Türk Boşanma Hukukuna Farklı Bir Yaklaşım: Zina ve Haysiyetsiz Hayat Sürme Arasındaki Keskin Sınır

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 3, 643 - 664, 15.12.2017

İsmail Dede

Öz

Toplumumuzu kuşatmış bulunan ayrımcı dil, ne yazık ki hukuk

uygulamasında da kendine yer bulabiliyor ve dilin böylesi kullanımı,

yöneldiği grubu ayrımcılığa tabi tutabiliyor. Türk Medeni Kanunu'nun

boşanma sebebi olan zina fiiline ilişkin düzenlemesinde, özel bir ifadenin

yer almamasına karşın; öğreti ve yargı uygulamasının zina fiilini,

"fiili gerçekleştiren eşin, farklı cinsiyetten biri ile ilişki kurması" koşuluna

bağlamış olması birtakım sorunsalları bünyesinde barındırmaktadır. Bu

makalede özellikle cinsiyet ve cinsel yönelimler ekseninde boşanma

sebeplerinden zina ile haysiyetsiz hayat sürme arasındaki farklılıklar queer kuram eşliğinde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Boşanma, zina, haysiyetsiz hayat sürme, queer, queer teori

Kaynakça

• ACAR, Faruk, Aile Hukukumuzda Aile Konutu Mal Rejimleri Eşin Yasal Miras Payı, Ankara 2014.
• AKAY, Ali, "Önsöz", Queer Tahayyül (Edit. Sibel Yardımcı ve Özlem Güçlü), İstanbul, 2016, s. 9-17.
• ANTALYA, O. Gökhan, Manevi Zararın Belirlenmesi ve Manevi Tazminatın Hesaplanması, İstanbul, 2017.
• ANTALYA, O. Gökhan/TOPUZ, Murat, Medeni Hukuka Giriş, İstanbul, 2016.
• BADUR, Emel, Zina veya Hayata Kast Nedeniyle Boşanma Halinde Kusurlu Eşin Artık Değerdeki Payı, https://jurix.com.tr/article/5480 (Erişim Tarihi 03.12.2017).
• BAŞOĞLU, Başak, "Legal Status of Same-Sex Couples Within the Framework of Turkish Civil Law", Same Sex Couples- Comperative Insights on Marriage and Cohabitation (Edit. Macarena Saez), Ius Gentium: Comperative Perspectives on Law and Justice 42, Springer, 2015.
• BUTLER, Judith, "Kritik Queer" (Çev. Cüneyt Çakırlar), Queer Tahayyül (Edit. Sibel Yardımcı ve Özlem Güçlü), İstanbul, 2016, s. 121-149.
• COWAN, Sharon, "Gender is no Subtitute for Sex: A Comparative Human Rights Analysis of the Legal Regulation of Sexual Identity", Feminist Legal Studies 13, 2005, s. 67-96
• ÇETİNER, Bilgehan, "Aldatılan Eş Manevi Tazminat Talep Edebilir Mi?", Prof. Dr. İlhan Ulusan'a Armağan, Cilt I, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayısı, Y. 2016, C: 15, S: 2, s. 513-529.
• DEDE, İsmail, "Yoksulluk Nafakasının Fiili Birliktelik ve Haysiyetsiz Yaşam Sürme Sebebiyle Sona Ermesi", Prof. Dr. İlhan Ulusan'a Armağan, Cilt I, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayısı, Y. 2016, C: 15, S: 2, s. 557-577.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, İstanbul, 2016.
• DURAL, Mustafa/SARI, Suat, Türk Özel Hukuku Cilt I Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri, İstanbul, 2015.
• DURUDOĞAN, Hülya, "Judith Butler ve Queer Etiği", Cogito, S. 65-66, İstanbul, Bahar 2011, s. 87-99.
• ERDOĞAN, İhsan, "Anadolu Topraklarında Arkaik Dönemden Günümüze Medeni Hukuk Alanındaki Bazı Kurallar ve Geçimişi", Medeni Kanun'un ve Borçlar Kanunu'nun 90. Yılı Uluslararası Sempozyumu, I. Cild, Ankara, 2017, s. 79-99.
• FEYZİOĞLU, Feyzi Necmeddin, Aile Hukuku, İstanbul, 1986.
• GEISER, Thomas, ZK – Zürcher Kommentar, Zürcher Kommentar zum Partnerschaftgesetz, GEISER, Thomas/ GREMPER, Philipp (Hrsgb.), 2007.
• GENÇCAN, Ömer Uğur, Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku, Ankara, 2017.
• GÖNENSAY, Samim, Medeni Hukuk Cild 2 Aile Hukuku Kısım 1, İstanbul, 1937.
• GÜMÜŞ, Alper, Teoride ve Uygulamada Evlilik Birliğinin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK m. 185-281), İstanbul, 2008.
• GÜVEN, Kudret, "Türk, İsviçre ve Alman Hukuklarında Boşanma Sebepleri ve Esasları Hakkında Karşılaştırmalı Bir İnceleme", Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2015, C. 1, S. 2, s.35-56.
• HALPERIN, David M., "Is There a History of Sexuality?", The Lesbian and Gay Studies Reader (Edit. Henry Abelove, Michele Aina Barale ve David M. Halperin), New York ve Londra, 1993, 416-432.
• HATEMİ, Hüseyin, Medeni Hukuk'a Giriş, İstanbul, 2017.
• HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona, Aile Hukuku, İstanbul, 1993.
• HELVACI, Serap, Gerçek Kişiler, İstanbul, 2016.
• HELVACI, Serap/ERLÜLE, Fulya, Medeni Hukuk, İstanbul, 2016.
• JUNGO, Alexandra, CHK-(Handkommentar zum Schweizer Privaterecht) Personen und Familenrecht- Partnerschaftgesetz Art. 1-456 ZGB - PartG, BREIRSCHMID, Peter/ JUNGO, Alexandra (Hrsgb.), 3. Aufl., 2016.
• KHUU, Neo, "Obergeffel v. Hodges: Kinship, Formation, Interest Convergence, and the Future of LGBTQ Rights,", 64 UCLA Law Review (2017), s. 184-229.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Aile Hukuku, Ankara, 2015.
• KOCABAŞ, Gediz, "Evlilik Sonrası Dayanışma İlkesi ve Bu İlkenin Sınırı Olarak Clean Break İlkesi Doğrultusunda Yoksulluk Nafakasını Belirleyici Ölçütler", MÜHF-HAD, C. 19, S. 1, s.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Türk Hukukunda Transeksüeller Nüfus Kütüğündeki Cinsiyet Kaydının Düzeltilmesi İçin Dava Açabilir Mi?, İstanbul, 1986.
• KORKMAZ, Müberra, Türkiye'nin Ceza Hukuku Tarihinde Zina Suçu, http://jurix. com.tr/article/8154 (Erişim Tarihi 03.12.2017).
• KÖPRÜLÜ, Bülent/KANETİ, Selim, Aile Hukuku, İstanbul, 1989.
• MURRAY, Daniel E., "Ancient Laws on Adultery- A Synopsis", 1 Journal of Family Law, 1961, s. 89-104.
• NAY, Eveline Y., "Que(e)r zum Recht", FamPra.ch, 2013.
• OĞUZMAN, M. Kemal/BARLAS, Nami, Medenî Hukuk, İstanbul, 2017.
• ÖZKAZANÇ, Alev, "Butler'ın Feminizmi: Siyasi Bir Okuma İçin Klavuz", Mülkiye Dergisi, S. 37 (4), Ankara, 2013.
• ÖZKAZANÇ, Alev, Feminizm ve Queer Kuram, Ankara, 2015.
• ÖZMEN, Ethem Saba/VARDAR HAMAMCIOĞLU, Gülşah, "Evli Kişiyle Birlikte Olan Kadına/ Erkeğe Yöneltilen Manevi Tazminat Talebi ve Özellikle Konuya İlişkin Yargıtay Kararları Üzerine Düşünceler", Prof. Dr. Cevdet Yavuz'a Armağan, II. Cilt, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Özel Sayısı, Y. 2016, C. 22, S. 3, s. 2361-2377.
• ÖZTAN, Bilge, Aile Hukuku, Ankara, 2015.
• ÖZTÜRK, Şeyda, "Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram", Cogito, S. 65-66, İstanbul, Bahar 2011, s. 5-7.
• ÖZUĞUR, Ali İhsan, Boşanma Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları Evlilik Birliğini Sona Erdiren Sebepler, Ankara, 2013.
• PEARLSTON, Karen, "Avoiding the Vulva: Judicial Interpretations of Lesbian Sex Under the Divorce Act 1968, 32 Canadian Journal of Law & Society, 2017, s. 37-54.
• REYHANİ YÜKSEL, Sera, "Cinsiyet Değişikliği ve Evliliğe Etkisi", Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi 2017, Cilt 9, Sayı 21, s. 51-75
• SAĞLAM, İpek, "Türk Medeni Kanunu Madde 40 Üzerine Bir Değerlendirme", AÜEHFD 2004, Cilt 8, Sayı 3-4, s. 455-469.
• SCHWANDER, Ivo, OFK- Orell Füssli Kommentar ZGB Kommentar Schweizerishes Zivilgesetzbuch, KOSTKIEWIZ, Jolante Kren/ WOLF Stephan/ AMSTUTZ, Marc/ FANKHAUSER, Roland (Hrsg.), Basel, Bern, Freiburg, Zurich, 3. Aufl. 2016.
• SCHWENZER, Ingeborg/ DIMSEY, Mariel, Model Family Code From a Global Perspective, Intersentia Antwerp- Oxford, 2006.
• SEROZAN, Rona, "Yargıtay'ın Tepki Çeken Son Tazminat Kararında Göze Batan Hukuksal Yanılgılar ve Bunları Tetikleyen Muhafazakar İdeoloji", "https://www. ronaserozan.com/blank-yar7x" aracılığıyla Güncel Hukuk Dergisi (Erişim Tarihi 29.10.2017).
• SEROZAN, Rona/BAŞOĞLU, Başak/KAPANCI, Berk, "Aile Hukukunun Özellikleri, İlkeleri ve Gelişimi", Prof. Dr. İlhan Ulusan'a Armağan, Cilt II, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayısı, Y. 2016, C: 15, S: 2. 531-561.
• SHARPE, Andrew N., "Endless Sex: The Gender Recognition Act 2004 and The Persistence of a Legal Category", Feminist Legal Studies 15, 2007, s. 57-84.
• SINGER, Peter, Practical Ethics, Cambridge University Press, 1993.
• SPARGO, Tamsin, Faucoult and Queer Theory, Cambridge, 1999.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi, Türk Aile Hukuku, İstanbul, 1990.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzi Veldet, Ailenin Çilesi Boşanma, İstanbul, 1976.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzi Veldet, Türk Medeni Hukuku Cilt II Aile Hukuku, İstanbul.
• WEBER, Albrecht, MüKoBGB- Münchener Kommentar zum Bürgerlicher Gesetzbuch, SACKER, Franz Jürgen/ RIXECKER, Roland/ OETKER, Hartmund/ LIMPERG, Bettina (Hrsg.), 7. Aufl. 2017.
• YARDIMCI, Sibel/ GÜÇLÜ, Özlem, "Queer Tahayyül", Queer Tahayyül (Edit. Sibel Yardımcı ve Özlem Güçlü), İstanbul, 2016, s. 17-27.
• YASAN, Candan, Milletler Arası Özel Hukukta Aynı Cinsiyetten Kişilerin Birliktelikleri, İstanbul, 2013.
• YILMAZ, Canan, "Avrupa Birliği'nde Aile Hukuku'nun Uyumlaştırılması", MÜHFHAD, C. 14, S. 1-2, s. 85-113.