Roma'da Kadının Fiil Ehliyetinin Sınırları

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 3, 17 - 32, 15.12.2017

Seldağ Güneş Peschke

Öz

Roma kadını uzun yıllar boyunca cinsiyeti nedeniyle, haklardan

mahrum olmuş, sosyal hayat içinde erkeğin hakimiyeti altında yaşamak

zorunda kalmıştır. Ergenlik yaşına kadar, kendilerine verilen haklar açısından

kız ve erkek çocuklar arasında her hangi bir ayrım yapılmazken,

erkek çocuk 14 yaşına gelmesiyle birlikte, vesayetten çıkarılarak, 25

yaşına kadar kendisine bir kayyım atanırdı. Kadın ise, doğumundan itibaren

hayatı boyunca vesayet altında kalmaya devam ederdi. Kadının

vasisinin sahip olduğu haklar çocuğunkine göre daha kısıtlıydı. Roma

kadını sınırlı haklara sahipti. Kadının hukuki işlem ehliyeti olmadıği

için hukuki işlemlerini yapmak üzere kendisine tutela mulierum adında

bir vasi atanırdı. Vasi çeşitli şekillerde tayin edilmekle birlikte, manus

la evlilik yapan kadının genellikle kocası vasisi olurdu. Augustus dönemiyle

birlikte, evli ve üç çocuk doğuran özgür, dört çocuk doğuran azatli

kadınlara vasi atanmayabiliyordu. MS 4. Yüzyılla birlikte kadınların

hukuki durumlarında degişiklikler oldu ve kadınlar vasileri olmaksızın

hukuki işlem yapabilmeye başladılar.

Anahtar Kelimeler

Vesayet, vasi, Roma Kadını, Fiil Ehliyeti, Manus

Kaynakça

• ARANGIO-RUIZ, Vincenzo: Istituzioni di Diritto Romano, 4. Ed., Napoli 1937.
• AYİTER, Kudret: Roma Hukuku Dersleri Aile Hukuku, Ankara 1960.
• BORKOWSKI, Andrew Textbook on Roman Law, 2. Ed., United Kingdom, 2001.
• BUCKLAND, W.W.: A Text-Book of Roman Law From Augustus to Iustinian, Second Edition, Cambridge 1950.
• BURDESE, Alberto: Gli istituti del diritto privato romano, Torino 1962.
• BURDESE, Alberto: Manuale Di Diritto Privato Romano, Quarta Edizione, Torino 1993.
• CAPOGROSSI COLOGNESI, Luigi: Modelli di stato e di famiglia nella storiografia dell'800, Seconda Ed., Roma 1994.
• ÇELEBİCAN KARADENİZ, Özcan: Roma Hukuku, Ankara 2010.
• DE ROBERTIS, Francesco Maria: Contributo alla Storia Delle Corporazioni a Roma: La paternità della "Lex Iulia de collegiis", Roma 1932.
• DESANTI, L.: "Costantino e il matrimonio fra tutore e pupilla", BIDR 3. Serie Vol.: 28, 1986, p. 443-463.
• ERDOĞMUŞ, B.: "Roma Hukukunda Nişanlanma", Argumentum, Kasım 1991, s. 238-240.
• EVANS, John: War, Women and Children in Ancient Rome, London 1991.
• FAYER, La Famiglia Romano, Roma 1994.
• GARDNER, Jane: Family and Familia in Roman Law and Life, Oxford 1998.
• GAUDEMET, Jean: "Roma İmparatorluğunda Kadının Hukuki Durumu" (Çev. Bülent Tahiroğlu), MHAD, Yıl: 6 S.: 9, İstanbul 1972, s. 205-230.
• GÖNENÇ, Fulya İlçin: Roma Hukukunda Kadın, İstanbul 2010.
• GÜNEŞ CEYLAN, Seldağ: Roma Hukukunda Evlenme (Matrimonium), Ankara 2010.
• GÜNEŞ CEYLAN, Seldağ: Roma Hukukundan Günümüze Velayet-Vesayet Hukuku, Ankara 2004.
• GÜTERBOCK, Carl: Bracton and His Relation to The Roman Law, Colorado 1979.
• HARDY, Ernest George: Roman Laws and Charters, Reprint of The Edition Oxford 1911-1912.
• HUVELIN, Paul: Cours Élementaire de Droit Romain, Tome Premier, Paris 1927.
• İPEK, Nurcan: "Actio Rerum Amotarum", MÜHFHAD, 16 (3-4), s. 195-215.
• KASER, Max: La Familia Romana Arcaica, Universita Degli Studi di Trieste Conferenze Romanistiche, Milano 1960.
• LEAPINGWELL, George: A manual of Roman Civil Law, Cambridge 1959.
• LEE, R.W.: The Elements of Roman Law, London 1946.
• Nuovo Dizionario Giuridico Romano, s. 532
• OĞUZOĞLU, Cahit: Medeni Hukuk, Şahıs ve Aile Hukuku, 5. B., Ankara 1963, s. 81.
• ROBY, Henry John: Roman Private Law, V.I, Cambridge 1902.
• SERRAO, Feliciano: Diritto Privato Economia e Societa Nella Storia di Roma, P.1, Napoli 1984.
• SOLAZZI, Silo: Tutele e curatele, Roma 1914.
• TAHİROĞLU, Bülent: Roma Hukukunda Furtum, İstanbul 1975.
• TALAMANCA, Mario: Istituzioni di Diritto Romano, Milano 1990.
• TAMER, Diler: Augustus Çağında Cinsel Suçlar, 1. B., İstanbul 2007.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku, İstanbul 1967.
• UMUR, Ziya: Roma Hukuku Lugatı, İstanbul 1983.
• VOLTERRA, Edoardo: Istituzioni di Diritto Privato Romano, Roma 1967.
• WATSON, Alan: Rome of The XII Tables Persons and Property, New Jersey, 1975.
• WESTRUP, C.W.: Introduction to Early Roman Law, London 1934.
• ZANNINI, Pierluigi: Studi Sulla Tutela Mulierum, Torino 1976.