PARASAL AKTARIM MEKANİZMASI OLARAK KREDİ KANALININ TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 24, 245 - 271, 31.01.2021

Ertan Türkmen Erişah Arıcan

https://doi.org/10.14784/marufacd.880643

Cited By: 4

Öz

Ekonomi biliminin en önemli iştigal alanı ulusların refah seviyesini en üst seviyeye taşımaktır. Adam Smith'in "Ulusların Zenginliği" kitabı çağdaş iktisat alanındaki ilk eserlerden biridir. Ekonomiyi yönetenler, ulusların refahı, ekonomik büyüme ve kalkınmayı sağlamak için para ve mali politika araçlarına başvurmaktadırlar. Para politikalarının uygulamasından nihai hedefe ulaşmak için geçen süreç parasal aktarım mekanizmaları olarak bilinmektedir. Parasal aktarım mekanizmaları; geleneksel faiz oranı, varlık fiyatları, döviz kuru, beklentiler ve kredi kanalı olarak sınıflandırılmaktadır. Bernanke ve Gertler parasal aktarım mekanizmasının çalışmasını kara kutuya benzetmişlerdir. Parasal aktarım mekanizmalarından kredi kanalının anlaşılması ve geliştirilmesi, Türkiye gibi, sermayenin tabana yayılmadığı ve dış kaynak ile fonlanma ihtiyacı duyan işletmelere sahip gelişmekte olan ülkeler için oldukça önemlidir. Çalışmanın amacı, 2004.Ç1-2020.Ç1 çeyrek verileri ile yıllık bazda, kredi kanalının Türkiye’de etkinliğinin belirlenmesidir. Buradan hareketle; uzun dönem ilişkiler için eşbütünleşme, kısa dönem ilişkiler için hata düzeltme modeli ile tanımlanan VAR modeli yardımıyla varyans ayrıştırma ve etki-tepki analizleri, son aşamada ise, nedensellik analizi uygulanmıştır. Çalışmanın bulgularına göre parasal aktarım mekanizması değişkenleri ile büyüme arasında hem uzun dönem hem de kısa dönem istatistiki açıdan anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Kredi kanalının ekonomik büyümeye etkisi olduğu ve bağımlı değişken olarak alınan GSYİH değişkeninin banka kredilerinin yanısıra diğer bağımsız değişkenler ile çift yönlü nedenselliğinin varlığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucu, parasal aktarım mekanizmalarından kredi kanalının Türkiye’de etkin olduğu yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Parasal Aktarım Mekanizmaları, Kredi Kanalı, VAR Model, Granger Nedensellik

Kaynakça

• AKA, Kemal. (2019). “Banka Karlılığının Belirleyicileri: Türk Bankacılık Sektöründeki Katılım Bankaları Üzerine Ampirik Bir Uygulama”, Social Sciences Research Journal, 8(3), 21-25.
• AKERLOF, George A.. (1970). “The Market For Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism”, The Quarterly Journal of Economics, 84(3), 490.
• AKLAN N. A. ve NARGELEÇEKENLER M.. (2008). “Para politikalarının banka kredi kanalı üzerine etkileri”. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 39, 109-132.
• ALKAN, Ufuk. (2014). “Finans Sektöründen Reel Sektöre Parasal Aktarım Mekanizması: Bankacılık Sektörü Açısından Bir Uygulama” (Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Bankacılık ABD, Basılmamış Doktora Tezi).
• ALPER, C. Emre ve ARUOBA, S. Boragan. (2001). "Moving Holidays and Seasonality: An Application in the Time and Frequency Domains For Turkey," Working Papers 2001/07, Bogazici University, Department of Economics, 6, http://www.econ.boun.edu.tr/public_html/RePEc/pdf/200107.pdf., (Erişim Tarihi: 28.09.2020)
• ALTUNÖZ, Utku. (2013). “Türkiye’de Banka Kredi Kanalının Etkinliği Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Kredi Tayınlaması”, Akademik Bakış Dergisi, 37, 2.
• ATİYAS, İzak, ERSEL Hasan ve ÖZTÜRK Emin.(1993) “Türk Bankalarında Müşteri Deseni ve Kredi Tayınlaması”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma Genel Müdürlüğü Tartışma Tebliği. No. 9301/A., 2.
• ANDRÉS, Javier, LÓPEZ-SALIDO, J. David ve NELSON, Edward. (2004). “Tobin's Imperfect Asset Substitution in Optimizing General Equilibrium’’, Journal of Money, Credit and Banking, 36(4), Ohio State University Press, 665-690.
• ARESTIS, Philip, DEMETRIADES, Panicos ve LUINTEL, Kul B..(2001). Financial Development and Economic Growth: The Role of Stock Markets, Journal of Money, Credit and Banking, Vol 33, No 1, 16-41.
• BACCHETTA, Paul ve BALLAGRIBA, Claveria F.. (2000 ). “The Impact of Monetary Policy and Banks Balance Sheets: Some International Evidence’’, Applied Financial Economics, 10(1), 15– 26.
• BERNANKE , B. S., BLINDER, A. S.. (1992). “The federal funds rate and the channels of monetary transmission”. The American Economic Review, 82 (4), 901-921.
• BERNANKE, Ben S. ve GERTLER, Mark. (2000). “Monetary Policy and Asset Price Volatilty”, NBER Working Paper Series, 7559, 43.
• BERNANKE, Ben S., GERTLER, Mark ve GILCHRIST, Simon. (1999). “The Financial Accelerator in a Quantitative Business Cycle Framework”, NBER Macroeconomics, 6455, 34-40.
• BERK, Jan M.. (2001). “The Preparation of Monetary Policy: Essays on a Multi-Model Approach”, Boston: Kluwer Academic Publishers. BOLTON, Patrick ve FREIXAS, Xavier.(2006), “Corporate Finance and The Monetary Transmission Mechanism”, The Review of Financial Studies, Vol. 19, No. 3, 22.
• CHAREMZA, Woiciech W.. ve DEADMAN, Derek.F.. (1992). “New Directions in Econometric Practice”, England, Edward Elgar.
• CLARIDA, Richard, GALI, Jordi ve GERTLER, Mark. (1999). The Science of Monetary Policy: A New Keynesian Perspective, Journal of Economic Literature, 37(4), 1661-1707.
• CLAUS, Iris ve GRIMES, Arthur. (2003). “Asymmetric Information, Financial Intermediation and the Monetary Transmission Mechanism: A Critical Review”, New Zealand Treasury Working Paper, 12.
• ÇETİNTAŞ, H.. (2004). “İhracat ve Ekonomik Büyüme”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), 26.
• ÇAVUŞOĞLU, A. Tarkan. (2002). “Credit Transmission Mechanism in Turkey: An Empirical Investigation”, ERC Working Paper, 02/03, 2-28.
• ÇİÇEK, Macide. (2005). “Türkiye’de Parasal Aktarım Mekanizması: VAR (Vektör Otoregresyon) Yaklasımıyla Bir Analiz”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 20 (233), 82-105.
• DE BONDT, Gabe. (2004). “The Balance Sheet Channel of Monetary Policy: First Empirical Evidence for The Euro Area Corporate”, International Journal of Finance and Economics, 9(3), 219-228.
• DIXON, Huw. (2008). “New Keynesian Macroeconomics”, New Palgrave Dictionary of Economics.
• DORNBUSCH, Rudiger ve FISCHER, Stanley. (1998). “Makro Ekonomi”, 1.Baskı, Çev; E. YILDIRIM, Salih AK, Mahir FİSUNOĞLU ve Refia YILDIRIM, Ankara. McGraw-Hill-Akademi Yay.
• EHRMANN, Michael ve WORMS, Andreas. “Bank Networks And Monetary Policy Transmission’’, 2002, http://crei.eu/activities/sc_conferences/16/ehrmann.pdf (Erişim Tarihi: 10.05.2019)
• ENGLE, Robert F. ve GRANGER, C. W. J. (1987), “Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing”, Econometrica, 55(2), 251-276.
• ERDOĞAN, Seyfettin, BEŞBALLI, Sinem Gözde. (2009). “Türkiye’de banka kredileri kanalının işleyişi üzerine ampirik bir analiz”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(1).
• FISHER, Irving. (1911). “The Purchasing Power of Money”, American Statistical Association, 12(96), 818-829.
• FRIEDMAN, Milton. (1968). “The Quantity Theory of Money”, USA: Penguin Education.
• GOODFRIEND, Marvin ve KING, Robert G.. (1997). "The new neoclassical synthesis and the role of monetary policy”, NBER Macroeconomics Annual, 12, 2.
• GUJARATI, Damodar N. (2004). “Basic Econometrics”, London. The MacGraw-Hill Companies.
• GÜNDÜZ, Lokman. (2001). "Türkiye’de Parasal Aktarım Mekanizması ve Banka Kredi Kanalı”, İMKB Dergisi, 5(18), 13-30.
• GÜVEN, Semih. (2002). “Türkiye’de Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi”, İktisat İşletme ve Finans, 17(197), 88-100.
• HARRIS, Richard ve SILVERSTON, Brian. (2001). “Testing For Asymmetry In Okun's Law: A Cross−Country Comparison”, Economics Bulletin, 5(2), s.6.
• HODRICK, Robert ve PRESCOTT, Edward C. (1997). "Postwar U.S. Business Cycles: An Empirical Investigation", Journal of Money, Credit, and Banking, 29 (1), 1–16.
• HOLTEMÖLLER, Oliver. “Identifying a Credit Channel of Monetary Policy Transmission and Empirical Evidence for Germany”, February 2002, 1–19, http://www.eea-esem.com/papers/eeaesem/esem2002/669/Crch-ger.pdf, (Erişim Tarihi: 10.05.2019)
• ISIGIÇOK, Erhan. (1994). “Zaman Serilerinde Nedensellik Çözümlemesi”, Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• JAFFEE, Dwight M. ve RUSSELL, Thomas.(1976). “Imperfect Information Uncertainty and Credit Rationing”, Quarterly Journal of Economics, 90(4), 656.
• JAYANATRE, Jith ve STRAHAN, Philip. (1996). “The Finance- Growth Nexus: Evidence from Bank branch Deregülation”, Oxford Journals, Quarterly Journal of Economics, 111(3), 639– 670.
• JOHANSEN, S. ve Juselius K. (1990). “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to Demand for Money” Oxford Bulletin of Economics and Statistics 52, 169-210.
• JOHANSEN, Soren. (1988). "Statistical Analysis of Cointegration Vectors", Journal of Economic Dynamics and Control, 12, North- Holland, 243.
• KAMIN, Steven, TURNER, Philip and DACK, Jozef Van’t. (1998). “The Transmission Mechanism of Monetary Policy in Emerging Market Economies: An Overview”, BIS Policy Papers, 3, 6-46.
• KASAPOĞLU, Özgür. (2007). “Parasal Aktarım Mekanizmaları: Türkiye İçin Uygulama”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara: Piyasalar Genel Müdürlüğü.
• KEYNES, John M.. (1967). “The General Theory of Employment, Interest and Money”, London: Palgrave Macmillan.
• KIMBALL, Miles S.. (1995). “The Quantitative Analytics of the Basic Neomonetarist Model”, Journal of Money, Credit, and Banking, 27, 1241–1277.
• MISHKIN, Frederic S..(1995) Symposium on the Monetary Transmission Mechanism, Journal of Economic Perspectives, Vol.9, No.4, 3.
• MISHKIN, Frederic S.. (1996). “The Channels of Monetary Transmission: Lessons For Monetary Policy”, NBER Working Paper, 5464, 13.
• MISHKIN, Frederic S.. (2011). “The Economics of Money, Banking and Finacial Markets”, 4th Canadian Edition, Toronto, Ontario: Pearson Education Inc..
• OLINER, Stephen D. ve RUDEBUSCH, Glenn D.. (1996). “Monetary Policy and Credit Conditions: Evidence from the Composition of External Finance: Comment”, The American Economic Review, 86(1), 300-309.
• OBSTFELD, Maurice ve Rogoff, Kenneth. (1995). "The Mirage of Fixed Exchange Rates", Journal of Economic Perspectives, 9 (4): 73-96.
• ROMER , Christiana D. ve ROMER, David H.. (1990). “New Evidence on the Monetary Transmission Mechanism”, Brooking Papers on Economic Activity, 1, 197.
• SUN, L., FORD, J. L. ve DICKINSON, D. G.(2010). “Bank loans and the effects of monetary policy in China: VAR/VECM approach”, China Economic Review, 21, 65–97.
• ŞEN, Ali. (2006). “Asimetrik Bilgi – Finansal Kriz İlişkisi”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:14, Nisan, Kütahya, 24.
• ŞENGÖNÜL, Ahmet ve THORBECKE, Willem. (2005). “The effect of monetary policy on bank lending in Turkey”, Applied Financial Economics, No. 15, 931-934.
• TUTAR, Filiz ve ÜNLÜLEBLEBİCİ, Yıldız. (2014). “Türkiye’de Kobi Kredilerinin Ekonomik Büyümeye Etkisi (2006-2011)”, Global Journal of Economicsand Business Studies (GJEBS), 3 (5), 1-14.
• YİĞİTBAŞ, Şehnaz Bakır. (2014). “Türkiye’de Banka Kredileri ve Konjonktür Dalgalanmaları Arasındaki İlişkinin Analizi”, Bankacılar Dergisi, Sayı 90, 19-32.
• YÜKSEL, Serhat ve ADALI, Zafer. (2017). “Farklı Kredi Türlerinin Ekonomik Büyümeye Olan Etkisinin Belirlenmesi: TodaYamamoto Analizi le Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Politik Ekonomik Kuram (PEK) Dergisi, Cilt 1 (1), 1-21.
• WOODFORD, Michael. (2003). “Interest and Prices Foundations of a Theory of Monetary Policy”, Princeton University Press, Princeton and Oxford.