Roma Hukukundan Günümüze Hukuki Sebep ve Sinallagma İlişkisi

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 3, 365 - 393, 15.12.2017

Ege Türel

Öz

Roma hukukunda causa'nın tanımlarından biri "kazandırmada

bulunan kişinin amacı"dır. Söz konusu amacın gerçekleşmemesi halinde

öncelikle kazandırmada bulunana bir condictio tanınmıştır. İsimsiz

sözleşmelerin gelişmesiyle beraber, ifa menfaatinin korunmasını sağlayan

actio praescriptis verbis yolu açılmıştır. Roma hukukundaki anlamıyla

causa, bugün özellikle sinallagmatik sözleşmelere ilişkin temerrüt, ifa

imkânsızlığı, aşırı ifa güçlüğü gibi pek çok hukuki kurumun gerekçesini

oluşturabilir. Buna ek olarak Kanun'daki bazı eksiklikler yine bu kavramdan

ve sebepsiz zenginleşmeden yararlanılarak tamamlanabilir.

Anahtar Kelimeler

datio ob rem, condictio causa data causa non secuta, actio praescriptis verbis, sinallagma, causa, imkânsızlık, sebepsiz zenginleşme

Kaynakça

• ANTALYA, Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 3, İstanbul, 2017.
• BUCKLAND, William Warwick, A Text Book of Roman Law from Augustus to Justinian, Cambridge, 1921.
• BUZ, Vedat: Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara, 1998.
• CANBOLAT, Ferhat: Sözleşmelerde Amacın Gerçekleşmesi, Çökmesi ve Boşa Çıkması, Yetkin Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2012.
• CAPITANT, Henri: De la Cause des Obligations, Paris, 1923.
• CHAUDET, François: Condictio Causa Data Causa Non Secuta-Critique historique de l'action en enrichissement illégitime de l'art. 62 al. 2 CO, Lausanne, 1973.
• CUQ, Edouard: Manuel des Institutions Juridiques des Romains, Paris, 1928.
• DESJARDINS, Albert: "De l'action 'praescriptis verbis'", Revue historique de droit français et étranger, C. 11, 1865, s. 622-642.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2016.
• GIFFARD, André E.: "L'actio civilis incerti et le synallagma (D, 2, 14, 7)", Revue historique de droit français et étranger, S. 4, C. 34, 1957, s. 337-346.
• GIRARD, Paul Frédéric: Manuel Elémentaire de Droit Romain, 5. Baskı, Paris, 1911.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. III, İstanbul, 2014.
• KOSCHAKER, Paul/AYİTER, Kudret: Modern Hususi Hukuka Giriş Olarak Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları, Ankara, 1975.
• MERCADO, Javier Belda: "Reconocimiento Juridico De Los Contratos İnnominados", AFDUDC, 12, 2008, 69-86.
• MEYERS, E. M.: "Les Théories Médiévales Concernant la Cause de la Stipulation et la Cause de la Donation", 14 Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis 1936, s.365- 397.
• MONIER, Raymond: Manuel de Droit Romain Les Obligations, 5. Baskı, 1954.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, İstanbul, 2016.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 2, İstanbul, 2016.
• ÖZ, Turgut: Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme, İstanbul, 1990.
• RADO, Türkan: Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, İstanbul, 2016.
• SAYIN, Baha Yiğit: Roma Hukukundan Günümüze Obligatio Naturalis (Tabii Borç), Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2009.
• SCHMIDLIN, Bruno/CANNATA, Carlo Augusto: Droit Privé Romain, II, Lausanne, 1991.
• SEROZAN, Rona: "CISG'A ve TBK'na Göre Alıcının Dönme Hakkının Sınırları", İÜHFM, C. 70, S. 2, s. 207-220.
• SEROZAN, Rona: "Karşılıklı Sözleşmelerde Baştan Dayatılmış Veya Sonradan Oluşmuş Edimler Arası Dengesizliğin Uyarlama Yoluyla Düzeltilmesi", Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman'ın Anısına Armağan.
• SEROZAN, Rona: "Yeni Borçlar Kanunu'nda İfa Engelleri Alanında 'Malumu İlam' Örnekler", Prof. Dr. Mustafa Dural'a Armağan, İstanbul, 2013, s. 1041-1047.
• SUNGURBEY, İsmet: Borç İkrarı ve Borç Vaadi, İstanbul, 1957.
• TAHİROĞLU, Bülent: Roma Borçlar Hukuku, İstanbul, 2014.
• THAYER, James B.: "Actio praescriptis verbis", Tulane Law Review, C. 19, 1944, s. 62-78.
• TÜZÜNER, Özlem/ÖZ, Kerem: "Aşırı İfa Güçlüğüne İlişkin İçtihat İncelemesi", Ankara Barosu Dergisi, 2015/3.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku Ders Notları, 3. Baskı, İstanbul, 2010.
• VENTURI - ZEN-RUFFINEN, Marie Noelle: La résiliation pour justes motifs des contrats de durée, Geneve, 2007.
• WENGER, Leopold: Institutes of the Roman Law of Civil Procedure, çev. Otis Harrison Fisk, New York, 1986.
• YELKENCİ, Işıl: Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Alıcının Sözleşmeden Dönmesi, İstanbul, 2014.