Olağanüstü Hal Dönemi Kanun Hükmünde Kararnamelerin Yargısal Denetimi Üzerine

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 1, 13 - 43, 15.05.2017

Osman Can Duygu Şimşek Aktaş

Öz

Türkiye’de 2016 yılının ikinci yarısında ülke çapında olağanüstü hâl ilân edilmesinin ardından yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler, geniş düzenleme alanları ve kalıcı nitelikteki hükümleri sebebiyle tartışılmaktadır. Bu kanun hükmünde kararnamelerin bazı hükümlerinin anayasaya aykırı olduğu iddiası ile muhalefet partisi tarafından Anayasa Mahkemesi’ne iptal talebi ile başvurulmuş ise de bu talep, yetkisizlik nedeniyle reddolunmuştur. Olağanüstü hâl kanun hükmünde kararnamelerinin bir yandan kanun gücünde norm ihdas ederken diğer yandan anayasallık denetiminden muaf tutulması, başta hukuk devleti ve erkler ayrılığı olmak üzere çok sayıda anayasal ilke ile çatışma hâlindedir. Benzeri bir çatışmayı uluslararası hukuk bakımından gözlemlemek mümkündür. Anayasa’nın, olağanüstü hâl kanun hükmünde kararnamelerinin Anayasa’ya aykırılığı iddiası ile Anayasa Mahkemesi’nde dava açılamayacağını ifade eden 148. Maddesinin okunmasında 121. maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarının birlikte değerlendirilmesi ve anayasal normlar arasındaki hiyerarşinin hem yatay hem düşey anlamda yeniden düşünülmesi, sorun çözümünde pratik ve yenilikçi sonuçlara ulaşılması bakımından faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

olağanüstü hal, kanun hükmünde kararname, normlar hiyerarşisi, erkler ayrılığı, anayasa mahkemesi

Kaynakça

• BELGE, Ceren (2006). “Friends of the Court: The Republican Alliance and Selecti- ve Activism of the Constitutional Court of Turkey” in: Law & Society Review 40 (3):
• CAN, Osman (2013). Kurucu iktidar Anayasanın Değiştirilemez Maddeleri Demokratik Kuruculuk, İstanbul: Alfa Yayınları.
• CAN, Osman (2011). “The Turkish Constitutional Court as a Defender of the Ra- ison d’Etat” in: Constitutionalism in Islamic Countries: Between Upheaval and Continuity, London-New York: Oxford University Press.
• ESEN, Selin. (2008). Karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye’de Olağanüstü hâl Rejimi, Ankara: Adalet Yayınevi.
• GÖZLER, Kemal (2000). Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukuki Rejimi, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları
• ÖZBUDUN, Ergun. (2014). Türk Anayasa Hukuku (15. Baskı), Ankara: Yetkin Yayınları.
• RADBRUCH, Gustav. Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht, in: Südde- utsche Juristenzeitung SDJ 1 (1946)
• TEZİÇ, Erdoğan. (2014). Anayasa Hukuku (17. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
• Anayasa Mahkemesi, 12.10.2016 tarih ve E. 2016/167, K. 2016/160 sayılı karar, Resmi Gazete, 04.11.2016, Sayı 29878.
• Venedik Komisyonu’nun 15 Temmuz 2016 Tarihli Darbe Girişiminin Ardından Çıkartılan 667-676 No’lu Kanun Hükmünde Kararnameler Üzerine Türkiye Raporu, 12 Aralık 2016, Strazburg.