BİREYSEL KREDİ KULLANAN FİNANSAL TÜKETİCİLERCE ÜSTLENİLECEK MASRAFLAR; BDDK DÜZENLEMESİ ÇERÇEVESİNDE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 14, 125 - 146, 11.04.2016

Fatih Ertaş İsmail Kaban , Fatih Sobacı

https://doi.org/10.14784/jfrs.21124

Cited By: 2

Öz

Tüketici ticari bir amaç gütmeksizin işlemler yapan gerçek veya tüzel kişidir. Finansal tüketici ise
bireysel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla finansal kuruluşlardan hizmet alan kişidir. Finansal tüketiciler
ile bankalar arasında çok farklı işlemler gerçekleştirilmektedir. Bunlar arasında kredi işlemleri ekonomik
aktivitenin canlanması açısından önemli bir yer teşkil etmektedir. Kredi kullandırım sürecinde bankalar
verdikleri hizmet karşılığında müşterilerden bir takım ücretler tahsil etmektedir. Müşteriler üzerinde
ilave bir maliyet oluşturan bu kesintiler tüketici hakları açısından bir tartışma konusu teşkil etmektedir.
Müşterilerle bankalar arasında imzalanan sözleşmelere ilişkin masraf kesintisi işlemlerini düzenlemek
amacıyla BDDK tarafından 3 Ekim 2014 tarih ve 29138 sayılı resmi gazetede konu ile ilgili bir yönetmelik
yayınlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, BDDK yönetmeliğinin masraflara ilişkin etkilerini ortaya koyarak
bir mevzuat değerlendirmesi yapmaktır. Bu kapsamda BDDK düzenlemesi öncesi konut kredisi şeklinde
kullandırılan bireysel kredilere ait veriler üzerinden karşılaştırma ve değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılan
incelemeler sonucunda, BDDK tarafından Yargıtay kararlarında vurgulanan “masrafların zorunlu, makul ve
belgeli olması” şartının ilgili düzenlemede dikkate alınmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

BDDK, Finansal Tüketici, Bireysel Kredi, Kredi Masrafı, Tüketicinin Korunması

Kaynakça

• AKGÜÇ, Öztin (2006), “Kredi Taleplerinin Değerlendirilmesi (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 7. Bası)”, İstanbul: Arayış Basım ve Yayıncılık.
• AKİPEK, Şebnem (1999), “Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi”, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• ASLAN, İsmail Yılmaz (2010), “Tüketici Hukuku Dersleri (3. Baskı)”, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
• BAKKAL, Süreyya ve AYSAN, Emel (2011), “Türk Bankacılık Sisteminde, Ekonomik Krizin Tüketici Kredilerine Etkisi (1. Baskı)”, İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK). (2014a), “Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”, Resmi Gazete Sayısı: 29138.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK). (2014b), “Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri – Eylül 2014”, Ankara.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK). (2014c), “Finansal Tüketicinin Korunması Eylem Planı Arka Plan Belgesi”, Ankara.
• BAYKAN, R., ÖZSUNAY, E. ve HOHLOCH, G. (2004), “Tüketici Kredilerinde Yeni Gelişmeler”, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları Yayın No, 2004-55.
• BAYKAN, Renan, (2005), “Tüketici Hukuku: Mevzuata İlişkin Yorum-Eleştiri-Öneri”, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları Yayın No, 2005-41.
• ÇAKICI, Ömer ve CEYLAN, Mehmet (2014a), “Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Teori - Uygulama – Mevzuat”, İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği Yayınları Yayın No: 302.
• ÇAKICI, Ömer ve CEYLAN, Mehmet (2014b), “Banka v Sigorta Muameleleri Vergisi Teori - Uygulama – Mevzuat”, İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği Yayınları Yayın No: 301.
• DİNÇ, Yusuf, AKAY, Hüseyin ve KARACAN, Sami (2013), “Banka ve Sigorta Muhasebesi”, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2745.
• ERİŞ, Hayati (2013), “Bankacılık Hizmet Ürünleri”, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2953.
• GÜNEY, Alptekin (2010), “Banka İşlemleri (Genişletilmiş 4. Baskı)”, İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
• İBİCİOĞLU, Mustafa ve KARAN, Mehmet Baha (2009), “Türkiye’de Faiz Oranlarının Tüketici Kredileri Üzerindeki Etkisi”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, 11-30.
• İNAĞ, Nihal (1990), “Tüketici Kredileri”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Araştırma Planlama ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Tartışma Tebliği No: 9011.
• KAPTAN, Özgür Burak (2011), “Bireysel Kredilerin Risk ve Tüketici Davranışı Açısından Analizi”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.
• KARA, İhan (2014), “Bireysel Bankacılık İşlemleri Alanında Tüketici Hakları Kanununa Aykırı Uygulamalar ve Çözüm Yolları”, İstanbul Barosu Dergisi Tüketici Hakları ve Rekabet Hukuku Özel Sayısı 2014, Cilt:88 Özel Sayı:1, 81-102.
• Kredi Kayıt Bürosu (KKB) (2013), “2013 Faaliyet Raporu”, İstanbul.
• ÖZDEN, Kürşat Özgür (2010), “Ticari Bankalarda Kredilendirme Süreci ve Kredi Riski Yönetimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• REİSOĞLU, Seza (2007), “Konut Edinme Amaçlı Konut Finansmanı Sözleşmeleri ve Uygulama Sorunları”, Bankacılar Dergisi, 61, 75-84.
• REİSOĞLU, Seza (2008), “Tüketici Kredileri Hukuki Sorunlar: 4077 Sayılı Yasada Değişiklik Öngören Taslak”, Bankacılar Dergisi, 69, 50-72.
• SİPAHİ, Barış (2011), “Bankacılık İşlemleri ve Muhasebesi”, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• SOMASHEKAR, N.T. (2009), “Banking”, Daryagani, Delhi: New Age International.
• ŞAKAR, Birgül (2009), “Banka Kredileri ve Yönetimi (2. Basım)”, İstanbul: Beta Basım Yayın A.Ş.
• ŞAKAR, Hakan (2001), “Bankalarda Kredilendirme Teknikleri”, İstanbul: Strata Yayıncılık.
• TAKAN, Mehmet ve BOYACIOĞLU, Melek Acar (2011), “ Bankacılık Teori, Uygulama ve Yöntem (4. Basım)”, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TEKİRDAĞ, Arda (2009), “Türkiye’de Bireysel Kredi Artışı ve Risk Analizi”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• The World Bank (WB). (2012), “Good Practices for Financial Consumer Protection”, Washington DC.
• TUĞCU, Can Tansel, ERDEM, Ekrem, ÇELİK, Faik, TORUN, Talip, TOGAY, Selahattin, KAYHAN, Selim, ALTINTAŞ, Halil, ERGEÇ, Etem Hakan ve TOPRAK, Metin (2013), “Bankalarda Kredi Yönetimi”, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2531.
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB). (2013b), “Tüketici Kredileri ve Konut Kredileri”, İstanbul.
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB). (2014), “Tüketici Kredileri ve Konut Kredileri”, İstanbul.
• ZARAKOLU, A. (2003), “Bankacılar İçin Para ve Kredi Bilgisi”, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü. Mevzuat
• Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (1995, 23 Şubat), Resmi Gazete Sayısı: 22221.
• sayılı Bankacılık Kanunu (2005, 1 Kasım), Resmi Gazete Sayısı: 25983.
• sayılı Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (2007, 6 Mart), Resmi Gazete Sayısı: 26454.
• Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) (2011, 14 Şubat), Resmi Gazete Sayısı: 27846.
• Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (2012, 6 Aralık), Resmi Gazete Sayısı: 28513.
• Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (2013, 28 Kasım), Resmi Gazete Sayısı: 28835.
• European Economic Community (EEC) (1986), “For the Approximation of the Laws, Regulations and Administrative Provisions of the Member States Concerning Consumer Credit”, Official Journal of the European Communities, 87/ 102/EEC, 22 December 1986.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB). (2014), “Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği”, Resmi Gazete Sayısı: 29188.
• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK). (2015), “2015 Yılı Gayrimenkul Değerleme Asgari Ücret Tarifesi”, Resmi Gazete Sayısı: 29223.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM). (2013), “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı Genel Gerekçesi”, S. Sayısı: 490.
• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi (Y. 11. HD) (1997), E. 1997/1815 K. 1997/5112, 26.06.1997.
• Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (Y.13. HD) (2010), E. 2010/11726 K. 2011/1870, 10.02.2011.
• Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (Y.13. HD) (2011), E. 2011/3576 K. 2012/1183, 26.01.2012.
• Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (Y.13. HD) (2011), E. 2011/8196 K. 2011/10221, 27.06.2011.
• Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (Y.13. HD) (2012), E. 2012/1386 K. 2012/5231, 01.03.2012.
• Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (Y.13. HD) (2012), E. 2013/3682 K. 2013/5249, 05.03.2013.
• Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (Y.13. HD) (2013), E. 2013/3498 K. 2013/4473, 26.02.2013. İnternet Kaynakları
• http://www.finzoom.com.tr/kredi/ihtiyac-kredisi/ihtiyac-kredisi-odeme-plani.aspx Erişim Tarihi: 14.02.2015
• http://www.tuketici.gov.tr/index.snet?wapp=nasilbasvurulur_tr Erişim Tarihi: 14.02.2015
• http://www.tuketiciler.org/files/dosya_masrafi_iptali_ornek_yargi_karari.doc Erişim Tarihi: 14.02.2015
• https://www.findeks.com/bireysel/findeks-kredi-notu Erişim Tarihi: 20.02.2015
• https://www.findeks.com/findeks-nedir Erişim Tarihi: 20.02.2015
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB). (2013a), “Temel Bankacılık Eğitimi”, Bankacılık Eğitim Sitesi, https://www. tbb-bes.org.tr/tbb/DesktopDefault.aspx?tabindex=1&tabid=18 Erişim: 04.02.2015.
• http://www.kkb.com.tr/btr/hizmetler/e-rapor/%C3%BCcretlendirme.aspx Erişim Tarihi: 07.03.2015
• http://www.memurlar.net/haber/389308/ Erişim Tarihi: 10.10.2015
• http://www.ozcelikhukukburosu.com/haberler/81-tueketici-mahkemesi-alnan-dosya-masrafnn- tamamnn-ve-ekspertiz-uecretinin-iadesine-huekmetti.html Erişim Tarihi: 10.10.2015