Genel İşlem Şartları ve Teşmil ile Yürürlük Denetiminin Esasları

Yıl 2019, , 637 - 652, 27.12.2019

Ahmet Hakan Dağdelen

https://doi.org/10.33433/maruhad.667707

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın konusunu, bir sözleşmede yer alan kuralların ne zaman genel işlem şartları olarak görülebileceği ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda bu kurallar için öngörülen denetimlerden teşmil ve yürürlük denetimleri oluşturmaktadır. Bu sorular bağlamında çalışmada ilk olarak, genel işlem şartları kavramının unsurları üzerinde durulmaktadır. Takiben, kanunda öngörülen denetim mekanizmasına değinilmektedir. Bununla beraber çalışmada, kanunda öngörülen denetim mekanizmasının tamamı değil, bu mekanizmanın belirli bir bölümü olan teşmil ve yürürlük denetimleri incelenmektedir. Esasen Türk Öğretisinde tek başlık altında incelenen bu denetimler, çalışmada birbirinden ayrılmıştır. Kanunda bu denetimleri aşamayan sözleşme kuralları için yazılmamış sayılma sonucu bağlanmıştır. Taraflar açısından bu kurallar çerçevesince bağlamazlık sonucunun hukuki sınıflandırması da yine çalışmada incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Genel işlem şartları, Genel işlem koşulları, Denetim, Teşmil, Yürürlük, Yokluk, Hükümsüzlük, Şaşırtıcı kurallar

Kaynakça

• Akçaal Mehmet, “Borçlar Kanunu’nun genel işlem koşullarına dair hükümleri hakkında bir inceleme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 18, Sy. 1, 2014, s. 49–69.
• Antalya Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I, İstanbul, Legal, 2016.
• Atamer Yeşim, “Genel işlem koşulu mu bireysel pazarlıkla kurulan sözleşme mi?”, Yeni Türk Borçlar Kanunu ve Yeni Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu, ed. Kırca Çiğdem, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2013, s. 103–137.
• Atamer Yeşim, “Genel işlem şartlarının denetiminde yeni açılımlar”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu için Armağan, Ankara, Seçkin, 2004, s. 291–331.
• Atamer Yeşim, Sözleşme özgürlüğünün sınırlandırılması sorunu çerçevesinde genel işlem şartlarının denetlenmesi, 2. b., 2001, Beta, 2001.
• Atamer Yeşim, “Yeni Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca genel işlem koşullarının denetlenmesi”, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, Ankara, BTHAE, 2012, s. 9–73.
• Aydoğdu Murat, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen genel işlem koşullarının konu bakımından uygulama alanı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, Sy. 2, 2011, s. 1–50.
• Aydoğdu Murat, Türk Borçlar Hukuku’nda genel işlem koşullarının ve Tüketici Hukuku’nda haksız şartların denetimi, Ankara, Seçkin, 2014.
• Basedow Jürgen, “§ 305 BGB”, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Band 2, ed. Krüger Wolfgang, 8. b., München, C. H. Beck, 2019.
• Basedow Jürgen, “§ 305c BGB”, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Band 2, ed. Krüger Wolfgang, 8. b., München, C. H. Beck, 2019.
• Basedow Jürgen, “vor § 305 BGB”, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Band 2, ed. Krüger Wolfgang, 8. b., München, C. H. Beck, 2019.
• Baş Ece, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda genel işlem koşulu kavramı ve içerik denetimi”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2013, s. 276–303.
• Berger Bernhard, Allgemeines Schuldrecht, 2. b., Bern, Stämpfli Verlag, 2012. Berger Klaus Peter, “§ 305 BGB”, BGB Kommentar, ed. Prütting Hans/Wegen Gerhard/Weinreich Gerd, 2. b., Neuwied, Luchterhand, 2007, s. 482–488.
• Berger Klaus Peter, “§ 305c BGB”, BGB Kommentar, ed. Prütting Hans/Wegen Gerhard/Weinreich Gerd, 2. b., Neuwied, Luchterhand, 2007, s. 489–492.
• Bydlinski Peter, Bürgerliches Recht Band I Allgemeiner Teil, ed. Apathy Peter, 6. b., Wien, Verlag Österreich, 2013.
• Ceylan Ebru, “Genel işlem şartları”, Prof. Dr. İsmet Sungurbey’e Armağan – Borçlar Kanunu Genel Hükümler Konferansları I, İstanbul, İstanbul Barosu, 2014, s. 172–188.
• Coester Michael, “Allgemeine Geschäftsbedingungen”, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch – Eckpfeiler des Zivilrechts, ed. Staudinger J. von, Berlin, Sellier – de Gruyter, 2008, s. 159–184.
• Dağdelen Ahmet Hakan, “Geltungskontrolle der Erstreckungsklauseln in Kreditbürgschaften nach dem österreichischen bürgerlichen Recht”, Law and Justice Review, C. 9, Sy. 17, 2018, s. 63–69.
• Doğan Gül, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu çerçevesince genel işlem koşulları”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2013, s. 459–473.
• Doğancı Doğa Ekrem, Genel işlem koşullarında saydamlık denetimi, İstanbul, On İki Levha, 2018.
• Eren Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. b., Ankara, Yetkin, 2018. Gruber Michael, “Umfang der Bürgenhaftung: Erstreckungsklausel und Globalbürgschaft”, Österreichisches Bank Archiv, C. 50, Sy. 11, 2002, s. 885–902.
• Haas Susanne, “Stichwort AGB-Kontrolle: Formularmäßige Erstreckungsklauseln auf dem Prüfstand”, Juristische Ausbildung und Praxisvorbereitung, C. 14, Sy. 2, 03/04, s. 75–85. Hatemi Hüseyin/Gökyayla Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 4. b., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2017.
• Havutçu Ayşe, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun genel işlem şartlarına ilişkin hükümlerinin değerlendirilmesi”, İzmir Barosu Dergisi, C. 76, Sy. 2, 2011, s. 29–46. Heinrichs Helmut, “§ 305 BGB”, Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, ed. Palandt Otto, 64. b., München, C. H. Beck, 2005, s. 407–415.
• Heinrichs Helmut, “§ 305c BGB”, Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, ed. Palandt Otto, 64. b., München, C. H. Beck, 2005, s. 416–419. Karadağ Özgür, Türk Borçlar Kanununda genel işlem koşulları ve tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar, 2. b., Ankara, Adalet, 2015.
• Kaşak Esra, “Sözleşmenin niteliğine ve işin özelliğine yabancı olan genel işlem koşulları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 3, Sy. 1, 2012, s. 415–429. Kılıçoğlu Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. b., Turhan Kitabevi, 2017. Kolmasch Wolfgang, “§ 864a ABGB”, ABGB Taschenkommentar, ed. Schwimann Michael, 2. b., Wien, Lexisnexis, 2013, s. 586–594.
• Koziol Helmut/Welser Rudolf/Kletečka Andreas, Bürgerliches Recht Band: I, 14. b., Wien, Manz, 2014. Kuntalp Erden, “Bankalar ve genel işlem koşulları”, Türk Hukuku’nda Genel İşlem Şartları Sempozyumu 8 Nisan 2011, Ankara, Batider, 2011, s. 79–102.
• Nomer Halûk, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 16. b., İstanbul, Beta, 2018. Oğuzman Kemal/Barlas Nami, Medenî Hukuk, 24. b., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2018.
• Oğuzman Kemal/Öz Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt – 1, 16. b., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2018.
• Özdemir Hayrunnisa, “Genel işlem şartlarında şaşırtıcı ve beklenmedik şartlar TBK. m. 21/II”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 22, Sy. 3, 2016, s. 2349–2360.
• Serozan Rona, Medeni Hukuk Genel Bölüm Kişiler Hukuku, 7. b., İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2017. Sirmen Lâle, “Tüketici sözleşmelerinde genel işlem şartlarının denetlenmesi”, Türk Hukuku’nda Genel İşlem Şartları Sempozyumu 8 Nisan 2011, Ankara, Batider, 2011, s. 107–133.
• Şeker Muzaffer, Yazılmamış sayılma, İstanbul, On İki Levha, 2015. Tiftik Mustafa/Özcan Zeynep, “Türk Borçlar Kanunu’na göre standard sözleşmelerde içerik denetimi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 31, Sy. 1, 2015, s. 23–58.
• Topuz Murat, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde genel işlem koşullarında kapsam (yürürlük) denetimi”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2013, s. 1138–1169.
• Ulusan İlhan, “Türk Borçlar Kanunu’ndaki genel işlem şartlarına ilişkin yeniliklerle ilgili bazı düşünceler”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2013, s. 1219–1228.
• Wendehorst Christiane/Zöchling-Jud Brigitta, Privatrecht Einführung in die Rechtswissenschaften und ihre Methoden Teil II, 6. b., Wien, Manz, 2016. Yelmen Adem, Türk Borçlar Kanunu’na göre genel işlem şartları, Ankara, Yetkin, 2014.
• Yüce Melek Bilgin, “Edimi belirleme yetkisinin mevcut genel işlem koşulları teorisi ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu açısından değerlendirilmesi”, Yaşar Üniversitesi Dergisi, C. 8, Sy. Özel, 2013, s. 3191–3238.