BANKALARDA SABİT GETİRİLİ MENKUL KIYMETLERİN DEĞERLEMESİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

Yıl 2012, Cilt: 4 Sayı: 7, 55 - 92, 05.02.2014

Mehmet İslamoğlu , Orhan Bozkurt

Öz

Sabit getirili menkul kıymetler yatırımcılar tarafından rağbet gören ve günümüzde halen önemini koruyan finansal enstrümanlardır. Türkiye’de tüzel kişilik olarak bankalar kaynaklarının en büyük kısmını kredilerden sonra sabit getirili menkul kıymetlere özellikle de DİBS’lere plase etmektedirler. Mali tablolar açısından bakıldığında, bankaların aktifinde önemli bir paya sahip olan söz konusu kıymetlerle ilgili olarak, farklı değerleme yöntemleri kullanılmasının mali tablo sonuçlarını önemli ölçüde farklılaştırdığı söylenebilir. Finansal tabloların hazırlanma sürecinin eksiksiz ve doğru bir şekilde tamamlanması, ulusal ve uluslararası yatırımcılar, kredi derecelendirme kuruluşları, BDDK, SPK ve vergi otoritesi gibi finansal tablo kullanıcıları açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle çalışmada, sabit getirili menkul kıymetlerin değerlemesi ve muhasebe uygulamaları ulusal mevzuat ve uluslararası standartlar çerçevesinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sabit Getirili Menkul Kıymetler, Türkiye Muhasebe Standartları

Kaynakça

• BARTH, M.E., LANDSMAN R.W. and WAHLEN, J.M.,“Fair Value Accounting:Effects on banksearningsvolatility, regulatorycapitalandvalue of contracyualcashflows”,Journal of Bankingand Finance,Vol.19,Issue 3-4, June 1995.
• BDDK, Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ, 26.01.2007 tarih ve 26415 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete yayını.
• BERNARD,V.L.,METRON,R.C., and PALEPU,K.G., “Mark to Market Accounting forBanksandThrifts: LessonsfromDanishExperience”, Journal of Accounting Research, Vol.33,No.1,1995.
• BIS. “Guidingprinciplesforreplacement of IAS 39”, Basel Comittee on BankingSupervision, 27 August 2009.
• BIS. “Supervisoryguidance on theuse of thefairvalueoptionforfinancialinstrumentsbybanks” Basel Comittee on BankingSupervision, June 2006.
• BREADLEY, Richard A., MYERS, Stewart C. andFRANKLIN,Allen. Corporate Finance. 8. Baskı, McGrawHillCompaniesInc., New York, 2006.
• EROL, Ahmet. Tüm Yönleriyle Banka ve Finansçılar İçin Vergi. Yaklaşım Yayıncılık, 2007.
• GEBHARDT, G., REICHARDT, R.,WITTENBRINK,C., “Accounting for Financial Instruments in BankingIndustry”, Johann Wolfgang Goethe-Universitat Frankfurt am Main, WorkingPaperSeries:Financeand Accounting,No.95,November 2002.
• “IAS 39 AuditProcessWorkflow”, An Associationfor Finance Professionals’ CompanyPressRelease, London, 5 February 2008
• GİDER VERGİLERİ KANUNU, Madde 33 ve 29.
• GRANT THORTON. “Perspective: Fair Value Accounting”, PublicPolicyandExternalAffairsJune 10, 2008
• MISIRLIOĞLU, İsmail. “Türkiye Muhasebe Standartları’na Göre Finansal Araçların Muhasebeleş- tirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi. ISMMMO Yayın Organı, Mart-Nisan 2008.
• ÖRTEN, Remzi ve Hasan Kaval, Aydın Karapınar. Türkiye Muhasebe Finansal Raporlama Standartları Uygulama ve Yorumları. Gazi Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara, Haziran 2008.
• ÖZERHAN,Yıldız ve YANIK, Serap. IFRS / IAS ile Uyumlu TMS / TFRS.TÜRMOB Yayınları – 377,Cem Veb-Ofset Ltd., Ankara, 2010
• ÖZKAN, Mehmet ve TERZİ, Serkan “Gerçeğe Uygun Değer Ölçümünün Uluslararası Muhasebe Standartları ve Amerikan Muhasebe Standartları (SFAS) Açısından İncelenmesi”, T.C.Marmara Üniversitesi, İşletme Ana Bilim Dalı - Muhasebe Finansman Bölümü Yayını, 2009.
• RAJAN, R. ve ZINGALES L., “BanksandMarkets:TheChangingCharacter of European Finance”, Avrupa Merkez Bankası İkinci Yıllık Konferansı, 2003.
• SPK ,Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği (Seri: XI, No: 29)(9/4/2008 tarihli ve 26842 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
• SPK: Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ(Seri : XI, No:25)
• TEKİN, Cem ve KARTALOĞLU, Emre. Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi.Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2.Baskı,Yaklaşım Yayıncılık, 2007.
• TMSK,Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçmeye İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 39) Hakkında Tebliğ Sıra No:41
• TMSK, Finansal Araçlar: Sunuma İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 32)Hakkında Tebliğ Sıra No:40
• TOKAY, Hüseyin, DERAN Ali ve AKTAŞ Rafet, “Uluslararası Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarında Gerçeğe Uygun Değer Yaklaşımı ve Muhasebe Uygulamalarına Etkileri”,
• XXIV. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu(Muğla Üniversitesi, 2005) VERGİ USUL KANUNU(VUK 213), Madde 263 ve 266.
• YONETANI S., KATSUO, Y., “Fair Value Accounting andRegulatoryCapitalRequirements”, FRBNY EconomicPolicyReview, October 1998.