MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERİN DÖVİZ KURU DEĞİŞMELERİNE ETKİSİ: BİR PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 24, 189 - 206, 31.01.2021

Yeşim Kubar Hatem Çoban

https://doi.org/10.14784/marufacd.879245

Cited By: 2

Öz

Türkiye’de döviz kurları 2002-2013 yılları arasında yavaş artış gösterirken, 2014-2016 yılları arasında daha hızlı artış göstermiştir. Döviz kurlarındaki söz konusu bu durum bir taraftan belirsizliğe neden olurken diğer taraftan dövizle iş yapan kesimleri olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle döviz kurlarının etkin bir şekilde yönlendirilebilmesi için döviz kurlarını etkileyen faktörler belirlenmelidir.
Bu çalışmada son zamanların en çok konuşulan ekonomik konularından, döviz kuru olgusu ele alınmakta, 1995-2016 dönemini kapsayan yıllık verilerle reel döviz kuru, dış ticaret haddi, faiz oranı, ödemeler dengesi, ticaret hacmi (GSYH %), büyüme oranı, GSYH deflatörü, yatırım harcamaları değişkenlerinin, döviz kuru ilişkisini tespit etmek, Dünya ekonomileri için önemli ticaret ortakları, üretim merkezleri ve ileri teknoloji ihracatçısı olan Brezilya, Avro Bölgesi, İsrail, Japonya, İngiltere Çin, Rusya, İran, Singapur ülkeleri ile Türkiye’nin etkilenme boyutu ile etkileyen değişkenleri ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru, Dış Ticaret Haddi, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• ABUŞOĞLU, Ömer (1990), ‘Döviz Kuru Politikası ve İhracat Üzerine Etkileri: 1980-1988 Dönemi’. Ankara: Türkiye Ticaret Sanayi Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Yayınları.
• AKINLO, Taiwo; AKINSOKEJI, Rogers; OZIEGBE, Tope. (2013), ‘Determinant of Foreign Direct Investment in Ten African Countries: A Panel Data Analysis’, Asian Journal of Business and Management,1(5), s.232-237.
• ASLAN, Nurdan ve TERZİ, Nuray (2013), ‘Küresel Finans’, 1. Baskı, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• BAYRAKTUTAN Yusuf ve DEMİRTAŞ Işıl (2011), ‘Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panel Veri Analizi’, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22 (2), 1-28.
• BEŞKAYA Ahmet ve ERGUN Havanur (2015), ‘Döviz Kuru Rejimlerinin Politik Ekonomisi: Seçilmiş Avrupa Ülkeleri üzerine Bir Panel Veri Analizi’, Çankırı Karatekin Üniversitesi Çankırı Karatekin Universitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (1), 157-172.
• BORDO Michael, MACDONALD, Ronald and OLIVER Michael J. (2009), ‘Sterling in Crisis: 1964-1967’, NBER, Working Paper No. 14657.
• COOPER, Richard (1971),‘Currency Devaluation in Developing Countries, Easy in International Finance’, No.86, pp.1- 38.
• DELL’ARİCCİA, Giovanni (1998), ‘Exchange Rate Fluctuations And Trade Flows: Evidence From The European Union’, IMF Working Paper, 98/107: 1- 27.
• EDWARS, Sebastian and SANTAELLA, Julio (1992), ‘Devaluation Controversies in the Developing Countries: Lessons from the Bretton Woods Era’, NBER, Working Paper No. 4047.
• EİCHENGREEN, Barry (2013), ‘Currency War Or Policy Coordination?’, Journal Of Policy Modeling, 425-433.
• GÜLOĞLU, Bülent ve AKMAN Ayşe (2007), ‘Türkiye’de Döviz Kuru Oynaklığının SWARCH Yöntemi ile Analizi’, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44 (512), s. 43-51
• GÜRAN, Nevzat (1987), ‘Döviz Kuru Sistemleri ve Ekonomik Denge’, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• KAR, Muhsin ve TATLİSÖZ, Fatma (2008), ‘Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi’, KMU İİBF Dergisi, 10 (4).
• KARAKAYALI, Hüseyin (2002), Türkiye Ekonomisinin Yapısal Değişimi. İzmir: Güleç Matbaası.
• KARLUK, Rıdvan (1998), Uluslararası Ekonomi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• KARPUZ, Filiz ve KIZILTAN, Alaattin (2014), ‘Türkiye’de Kısa Vadeli Yabancı Yatırımlar İle Reel Döviz Kuru Arasındaki İlişki’, EKEV Akademi Dergisi, Y. 18, S. 60, s.197-210.
• KAYA, Ayşen Ayten ve GÜÇLÜ, Mehmet, ‘Döviz Kuru Rejimleri, Krizler ve Arayışlar’, http://ekonomikyaklasim.org/pdfs2/EYD_V16_N55_A01.pdf (13.03.2018).
• KEYNES, John Maynard (1936), The General Theory of Employment, Interest and Money, 1. Edition, Macmillan, London.
• LEİTAO, Nuno and RASEKHİ, Saaed (2013), ‘The Impact of Foreign Direct Investment on Economic Growth: the Portuguese Experience’, Theoretical and Applied Economics, 20(1), s.51-62.
• MCKİNON, Ronald (1993), ‘The Rules of the Game: International Money in Historical Perspective’, Journal of Economic Literature, Vol. 31, No. 1, pp. 1-44.
• NAJAFOV, Orkhan (2010), ‘Exchange Rate Volatility and International Trade’, Central European University, Master Tezi, Macaristan.
• ÖZTÜRK, Nurettin ve DURGUT, Dilek (2011), ‘Faiz Oranlarının Belirleyicileri: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz’, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 117-144.
• PINAR, Özer ve UZUNOĞLU, Hande (2013), ‘Dünyada Kur Savaşları Alarmı’, http://www. izto.org.tr/portals/0/argebulten/ovgu_hande_kursavaslari.pdf (01.04.2018).
• RİCKARDS, James (2013), ‘Currency Wars: The Making of the Next Global Crisis’, Çeviren: Neşenur Domaniç ve Nusret Avhan, 2. Baskı, Sacala Yancılık, İstanbul.
• SEVER, Erşan ve MİZİRAK, Zekeriya (2005), ‘Döviz Kuru, Enflasyon Ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkiler: Türkiye Uygulaması’, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.
• SEVÜKTEKİN, Mustafa ve NARGELEÇEKENLER, Mehmet (2010), ‘Ekonometrik Zaman Serileri Analizi EViews Uygulamalı’, Nobel Yayım Dağıtım, Ankara.
• TABAN, Sami (2004), ‘Döviz Kuru Rejimleri Türkiye’de Bir İstikrar Politikası Aracı Olarak Kullanılabilir Mi?’, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1).