öz

Uluslararası finansal piyasaların entegrasyonundan dolayı, ülkeler bulaşma ve taşma etkileri aracılığıyla
çeşitli finansal krizlere maruz kalmaktadırlar. Globalleşen finansal piyasalarda krizlerin ortaya çıkışında
sermaye hareketleri çok önemli bir rol oynamaktadır. Son 20 yılda ülkeler finansal krizlere çare olarak bazı
araçlar geliştirmeye çalışmışlardır. Sukuk (Faizsiz Finansman Sertifikası) işlemleri bu araçlardan biri olup
özellikle 2000’lerden sonra popüler olmuştur. Bu çalışma ülkelerin deneyimleri ve kanıtlar aracılığıyla
sukuk işlemlerinin finansal krizler için bir çare olup olmadığını tartışmayı amaçlamaktadır.
Araştırmada vak’a çalışması yöntemi benimsenerek, finansal piyasalarda yaşanan gelişmeler, değişen
finansal yapı, yeni finansal sistemin getirdiği riskler ve yaşanan finansal krizler analiz edilmiştir. Yaşanan
değişime bağlı olarak, faizsiz finansal yapının yeni finansal sistemdeki yeri değerlendirilmiş, sukuk özelinde
faizsiz finansman araçlarının rolü ve krize karşı bir önlem olarak ele alınıp alınamayacağı irdelenmiştir.
Dünya ile birlikte ülkemizde de oldukça yaygın olarak kullanılan faizsiz finansman enstrümanı
“sukukun”, bir taraftan ekonomiye ve finansal sisteme makro ve mikro anlamda katkılar sağladığı, diğer
taraftan da faizsiz bankacılığın prensip ve ilkeleri gereği krizlere karşı kullanılabilecek bir finansman
seçeneği sunduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal kriz, faizsiz finansman, sukuk

Kaynakça

• AFSHAR, A. Tahmoures (2013), “Compareand Contrast Sukuk (Islamic Bonds) with Conventional Bonds, Are they Compatible?”, The Journal of Global Business Management, Volume 9, Number 1, pp. 44-52, http://www.jgbm.org/page/5%20Tahmoures%20A%20%20Afshar.pdf, 27.08.2015.
• AHMED, Habib (2009), “Financial Crisis: Risks and Lessons For Islamic Finance”, ISRA, International Journal of Islamic Finance,Vol. 1, Issue 1, pp. 7-32, http://www.kantakji.com/media/7513/c47.pdf, 27.08.2015.
• AHMED, Adel (2010), “Global Financial Crisis: an Islamic Finance Perspective”, Internatioanal Journal of Islamicand Middle Eastern Finance and Management, Vol. 3, No. 4, pp.306-320. http://www. perpustakaan.depkeu.go.id/FOLDERJURNAL/Global%20Financial%20Crisis.pdf, 27.08.2015
• AKBULUT, Mustafa (2009), Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları: Büyüme ve İstihdam İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• AKDİŞ, Muhammet (2002) “Küreselleşmenin Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkileri ve Türkiye Finansal Krizler-Beklentiler”, Pamukkale Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,http://makdis. pamukkale.edu.tr, 15.03.2015.
• AKIN, Faruk ve KAYA, Feridun (2011), “Küresel Kriz Karşısında, İslami Finans Sektörünün Mevcut Durumuna Bir Bakış”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 48, Sayı: 553. http://www. ekonomikyorumlar.com.tr/dergiler/makaleler/553/Sayi_553_Makale_03.pdf, 27.08.2015.
• ALPARSLAN, Halil İbrahim (2014), “Yeni Bir Finansman Aracı Olarak Sukuk (Kira Sözleşmesi) ve Muhasebeleştirilmesi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, ss.15-31. http://edergi.marmara.edu.tr/marufacd/article/download/5000091181/5000084565, 12.04.2015.
• ALTINKAYA, Rıdvan (2014), Sukuk Finans Modeli ve Türkiye’deki Potansiyelinin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ARSLAN, Hakan (2012), Alternatif Bir Yatırım ve Finasman Aracı Olarak Sukuk: Yapısı, İşleyişi ve Türkiye Piyasası İçin Öneriler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BABAOĞLU, Didem (2005) Sermaye Akımlarının Yönetimi: Türkiye’ye İlişkin Bir Değerlendirme, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Piyasalar Genel Müdürlülüğü, Ankara. http://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/didembabaoglu.pdf, 27.05.2015.
• BAYRAKTAR, Fulya (2003), Dünya’da ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Genel Araştırmalar, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., Ankara, http://www.kalkinma.com.tr/data/ file/raporlar/ESA/GA/2003-GA/GA-03-01-01_Dogrudan_Yabanci_Sermaye_Yatirimlari.pdf, 21.05.2015.
• BENNETT, Michael and IQBAL, Zamir (2011), “The Role of Sukuk in Meeting Global Development Challenges”, Global Growth, Opportunities and Challenges in the Sukuk Market, Euromoney Books, Chapter 7, pp.68-74. http://treasury.worldbank.org/cmd/pdf/Euromoney_2011_The_role_ of_Sukuk_in_meeting_global_developement_challenges.pdf, 28.08.2015.
• BUSLER, Michael (2011), “The Financial Crisis – Western Banking Versus Islamic Banking”, World Journal of Enterprenuership, Management and Sustainable Development, Vol 7, No. 1. http://www. emeraldinsight.com/doi/abs/10.1108/20425961201000026 27.08.2015.
• BRANSON, W. and LITWACK, J.M. (1990), Macroeconomics, 2nd. Ed. Harper&Row, New York. BÜYÜKAKIN, Figen, vd. (2012), Para Teorisi ve Politikası, İstanbul: Lisans Yayıncılık ss. 391-415.
• BÜYÜKAKIN, Figen ve ÖNYILMAZ, Onur (2012), “Faizsiz Finansman Bonosu Sukuk ve Türkiye Uygulamaları”, Marmara Üniversitesi, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt:3, Sayı: 7, ss.1-16.
• CHACHOLIADES, M. (1994), İnternational Economics, McGraw-Hill, New York ÇANAKÇI, Mehmet (2014), “Çok Kutuplu Dünyada İslami Finans Piyasalarının Gelişimi ve Sukuk İhraçları” Türkiye İslam İktisadı Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, ss. 43-58, http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ beuntujise/article/download/5000067616/pdf2, 28.08.2015.
• DE GRAVWE, P. (1981), Macroeconomic Theory For The Open Econoy, Ders Notları, Katholieke Universiteit Leuven CentrumVoor Economische Studien.
• DELİCE, Güven (2003), “Finansal Krizler: Teorik ve Tarihsel Bir Perspektif ”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 20, ss. 57-81, http://iibf.erciyes.edu.tr/dergi/sayi20/delice. pdf, 21.05.2015.
• DEWI, Mirantha Kartika and FERDIAN, Ilham Reza (2009), “Islamic Finance: A Therapy for Healing the Global Financial Crisis”, Paper presented in the first Scientific Conference on Globalizing Financial System, organized by Hashemite University, 21-22 October 2009 in Amman, Jordan,http://www. iefpedia.com/english/wpcontent/uploads/2009/10/Islamic-Finance-A-Therapy-for-Healing-theGlobal-Financial-Crisis.pdf, 28.08.2015.
• DOĞAN, Önder (2011), İslami Sermaye Piyasası Araçları: Dünyadaki Büyüklüğü, Türkiye’de Uygulanabilirliği ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler, Yeterlilik Etüdü, Sermaye Piyasası Kurulu, Ortaklıklar Finansman Dairesi, Ankara. http://spk.gov.tr/yayingoster.aspx?yid=992&ct=f&action=displayfile, 15.05.2015.
• DORNBUSCH, R. and FISCHER, S.(1994), Macroeconomis, 6th. Ed., McGraw Hill, New York. DUMAN, Koray (2004), “Finansal Krizlere Karşı Politika Tercihleri”, Akdeniz Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 8, ss.38-61. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/ acarindex1423868877.pdf20.04.2015.
• ECE, Nalan (2011), “Dünya’da ve Türk Bankacılık Sektöründe İslam Bankalarının Gelişimi”, Akademik Bakış Dergisi (E-Dergi), Sayı: 25, ss.1-17, http://www.arastirmax.com/system/files/dergiler/9383/makaleler/25/arastirmax-dunyada-turkbankacilik-sektorunde-islam-bankalarinin-gelisimi.pdf, 25.05.2015.
• ERATAŞ, Filiz ve ÖZTEKİN, Didem (2010), “Kısa Vadeli Sermaye Akımlarının Belirleyicileri: Türkiye Örneği”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss.57-64. https://www. a c a d e m i a . e du / 5 7 7 4 0 9 2 / K I S A _ VA D E L % C 4 % B 0 _ SE R M AY E _ A K I M L A R I N I N _