İsviçre Federal Mahkemesinin Kapıdan Satış Sözleşmelerinde Cayma Hakkının Kullanılması İle Doğacak İade Taleplerinin Hukuki Niteliğine Ve Bu Taleplere Uygulanacak Zamanaşımı Süresine İlişkin Bge 137 Iıı 243 No.lu Kararı Ve Benzer Uyuşmazlıkta Yargıtayın Tutumu

Yıl 2019, , 541 - 564, 27.12.2019

Fatma Zeynep Altıner Yolcu

https://doi.org/10.33433/maruhad.667703

Öz

Sözleşmelerin, sözleşmeye aykırı davranışlar nedeniyle sona erdiği haller edimlerin iadesine ilişkin taleplerin doğmasına sebep olmaktadır. Sözleşmelerin geçersiz hale gelmesi de, yine tarafların geçersiz sözleşmeye göre ifa ettikleri edimleri iade etmesini gerektirir. Kapıdan satış sözleşmelerinde (ya da 6502 S. TKHK çerçevesinde iş yeri dışında kurulan sözleşmeler), tüketicinin cayma hakkını kullanması da iade taleplerinin doğmasına neden olacaktır, ancak bu noktada cayma hakkının kullanılmasının sözleşmeye etkisi ve bu etkiye göre uygulanacak hükümlerin tespiti üzerinde önemle durulması gereken konudur. Nitekim, çalışmamızda aktarmaya çalıştığımız üzere, gerek Yargıtay, gerek İsviçre Federal Mahkemesi konunun üzerinde getirdikleri hukuki yorumlarla, farklı yargılara varmış ve farklı çözümleri benimsemişlerdir.

Anahtar Kelimeler

., ,

Kaynakça

• ACOCELLA, Domenico, II Schuldrecht, insbesondere Vertrags und Haftpflichtrecht / Rechtsdogmatik und Legitimation eines Vertraglichen Rückabwicklungsverhaltnisses bei Vertragsentstehungsmangeln, Festschrift für Anton K. Schnyder zum 65. Geburtstag, 2018, s.491-513.
• AKÇAAL, Mehmet, İsviçre Borçlar Kanunu Genel Hükümler Tasarısı(OR 2020)’nda İfa Engellerinin Sonuçları, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.8, S.2, Aralık 2018, s.141-165. AKDİ, Murat, Taksitle Satış Sözleşmesinde Cayma Hakkı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2017.
• ALTINER YOLCU, Fatma Zeynep, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Çerçevesinde Satıcının Ayıptan Sorumluluğu, İstanbul 2018, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). ANTALYA O. Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.V/1,1 (Temel Kavramlar, Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri) İstanbul 2019.
• ANTALYA, O. Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.V/1,2, (Haksız Fiilden Doğan Borç İlişkileri, Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri) İstanbul 2019.
• ANTALYA, O. Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.V/1,3, (Borçların İfası, Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları: Borcun İfa Edilmemesi – Borçlunun Temerrüdü) İstanbul 2019.
• AYAN, Serkan, Ön Ödemeli Konut Sözleşmesinde Alıcının Sözleşmeden Cayma Hakkı, Ankara Hacı Bayram Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIII, Y. 2019, s.53-96.
• BECKER, Hermann, Berner Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Bd. VI, Obligationenrecht, I. Abt., Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-183 OR, Bern 1941.
• BURRI, Christoph, Tendenzen zur Stabilisierung des Schuldvertrags Regeln und Entwicklungen, die das Zustandekommen, die Gültigkeit und die Fortdauer des Vertrags begünstigen AISUF – Arbeiten aus dem Iuristischen Seminar der Universität Freiburg Schweiz Band/Nr. 298, 2010. BUZ Vedat, Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara 1998 (Sözleşmeden Dönme).
• BUZ, Vedat, Rückabwicklung gescheiterter Verträge, SJZ 111/2015, s.565-576. (Rückabwicklung) ÇABRİ, Sezer, 6502 Sayılı Kanun’a Göre Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Ankara 2016.
• DEMİR, Mehmet, Kapıdan İşlemlerde Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara 2003
• DEMİRSATAN, Barış, Türk Borçlar Kanunu’nun 78. Maddesinin Uygulama Alanına İlişkin Olarak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 14.3.2012 Tarih ve E.2011/13-748, K.2012/140 Sayılı Kararının Değerlendirilmesi, İÜHFM. C. LXXI, S.2, s.563-576. İsviçre Federal Mahkemesinin Kapıdan Satış Sözleşmelerinde Cayma Hakkının Kullanılması İle Doğacak İade Taleplerinin Hukuki Niteliğine Ve Bu Taleplere Uygulanacak
• DURGUN ARSLAN, Çisil, Türk Hukuku ile Karşılaştırılmalı Olarak İngiliz Hukukunda İfa Menfaati Kavramı Merkezinde Yaptırımlar (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul 2019.
• ERDEM, Mehmet, Özel Hukukta Zamanaşımı, İstanbul 2010. EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2019.
• ERTEN, Alev, Türk ve Alman Hukukunda Mesafeli Sözleşmeler, Ankara 2009/VI. FUHRER, Stephan, Anmerkungen zu privatversicherungsrechtlichen Entscheidungen des Bundesgerichts (50), HAVE 2019.
• GAUCH, Peter/SCHLUEP, Walter R./SCHMID Jörg, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil Band I. GEZDER, Ümit, Mesafeli Sözleşmeler, Yeni Tüketici Hukuku Konferansı, Derleyen: M. Murat İNCEOĞLU, İstanbul 2015, s.327-342.
• GIGER, Hans, Der Grundstückkauf, Art. 216-221 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Kauf und Tausch, Berner Kommentar Band/ Nr. VI/2/1/3, 1997. (Grundstückkauf) GIGER, P. Hans, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, 2. Abteilung, 1. Teilband Kauf und Tausch Die Schenkung, 1. Abschnitt Allgemeine Bestimmungen Der Fahrniskauf, Artikel 184215, Bern 1979. (Kauf und Tausch)
• HAHN, Anne Catherine, Hand Kommentar zum Schweizer Privatrecht, Obligationenrecht Allgemeine Bestimmungen – Art 1-183, 2012. HARTMANN, Stephan, Die Rückabwicklung von Schuldverträgen Kritischer Vergleich der Rechtslagen bei Entstehungs – und Erfüllungsmängeln, Luzerner Beiträge zur Rechtswissenschaft Band/Nr.9, 2005. HATEMİ, Hüseyin/GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul 2017.
• HONSELL, Heinrich/VOGT, Peter Nedim/WIEGAND, Wolfgang, Art. 1-529 OR. Obligationenrecht I. Basler Kommentar, Basel 2015.
• HUGUENIN, Claire/DREYER, Oliver, V Internationales und nationales Wirtschaftsrecht, insbesondere Wettbewerbs – und Kartellrecht / Vertragsungültigkeit als Sanktion bei UWG-Verstössen, Festschrift für Anton K. Schnyder zum 65. Geburtstag, 2018, s.1197-1216.
• HUGUENIN, Claire/HILTY, Reto M./PURTSCHERT, Tina, Schweizer Obligationenrecht 2020 Entwurf für Einen Neuen Allgemeinen Teil. KABAŞ, Esen, 6502 S. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunla İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmelere İlişkin Olarak Getirilen Değişiklikler, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XIX. Y.2015, S.3, s.73-100.
• KAHVECİ, Nalan, Taşınır Satımında Ayıplı Mal Nedeniyle Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesi, Ankara 2014.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2017.
• KOLLER, Alfred, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, Bern 2017. (Obligationenrecht) KOLLER, Alfred, § 3 Vom Formmangel und seinen Folgen Der formungültige Grundstückkauf / I. – III., Der Grundstückkauf, 2017. (Formmangel) KOLLER-TUMLER, Marlis, OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, (OFK-Orell Füssli Kommentar), 3. Überarbeitete Auflage 2016.
• KURT, Leyla Müjde, TKHK Açısından Kapıdan Sözleşmelerde Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara Barosu Dergisi, 2011/2, s.44-68. (Geri Alma)
• KURT, Leyla Müjde, Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkansızlık, Ankara 2016. (İmkansızlık)
• LEHMANN, Matthias, Innovation durch den OR 2020 – Entwurf: Die Vorschriften über die Liquidation, SZW 2015, s.337-350. MONFERRINI Isabelle/CRONE Hans Caspar, Dir Rückabwicklung Mangelhafter Verträge, SZW/RSDA, 5/2011.
• NOMER, Haluk N., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2017.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2019. OSER Hugo/SCHONENBERGER Wilhelm, Zürcher Kommentar, Bd. V, Das. Obligationenrecht, Art. 1-183, 2.A. Zürich 1929.
• ÖZEL, Çağlar, Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara 1998. ÖZEN, Burak, Tüketici Kredilerinde Cayma Hakkının Kullanılması, 4. Tüketici Hukuku Kongresi – Sektörel Bazda Tüketici Hukuku ve Uygulamaları, 20-21 Kasım 2014. (Cayma)
• ÖZEN, Burak, Haksız Zilyedlikte İade, İstanbul 2003. (Zilyedlik)
• SAĞLAM, İpek, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması Uyarınca Sözleşmenin Kurulması (CISG m.14-24), İstanbul 2013.
• SCHMID, Jörg/RUEGG, Jonas, Die privatrechtliche Rechtsprechung des Bundesgerichts im Jahr 2011, ZBJV 149/2013 SCHMIDLIN, Bruno, Art 23-31 OR. Allgemeine Bestimmungen: Mängel des Vertragsabschlusses, Band VI: Obligationenrecht. 1. Abteilung: Allgemeine Bestimmungen. 2. Teilband. Unterteilband 1b. Vorbemerkungen und Kommentar zu Art. 23-31 OR, Berner Kommentar, Bern 2013.
• SEROZAN, Rona, Sözleşmeden Dönme, İstanbul 2007. SERT SÜTÇÜ, Selin, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümlerine Göre Tüketicinin Cayma Hakkı, Ankara 2016.
• TEKİNAY, Salahattin Sulhi/AKMAN, Sermet/ BURCUOĞLU, Haluk/ALTOP, Atilla, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1993. ULUSAN, İlhan, Medeni Hukuk ve Usul Hukuku Bakımından Sulh Sözleşmesi, MHAD, Y.5, S.7.
• ÜNLÜTEPE, Mustafa, Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Taksitle Satım Sözleşmesi, İstanbul 2011. WEBER, Rolf H., Band VI: Obligationenrecht. 1. Abteilung: Allgemeine Bestimmungen. 5. Teilband: Die Folgen der Nichterfüllung Art. 97-109 OR. Bern 2000.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul 2014.
• YELKENCİ, Işıl, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Alıcının Sözleşmeden Dönmesi, İstanbul 2014.
• ZEVKLİLER, Aydın/ÖZEL, Çağlar, Tüketicinin Korunması Hukuku, Ankara 2016.