HOMOLOG DÖLLENME YOLUYLA ELDE EDİLEN TÜPTEKİ EMBRİYONUN YASAL MİRASÇILIĞI

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 3, 349 - 374, 16.12.2016

Öztürk Aydın

Öz

 Eşlerin üreme hücreleri kullanılarak elde edilen embriyo kocanın ölümü sırasında dondurularak tüpte saklı bulunuyorsa, tüpteki embriyonun ölen kocaya yasal mirasçı olup olmayacağı tartışılmaktadır. Bu çalışmamızda bahsi geçen konu hak ehliyeti, soybağı hükümleri ve çocuğun üstün yararı ilkesi ışığında ele alınmıştır. Ayrıca kocanın ölümünden sonra yapay döllenmenin gerçekleşmesi halinde yasal mirasçılığın söz konusu olup olmayacağı hakkında görüşümüze yer verilmiştir.1

Anahtar Kelimeler

Embriyo, homolog döllenme, kişiliğin başlangıcı, çocuğun üstün yararı ilkesi, saybağı, yasal mirasçılık

Kaynakça

• Akipek, Jale / Akıntürk, Turgut / Karaman, Derya Ateş, Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 11. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
• Altunkaya, Mehmet, “Tabii Olmayan Yollarla Çocuk Sahibi Olmanın Soybağına Etkisi”, IMGB, Organ ve Doku Naklinde Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sorunları, I. Uluslar arası Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul, 2007, s. 98-118.
• Arpacı, Abdülkadir, Kişiler Hukuku: Gerçek Kişiler, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2000.
• Aydın Ünver, Tülay, Ceninin Hukuki Konumu, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• Benshushan, Abraham / Schenker, Joseph G., “The Right to an Heir in the Era of Assisted Reproduction”, Human Reproduction, 1998, Vol. 13, No. 5, s. 1407-1410.
• Broekhuijsen-Molenaar, A.M.L., “The Legal Status of the Embryo in Vitro”, Council of Europe, Third Symposium on Bioethics: Medically-Assisted Procreation and Protection of the Human Embryo, Strasbourg, 15-18 December, 1996, CDBI/SPK (06) 17.
• Büyükay, Yusuf, “Hekimlerin Embriyo Nakillerinde Hukuki Sorumluluğu”, II. Sağlık Hukuku Kurultayı, Ankara Barosu Yayınları, Ankara, 2009.
• Çoban, Aykut, “İnsan Hakları Bağlamında Embriyonun Moral Statüsü”, Toplum ve Bilim,No: 109, 2007.
• Damschen, Gregor / Schöneker, Dieter, Der moralische Status menschlicher Embryonen, De Gruyter Studienbuch, Berlin, 2002.
• Dural, Mustafa / Öğüz, Tufan, Türk Özel Hukuku C: II, Kişiler Hukuku, 15. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014.
• Dural, Mustafa / Öz, Turgut, Türk Özel Hukuku C: IV, Miras Hukuku, 8. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2015.
• Gemalmaz, Burak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• Hatemi, Hüseyin / Oğuztürk, Kalkan Burcu, Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler-Tüzel Kişiler), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
• Hatemi, Hüseyin, Miras Hukuku, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• Hausheer, Heinz/Aebi-Müller, Regina E., Das Personenrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, 3. Auflage, Stämpflis Verlag, Bern, 2012.
• Hochreuter, Stefanie, Die Problematik des Embryobegriffs und der Referenzkategorie“Mensch”, Breyer Verlag, 2008.
• İmre, Zahit / Erman, Hasan, Miras Hukuku, 8. Bası, Der Yayınları, 2011.
• İnan, Ahmet N. / Ertaş, Şeref / Albaş, H., Miras Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2008.
• Kalkan Oğuztürk, Burcu, Türk Medeni Hukuku’nda Biyoetik Sorunlar, Vedat Kitapçılık,İstanbul, 2011.
• Keskin, Dilşad, “Doğum Öncesi Gerçekleşen Zarar Verici Fiil Sebebiyle Tazminat: Ceninin Tazminat Talebi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVII, Sa. 1-2, 2013, s. 743-774.
• Kırkbeşoğlu, Nagehan, Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuki Sorunlar, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2006.
• Charles P. Kindregan Jr., “Dead Dads, Thawing an Heir from the Freezing”, William Mitchell Law Rewiev, 2009, Vol. 35, Issue 2, s.432-448.
• Kurt, Leyla Müjde, “Ceninin Mal Varlığı Hakları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:2 Sayı:1, 2011, s. 177-207.
• Mannsdorfer, Thomas M., “Rights of Embryo and Fetus in Private Law”, Rapports suisses présentés au XVIème Congrès international de droit comparé, Zurich 2002, s. 515-554.
• Nomer, Haluk N., “Suni Döllenme Dolayısıyla Ortaya Çıkabilecek Nesep Problemleri”, M.Kemal Oğuzman Anısına Armağan, İstanbul, 2000, s. 545 – 594.
• Oğuzman, M. Kemal / Öz, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt II, Gözden Geçirilmiş 10. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2013.
• Oğuzman, M. Kemal / Seliçi, Özer / Oktay-Özdemir, Saibe, Kişiler Hukuku, 14. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014.
• Özer Taşkın, Özden, Velayette Çocuğun Yüksek Yararı İlkesi, Özel Hukuk Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir 2006.
• Özsunay, Ergun, Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu, 5. Bası, İstanbul, 1982, (Gerçek Kişiler).
• Özsunay, Ergun, “Hayatın Başlangıcı ve Sonuna İlişkin En Önemli Hukuksal Sorunlar”, Bülent Davran’a Armağan, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1998, s. 1-58, (Hayatın Başlangıcı).
• Özsunay, Ergun, “Rights of Embryo and Foetus in Private Law”, Convergence of Legal Systems in the 21st Century, General Reports Delivered at the XVIth International Congress of Comparative Law, Brisbane, Australia, 14-21 July 2002, Extract, Bruxelles 2006, s. 1274-1413, (Embryo).
• Özsunay, Ergun, “Uluslararası Belgelerde ve Bazı Ulusal Hukuk Düzenlerinde Embriyo ve Cenin’in Hukuksal Durumu ve Korunması”, Medeni Hukuk Hocalarına Saygı Günleri, Medeni Hukukta Güncel Sorunlar ve Önemli Gelişmeler Sempozyumu, 26-27 Haziran 2008, İstanbul 2011, s. 129-149, (Uluslar arası Belgeler).
• Schenker, Joseph G., “Assisted Reproduction Practice in Europe: Legal and Ethical Aspects”, Human Reproduction Update, 1997, Vol. 3, No. 2, s. 173-184.
• Schwenzer, Ingeborg, Bassler Kommentar, Zivilgesetzbuch I, Art. 1-456 ZGB, 3. Auflage, Base-Genf-München, Helbing &Lichtenhahn, 2006.
• Serozan, Rona, “Kişilik Hakkının Korunmasıyla İlgili Bazı Düşünceler”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Enstitüsü Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, 1997, Yıl: 11, No: 14, s. 93-123, (Kişilik Hakkı).
• Serozan, Rona, Çocuk Hukuku, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2005, (Çocuk Hukuku).
• Serozan, Rona / Engin, Baki İlkay, Miras Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2008.
• Schockenhof, Eberhard, Ethik des Lebens, Grundlage und neue Herausforderungen, Herder Verlag, Freiburg-Basel_Wien, 2009.
• Smith II, George P., “Australia’s Frozen ‘Orphan’ Embryos: A Medical, Legal And Ethical Dilemma”, Journal of Familiy Law, 1985-1986.
• Steinbock, Bonni, “The Morality of Killing Human Embriyos”, The Journal of Law, Medicine and Ethics, Volume 34, Spring 2006.
• Sungurbey, İsmet, Medeni Hukukun Temel Sorunları, İstanbul, 2002.
• Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Türk Medeni Hukuku, Nurgök Matbaası, İstanbul, 1963.
• von Tuhr, Andreas /Peter, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts Bd. I, Lieferung 2, Zürich, 1979.
• Yargıtay Kararları Dergisi, Yıl: 1986, S: 11.
• Zevkliler, Aydın / Acabey, M. Beşir / Gökyayla, K. Emre, Giriş, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku, Medeni Hukuk, Ankara, 2008.