TÜRK HUKUKUNDA SİGORTA ACENTELERİ

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 3, 1963 - 2005, 16.12.2016

Şafak Narbay Muhammet Ali Güllüce

Öz

 Bu çalışmada, ticari hayatta önemli bir role sahip olan “sigorta acenteleri” ele alınacaktır. Bu bağlamda öncelikle, genel olarak acentenin incelenmesi gerekmiştir. TTK’nın sevk ettiği acentelik hükümleri, geniş bir uygulama sahası bulunan sigorta acenteliği için elbette yeterli olmayacaktır. Bu sebeple kendisine yürürlük bulan Sigortacılık Kanunu ve Sigorta Acenteleri Yönetmeliği hükümleri ve diğer mevzuat çerçevesinde konunun genel olarak ortaya konulması hedeflenmektedir. Sigorta acenteliği faaliyeti, teşkilatı ile sigorta acentesinin tanımı, türleri, hakları ve borçları çalışmamızın temelini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Acente, sigorta acentesi, sigorta acentesinin hakları, sigorta acentesinin borçları

Kaynakça

• AKIN, İrfan; “Acentenin Denkleştirme Hakkı ve Alman Hukukundaki Yeni Gelişmeler”, AÜHFD, C. 62, S. 3, 2013, s. 613-641.
• ALTINOK ORMANCI, Pınar; “Tek Satıcılık Sözleşmesinde Müşteri Tazminatı – İsviçre Federal Mahkemesinin 22 Mayıs 2008 Tarihli Kararı (ATF 134 III 497 vd.) Üzerine Düşünceler”, AÜHFD, C. 58, S. 3, 2009, s. 451-480.
• ALTUN, Altuğ; Sigortacılık Sektöründe Acentelerin Önemi, (Danışman: Münevver ÇETİN) Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• ANTALYA, Gökhan; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, İstanbul 2015.
• ARKAN, Sabih; Ticarî İşletme Hukuku, 20. Baskı, Ankara 2015.
• ARSLAN, İbrahim/ÇELİK, Aytekin; Ticaret Hukuku Bilgisi, Konya 2010.
• ATAMER, Yeşim M.; “Acentelerin Rekabet Etme Yasağı - Sözleşme Tarafları Arasında Güç Dengesinin Bulunmadığı Hallerde Meslek Seçme Özgürlüğünün Sözleşmesel Sınırlamalara Karşı Korunması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 55, S. 4 (Prof. Dr. Orhan Münir Çağıl’a Armağan), 1997, s. 355-362.
• AYAN, Özge; “6102 Sayılı TTK’nın Acentelik Kısmında Getirdiği Yenilikler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 2, 2010, s. 79-120.
• AYAN, Özge; Acentenin Denkleştirme Talep Etme Hakkı, Ankara 2008.
• AYHAN, Rıza/ÖZDAMAR, Mehmet/ÇAĞLAR, Hayrettin; 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Ticari İşletme Hukuku: Genel Esaslar, 8. Bası, Ankara 2015.
• BADAK AYBAR, Zehra; “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Denkleştirme İstemi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 12, S. 24, 2013, s. 167-201.
• BAHTİYAR, Mehmet; Ticari İşletme Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2014.
• BERZEK, Ayşe Nur; Ticaret Hukukunun Genel İlkeleri, 10. Baskı, İstanbul 2013.
• BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI Ertan; Ticaret Hukuku Bilgisi, 9. Baskı, Bursa 2016.
• BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI, Ertan; Ticari İşletme Hukuku, 4. Baskı, Bursa 2013.
• BİLGİŞİN, Şevket Memedali; Ticaret Hukuku Prensipleri, İstanbul 1950.
• BOZER, Ali; Sigorta Hukuku, 2. Baskıdan Tıpkı Basım, Ankara 2009.
• BOZER, Ali/GÖLE, Celal; Ticari İşletme Hukuku, Güncellenmiş ve Genişletilmiş Üçüncü Bası, Ankara 2015.
• BÖLÜKBAŞI, Ayşe Gül/PAMUKÇU, Baturalp; Sigortanın Temel Prensipleri, İstanbul 2009.
• BÖRÜ, Levent; “Sıfat ve Dava Takip Yetkisi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C.XXVII, S.3, Eylül 2011, s. 249-278.
• CAN, Ozan; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Acentelikte Rekabet Yasağı Anlaşması, Ankara 2011.
• CAN, Ozan; “Acentenin Denkleştirme İstemine ve Rekabet Yasağı Anlaşmasına İlişkin Hükümlerin 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 103(1). Maddesinde Sayılanlar Hakkında Uygulanırlığı”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2 (1), 2012, s. 27-39.
• CEBE, Mehmet Sinan; Açıklamalı ve İçtihatlı Mal Sigortaları Hukuku, Ankara 2010.
• CENGİZ, Ali; “Acente Kavramı ve Acentelik Sözleşmesinden Doğan Hak ve Borçları”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (2), 2011, s. 140-165.
• ÇEKER, Mustafa; 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Hukuku, 6. Baskı, Adana 2013.
• ÇEKER, Mustafa; 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Sigorta Hukuku, Gözden Geçirilmiş/ Genişletilmiş, 12. Baskı, Adana 2015.
• ÇEKER, Mustafa; Sigorta Hukuku, 9. Baskı, Adana 2014.
• ÇELİK, Orhan Nuri; Gerekçeli-İçtihatlı-Notlu Türk Ticaret Kanunu, Ankara 1985.
• ÇELİK, Salih/LALE, Muktedir; Özetli-İçtihatlı-Uygulamalı Sigorta Hukuku, C. 1, Ankara 2007.
• DANİŞ-AKKAN, Çiğdem; “Acentenin Müvekkili Mahkemede Temsil Etme Yetkisi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 24, S. 4, Aralık 2008, s. 219-235.
• DANİŞ-AKKAN, Çiğdem; Acentenin Temsil Yetkisi, (Danışman: Oruç Hami Şener) Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• DÖNMEZ, Onur; Acente Sözleşmelerinden Doğan Hak ve Borçlar, (Danışman: Emin Cem KAHYAOĞLU) Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• ERDAL, Fuat; “Sigorta Acenteleri İçin Yeni Ufuklar”, Birlik’ten Dergisi, S. 17, Temmuz-Eylül 2009, s. 15-17.
• EREN, Fikret; 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Ankara 2014.
• FEHR, Konad; “Acentelik Mukavelesi Hakkında Yeni Federal Kanun”, çev. Necip Bilge, AÜHFD, C. 12, S. 3, 1955, s. 356-371.
• GÖKSOY, Yaşar Can; “6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Acentenin Sözleşme Sonrası Rekabet Yasağı Anlaşması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, Özel S. (Prof. Dr. Burhan Ceyhan’a Armağan), 2010 (Basım Yılı: 2012), s. 895-943.
• GÜLLÜCE, Muhammet Ali; Tacir Yardımcısı Olarak Pazarlamacı, (Danışman: Mustafa YASAN) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2014.
• GÜVEL, Enver Alper/GÜVEL, Afitap Öndaş, Sigortacılık, 2. Baskı, Ankara 2004.
• İMREGÜN, Oğuz; Ticaret Hukukunun Genel İlkeleri, 4. Bası, İstanbul 2004.
• İSAAC, Alfred; Sigorta İşletmesi, İstanbul 1946.
• KABUKÇUOĞLU-ÖZER, Fatma Dilek; Sigortacılık Kanunu Şerhi, İstanbul 2012.
• KARAHAN, Sami; Ticari İşletme Hukuku, 26. Baskı, Konya 2014.
• KARASU, Rauf; “Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na Göre Acentanın Denkleştirme Talebi”, AÜHFD, C. 57, S. 4, 2008, s. 283-318.
• KARAYALÇIN, Yaşar; Ticaret Hukuku, Ankara 1968.
• KAYA, Arslan; Türk Ticaret Kanunu Şerhi - Birinci Kitap: Ticari İşletme -Yedinci Kısım: Acentelik (TTK m. 102-123), Genişletilmiş 2. Baskı, İstanbul 2016.
• KAYA, Arslan (ÜLGEN, Hüseyin/HELVACI, Mehmet/KENDİGELEN Abuzer/NOMER-ERTAN N. Füsun); Ticari İşletme Hukuku, 5. (Tıpkı) Bası, İstanbul 2015.
• KAYA, Mustafa İsmail; Acentelik Hukuku, Ankara 2014.
• KAYAR, İsmail; Ticari İşletme Hukuku, Ankara 2012.
• KAYIHAN, Şaban; Türk Hukukunda Acentelik Sözleşmesi, 4. Baskı, Ankara 2011.
• KAYIHAN, Şaban; “Yeni Düzenlemeler Işığında Türk Hukukunda Sigorta Acenteleri”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 3, S. 27, 2008, s. 43-60.
• KAYIHAN, Şaban/YASAN, Mustafa; Ticari İşletme Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2013.
• KENDER, Rayegân; Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku: Sigorta Müessesi- Sigorta Sözleşmesi, 12. Baskı, İstanbul 2013.
• KENDİGELEN, Abuzer: Türk Ticaret Kanunu (Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler), 2. Bası, İstanbul 2012
• KUBİLAY, Huriye; “Sigortacılık Mevzuatındaki Bazı Hükümlerle İlgili Değerlendirme” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.9, S. 1 (Özel Sayı), 2007, s. 399-408.
• KURU, Baki/ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder; Medeni Usul Hukuku, Ankara 2009.
• MEMİŞ, Tekin; Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Sigorta Aracıları, http://www.jura.unisb. de/turkish/TMemis.html.
• MERİÇ, Özge; Sigorta Şirketlerinin Kuruluşu ve Faaliyete Geçmesine İlişkin Esaslar, Ankara 2013.
• MEYVECİ, Kıvılcım Eda; Acentelik Sözleşmesinden Doğan Hak ve Mükellefiyetler, (Danışman: Yadigar İZMİRLİ) Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• MİMAROĞLU, Sait Kemal; Ticaret Hukuku: İşletme Hukuku, Ankara 1970.
• NARBAY, Şafak/UYUMAZ, Murat; “Acentenin Müvekkili Mahkemede Temsil Yetkisi”, Legal Hukuk Dergisi, C. 11, S. 121, Ocak 2013, s. 101-141.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, Gözden Geçirilmiş 12. Bası, İstanbul 2014.
• ÖZDAMAR, Mehmet; Sigortacının Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğü, Ankara 2009.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet; Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerine Göre Medeni Usul Hukuku, Ankara 2011.
• POROY, Reha/YASAMAN, Hamdi; Ticari İşletme Hukuku, 14. Bası, İstanbul 2012.
• RÜZGAR, Eser; “Yeni Türk Ticaret Kanunu Işığında Acentelik Sözleşmeleri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C.1, S. 5, 2011, s. 419-450.
• SARAÇ, Tahir; “6102 sayılı Ticaret Kanununun Acentelik İlişkisinde İnhisar Hakkı ve Rekabet Yasağı Sözleşmesine İlişkin Hükümlerin Rekabet Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, AÜHFD, C. 61, S. 2, 2012, s. 749-771.
• TEKİNALP, Ünal/ÇAMOĞLU, Ersin; Açıklamalı, Notlu ve Karşılaştırmalı 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Ticarî Mevzuat, 14. Bası, İstanbul 2012.
• TEOMAN, Ömer; “Tacir Yardımcıları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 18 (2), 2012, s. 221-304.
• TOPÇUOĞLU, Metin; “İnhisar (Tekel) Kaydı İçeren Acentelik, Tek Satıcılık ve Franchising Sözleşmelerinde Aktif ve Pasif Satışlar”, Rekabet Dergisi, S. 18, 2004, s. 4-58.
• ULAŞ, Işıl; Uygulamalı Sigorta Hukuku: Mal ve Sorumluluk Sigortası, Ankara 2010.
• ULUKAPI, Ömer; İcra ve İflas Hukuku, Konya 2010.
• YASLIDAĞ, Beyhan; Sigortacılık (Sigorta Aracıları, Sigorta İşlemleri), 2. Baskı, Ankara 2014.
• YAZICIOĞLU, Emine; Sigorta Aracıları Hukuku I, İstanbul 2010.
• YILMAZ, Asuman; “Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Acentelik İlişkilerinde Sözleşme Sonrası Rekabet Yasağı Anlaşması ve Rekabet Yasağına Uyması Karşılığında Acenteye Ödenmesi Gereken Bedel”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2012/2, s. 309-339.
• http://tdkterim.gov.tr (8.6.2015).
• http://www.hukukturk.com (16.8.2015-28.8.2015).
• http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr
• http://www.resmigazete.gov.tr (18.5.2016).
• http://www.sab.org.tr (15.7.2015).
• http://www.tobb.org.tr (18.5.2016).
• http://www.tsb.org.tr (17.8.2015)