FİNANSAL OKURYAZARLIĞIN BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ TERCİHLERİNE ETKİSİ: BURDUR MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 26, 165 - 192, 31.01.2022

Osman Kürşat Onat Hüseyin Yöntem

https://doi.org/10.14784/marufacd.1055196

Cited By: 3

Öz

Küreselleşme ile finansal piyasaların giderek karmaşık hale gelmesi, teknolojinin gelişmesi, yeni finansal ürünlerin ve hizmetlerin ortaya çıkması sonucunda bireyler finansal anlamda birtakım risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bireylerin finansal alanda bu risklerden kaçınması için finansal okuryazar olmaları gerekmektedir. Bireysel emeklilik, bireylerin emeklilik döneminde ek gelir elde ederek rahat bir yaşam sürmelerini sağlayan sistemdir. Ülkemizde yeni gelişmekte olan bireysel emeklilik sistemi öncelikle bireyler açısından oldukça önemli bir yere sahip olmasına rağmen sisteme katılım ve sistemin bilinirliği istenilen düzeyde değildir. Sisteme katılım ve sistemin bilinirliğinin arttırılması konusunda finansal okuryazarlık oldukça önemli katkılar sağlamaktadır.
Bu çalışmanın amacı Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde öğrenim gören öğrencilerin finansal okuryazarlık düzeyleri ile bireysel emeklilik sistemi farkındalıkları arasındaki ilişkiyi ve etkiyi ortaya koymaktır. Çalışmanın örneklemini 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nin farklı bölümlerinde öğrenim gören toplam 511 öğrenci oluşturmaktadır. Nicel analiz yöntemleri uygulanan araştırma Aralık/2020-Ocak/2021 döneminde uygulanmıştır. Anket vasıtası ile öğrencilere ulaşılarak elde edilen veriler SPSS-25 paket programında analiz edilmiştir. Araştırmada finansal başlıklarda daha fazla ders gören öğrencilerin finansal okuryazarlık puanlarının ve bireysel emeklilik sistemi konusundaki farkındalıklarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen diğer bir sonuca göre ise öğrencilerin finansal okuryazarlık puanları ile bireysel emeklilik sistemi farkındalıkları arasında pozitif ve zayıf bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Okuryazarlık, Bireysel Emeklilik Sistemi, Finansal Eğitim

Kaynakça

• APAK Sudi ve TASŞCIYAN Kamer H. (2010). “Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin Gelişimi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2), 121-129.
• ARPA Taha A. ve KOLÇAK Menşure (2017). “Türkiye ve OECD Ülkelerinde Sosyal Güvenlik Harcamaları”, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3) (652-653).
• ASAMINEW Emerta (2010). “Adopting Private Pension System in Ethiopia”, The African Symposium: An on Line Journal of African Educational Research Network, 10(1), 7-13.
• BİÇER Enis Baha ve ALTAN Fatih (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık ile İlgili Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(20), 1501-1517.
• DAYKIN Chris (2003). “Pension Reform Developments Around the World”, CB MA FIA ASA, United Kingdom, (1-36).
• DPT 8. 5 Yıllık Kalkınma Planı (2001). “Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Sosyal Güvenlik Özel ihtisas Komisyonu Raporu”, DPT Müsteşarlığı, DPT Yayınları No: 2592, ÖK:604, Ankara.
• ERCAN Metin ve GÖKÇE Deniz (1998). “Sosyal güvenlik Sistemlerinde Belirlenmiş katkı Modeli: Tanım, Teori ve Bir Türkiye Uygulaması”, İMKB Dergisi, 2(7-8), 35-52.
• GEORGE Darren ve PAUL Mallery (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• GÜLER Emine (2015). Hanehalkının Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Sakarya İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KAMAKIA M.Gatuiri, MWANGI Cyrus Iraya ve MWANGI Mirie (2017). “Financial Literacy and Financial Wellbeing of Public Sector Employees: A Critical Literature Review”, European Scientific Journal, 13(16), 233-249.
• KALAYCI Şeref (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Dinamik Akademi.
• KARABACAK Serkan (2012). “Finansal Okuryazarlık ve Kurumsal Yatırım”, Kurumsal Yatırımcı Dergisi, Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği, Temmuz-Eylül, (50-52).
• KAZAN Halim (2016), Bilimsel Araştırma Teknikleri, İstanbul: Ders Notu.
• KEKEÇ H. Muhammet ve POLAT Arzu (2017). “Bireysel Emeklilik Sisteminin Türk Vergi Sistemi Açısından Analizi” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Gazi Akademi Genç Sosyal Bilimciler Sempozyumu 2017 Özel Sayısı, 175-191.
• KORKMAZ Esfender, AKGEYİK Tekin, YILMAZ Elif Binhan, OKTAYER Nagihan, SUSAM Nazan ve ŞEKER Murat (2007). “Sosyal Güvenlikte Yeni Yaklaşım: Bireysel Emeklilik”, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2006-21. İstanbul.
• LUSARDI Annamaria (2008). “Financial Literacy: An Essential Tool for Informed Consumer Choice?.” Darthmouth College, Harvard Business School and NBER.
• LUSARDI Annamaria ve MITCHELL S. Olivia (2014). “The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence”, Journal of Economic Literature, 52 (1), 5-44.
• MASON Carolynne L.J. ve WILSON Richard M.S. (2000). “Conceptualising Financial Literacy”, Loughborough University.
• OECD, (2013), Financial Literacy Framework, PISA 2012 Assessment and Analytical Framework: Mathematics, Reading, Science, Problem Solving and Financial Literacy. OECD Publishing, 44 – 164.
• OKTAYER Nagihan ve OKTAYER Asuman (2007). “Özel Emeklilik Fonlarının Finansal Piyasaların Gelişimine Etkileri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(2), 55-80.
• ÖZER Ahu Coşkun ve GÜREL Hayrünisa (2014). “Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi Bilgi Düzeyi ve Bes’e Katılımda Devlet Katkısının Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 159-166.
• ÖZER Özlem ve ÇINAR Evren (2012). “Bir Vakıf Üniversitesi Akademik Personelinin Bireysel Emeklilik Sistemine Bakış Açısının Değerlendirilmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 75-88.
• ÖZTÜRK Elvan ve DEMİR Yusuf (2015). “Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi: Süleyman Demirel Üniversitesi Akademik Personel Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim, 2015.
• PINERA Jose (2008). “The Chilean Model”, Economic Affairs, 18(1), 24-28.
• REMUND L. David (2010). “Financial Literacy Explicated: The Case For A Clearer Definition In An Increasingly Complex Economy”, The Journal of Consumer Affairs, 44 (2), 276-295.
• SAKINÇ S. Öznur (2018). “Tasarrufları Değerlendirmede Finansal Okuryazarlığın Önemi ve Bir Uygulama”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16), 536-556.
• TAPIA Waldo (2008). "Description of Private Pension Systems", OECD Working Papers on Insurance and Private Pensions, No. 22, OECD publishing, OECD.
• T.C. Merkez Bankası (2011). Dünyada ve Türkiye’de Finansal Hizmetlere Erişim ve Finansal Eğitim.
• TEMİZEL Fatih (2010). Mavi Yakalılarda Finansal Okuryazarlık, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• UYAR Hilal İlgin (2011). “Bireysel Emeklilik Sistemi ile Ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi” Mali Çözüm Dergisi, (110), 71-93.
• VITT A. Lois, CAROL Anderson, JAMIE Kent, DEANNA Lyter M., JURG Siegenthaler K. ve JEREMY Ward (2000). Personal finance and the rush to competence: Financial literacy education in the US. Institute for Socio-Financial Studies Working Paper.
• YAMAN Okan ve EMİR Murat (2012). “Bireysel Emeklilik Sisteminin Denetim ve Muhasebe Yapısı”, Mali Çözüm Dergisi, (110), 55-70.
• WILLIS Lauren (2008). “Evidence and Ideology in Assessing the Effectiveness of Financial Literacy Education: Faculty Scholarship”, 197(94), 1-20.
• https://www.egm.org.tr/bireysel-emeklilik/bireysel-emeklilik-nedir, Erişim Tarihi: 02.01.2020.
• https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/03/Ekonomik-Reformlar-Kitapcigi.pdf, Erişim Tarihi: 20.03.2021.
• https://www.tcmb.gov.tr, Erişim Tarihi:12.12.2019.