AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ (AİHM) KARARLARI ÇERÇEVESİNDE CİNSİYET AYRIMCILIĞI

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 3, 3191 - 3218, 16.12.2016

Sevi Bakım

Öz

 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 14. maddesi kapsamında düzenlenen ayrımcılık yasağı, hak ve özgürlüklerden yararlanmada, Sözleşme’ye taraf Devletlere yetki alanlarındaki kişiler arasında bir ayrım yapmama yükümlülüğü getirmektedir. AİHS’nin 14. maddesinde tahdidi (sınırlı) olarak sayılmayan ayrımcılığın dayandığı nedenlerden biri cinsiyettir. Cinsiyetler arasındaki farklı muamele yapılması, cinsel yönelimleri nedeniyle farklı muameleye ilişkin şikayetler ve cinsiyet değiştirene farklı muamele yapılması iddiaları dolayısıyla Mahkeme’ye yapılan başvurular neticesinde oluşan AİHM’nin cinsiyet ayrımcılığına yönelik içtihatları zamanın getirdiği anlayış değişiklikleriyle orantılı olarak gelişimini sürdürmektedir

Anahtar Kelimeler

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ayrımcılık yasağı, cinsiyet ayrımcılığı, cinsiyetler arasındaki farklı muamele, cinsel yönelim nedeniyle farklı muamele, cinsiyet değiştirene farklı muamele

Kaynakça

• AĞIRBAŞLI, Şennur, Sınırlı Ayrımcılık Yasağından Genel Eşitlik İlkesine, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009.
• ALTIPARMAK, Özlem, Ayrımcılık Yasağı, http://www.dusuncegundem.com, Sayı.42. Ankara İnsan Hakları Çalışma Grubu, http://www.aegee-ankara.org/hrwg/?do=proje.
• ATASOY, Zafer Gönen, Genel Eşitlik İlkesinin Bir Uygulama Hali Olarak Farklı Cinslerin Eşit Haklara Sahip Olmaları (Türk, Alman, İsviçre Hukukuna Göre), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1991.
• Avrupa Ayrımcılık Yasağı Hukuku El Kitabı, http://www.echr.coe.int/Documents/Handbook_ non_discri_law_TUR.pdf
• Ayrımcılıkla Mücadele Bir Eğitim El Kitabı, ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=95&- langId=tr
• Ayrımcılık Yasağı, http://www.barobirlik.org.tr/ ihep/belgeler/dersnotlari/ CoE_sunumlar/ Madde14.ppt
• BALKIR, Gönül, “Toplumsal Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı”, http://www. metinindir.com/tw_files2/urls_1/2079/d-2078129/7z-docs/12.pdf
• BOZLAK, Ayhan, Avrupa insan Hakları Sözleşmesi Bağlamında Ayrımcılık Yasağı, http:// www.inhak-bb.adalet.gov.tr/aihs/madde14.htm
• Cinsiyet Kimliği Sorunları, http://www.echr.coe.int/Documents/FS_Gender_identity_TUR.pdf
• Cinsel Yönelim Sorunları, http://www.inhak.adalet.gov.tr/tematik/ayrimcilik/cinsel_yonelim. pdf
• ÇOBAN, Ali Rıza, “Strasbourg’da Herküllere İhtiyacımız Var mı? Ulusal Takdir Yetkisi ve Evrensel Standartlar Arasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi”, http://auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF-2008-57-03/AUHF-2008-57-03-coban.pdf
• DEMİRBİLEK, Sevda, “Cinsiyet Ayırımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2007 Cilt: 44 Sayı:511, (s.12-27).
• DOĞRU, Osman / NALBANT, Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, Açıklama ve Önemli Kararlar, 2.Cilt, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• EREN, Abdullahman, Ayrımcılık Yasağı, http://www.sivas.gov.tr/insanhaklari/ Ayrimcilik2007.doc
• Gender and Reproductive Rights. http://www.who.int/reproductive-health/gender/glossary. html Gender Equality: Practice Note, November 2002. http://iknowpolitics.org/sites/default/ files/gender20equality20practice20note20-20undp.pdf
• GÖLCÜKLÜ, Feyyaz / GÖZÜBÜYÜK, Şeref, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 9. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• GÖZLER, Kemal Gözler, Eşitlik İlkesi, http://www.anayasa.gen.tr/esitlik.htm
• İNCEOĞLU, Sibel, “Türk Anayasa Mahkemesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Eşitlik ve Ayrımcılık Yasağı Çerçevesinde Af, Şarla Salıverme, Dava ve Cezaların Ertelenmesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, C.18, 2001, (s.41-70).
• İNCEOĞLU, Sibel, Türk Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Eşitlik ve Ayrımcılık Yasağı, http://www.calismatoplum.org/sayi11/inceoglu.pdf
• İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları, http://ihami.anadolu.edu.tr
• İnsan Hakları ve Fırsat Eşitliği Komisyonu, http://www.hreoc.gov.au/ word/languages/Infosheet_ Turkish.doc
• KALABALIK, Halil, İnsan Hakları Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2013.
• MANAV, Eda, H2000/43, 2000/78, 2006/54 Sayılı AB Direktifleri Çerçevesinde İş Hukukunda Ayrımcılıkla Mücadele ve Türkiye’deki Uygulamalar, http://webb.deu.edu.tr/
• hukuk/dergiler/dergimiz-15-ozel/1-ishukuku/26-edamanav.pdf
• LGBT Davaları, AİHM, Yargıtay ve Danıştay İçtihatları, http://www.fes-tuerkei.org/media/pdf/Publikationen%20Archiv/Ortak%20Yay%C4%B1nlar/2012/lgbt_ictihat_kitap_web_dusuk.pdf
• ÖZMAN, M.Aydoğan, Avrupa İnsan Hakları Divanı’nın 1979 Yılında Verdiği Kararlar, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/306/2899.pdf
• REİSOĞLU, Safa, Uluslararası Boyutuyla İnsan Hakları, Beta Yayınevi, İstanbul, 2001.
• ROUSSEAU, Jean Jacques, İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı, Çev. Rasih Nuri İleri, 12. Bası, Say Yayınları, İstanbul, 2013.
• SOYŞEKERCİ, Serhat / YILMAZ, Hüseyin, Cinsiyet Ayrımcılığı Olarak Üstün Erillik (Hyper-Masculinity) Olgusunun Türkiye’de Aile İşletmeleri Bağlamında Araştırılması, httpwww.universite-toplum.orgpdfpdf_UT_295.pdf
• TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa Ruhan / SANCAKDAR, Oğuz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Ankara, 2004.
• TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa Ruhan / SANCAKDAR, Oğuz / ÖNOK, Rıfat Murat İnsan Hakları El Kitabı, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2011.
• TOPUZLU, Berhan, Şiddet ve Ayrımcılık, 29.06.2006. http://www.lambdaistanbul.org/s/etkinlik/siddet-ve-ayrimcilik/
• ZEYTİNOĞLU, Emin, “Ayrımcılık Yasağına Genel Bir Bakış”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 9, Sayı 18, Güz 2010, (s.115 – 134).