İşçinin İş Görme Borcunu İfa Etmemesi Sebebiyle İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 2, 1211 - 1235, 27.12.2019

Sema Deniz Özkan Koç

https://doi.org/10.33433/maruhad.667727

Cited By: 1

Öz

İş sözleşmesi; iş görme, ücret ve bağımlılık unsurlarından oluşan bir sözleşmedir. Bu unsurlardan iş görme, işçi üzerinde somutlaşan bir borç olarak karşımıza çıkmaktadır. İşçinin iş görme borcunu sözleşmede öngörülen biçimde işin niteliğinin ve sahip olduğu kişisel özelliklerin gerektirdiği biçimde ifa edilmesi gerekir. Aksi durumda, iş görme borcunun ihlali söz konusu olur. İşçinin iş görme borcunu gerektirdiği gibi yerine getirmemesi halinde eksik ifa veya iş görme borcunun hiç ifa edilmemesi söz konusu olacaktır. İşçinin iş görme borcunu ihlal etmesi halinde işverenin buna karşı çeşitli yaptırımlara başvurması mümkündür. Bu yaptırımlardan en ağırı ve dolayısıyla iş hukuku bakımından en önemli olanı işçinin iş sözleşmesinin feshi halidir. İşçinin iş görme borcunu gereği gibi yerine getirmemesi halinde geçerli nedenle fesihten iş görme borcunun hiç yerine getirilmemesi halinde ise haklı nedenle fesihten bahsetmek mümkündür. İşverenin haklı nedenle fesih hakkına ilişkin olarak 4857 sayılı İş Kanununda düzenleme yapılmış olmakla birlikte haklı nedenler sınırlı sayıda düzenlenmemiştir. Bu bağlamda işçinin iş görme borcunu hangi durumda ihlal ettiği ve bu durumun haklı nedenle fesih sebebi olarak kabul edilip edilemeyeceğinin tartışılması gerekmiştir. Biz de çalışmamızda işçinin iş görme borcunu hiç yerine getirmemiş olması halinde işverenin hangi durumlarda haklı fesih hakkını kullanabileceği hususunu değerlendireceğiz. Bu bağlamda ilk olarak işçinin iş görme borcunun kapsamı ve hangi durumda iş görme borcunun hiç yerine getirilmemiş olacağı; daha sonra da işverenin haklı nedenle fesih hakkının doğum anı ve bu hakkın hangi durumlarda ve nasıl kullanılabileceği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

İş görme borcu, İş sözleşmesinin ihlali, İşverenin haklı nedenle fesih hakkı

Kaynakça

• Aktay, A. Nizamettin/Arıcı, Kadir/Senyen Kaplan, E.Tuncay: İş Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2011.
• Akyiğit, Ercan: “İş Sözleşmesinin Tutukluluk veya Gözaltına Alınma Nedeniyle İşverence Feshi (İş Kanunu m. 25/IV Üzerine Bir Deneme)”, Sicil, S. 16, İstanbul Aralık 2009.
• Antalya, Gökhan: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C. 3, İstanbul 2017. Atabek, Reşat: İş Akdinin Feshi, İstanbul 1938.
• Arslan Ertürk, Arzu: Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, İstanbul 2010.
• Baumgartl, Christina Claudine: Gestaltungsraum des Arbeitsgebers bei betriebsbedingten Kündigungen im Rahmen von § 1. Abs. 3 S. 2 KSchG im Hinblick auf Minderleister und ältere Arbeitnehmer, Inaugural-Dissertation der Universität Trier, 2010.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat: İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 30. Bası, İstanbul 2018.
• Demircioğlu, A. Murat/Centel, Tankut: İş Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2012.
• Doğan Yenisey, Kübra: “Hizmet Akdinde Tek Taraflı Müdahale ve İş Şartlarının Esaslı Tarzda Değiştirilmesi”, İstanbul Barosu Çalışma Hukuku Komisyonu Bülteni, S. 5, 2001.
• Ekonomi, Münir: İş Hukuku, İstanbul 1980. Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim: Bireysel İş Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2016.
• Esener, Turhan: İş Hukuku, Ankara 1978. Hellfeier, Martin: Die Leistungszeit im Arbeitsverhältnis, Eine Untersuchung zum Fixschuldcharakter der Arbeitspflicht um zu den Folgen ihrer Nichterfüllung, Frankfurt am Main, 2003.
• Hueck-Nipperdey: Lehrbuch des Arbeitsrechts, I. Band von A. Hueck, 7. Auflage, Berlin und Frankfurt am Main 1963.
• Kabakçı, Mahmut: Geçerli Fesih Nedeni Olarak Yetersiz (Kötü veya Eksik) İş Görme, İstanbul 2012. Kaplan, Emine Tuncay: İşverenin Fesih Hakkı (Sınırları, Hüküm ve Sonuçları), Ankara 1987.
• Makas, Recep: Türk Borçlar Kanunu ve İş Kanununa Göre İşçinin Özen Borcu ve Borca Aykırılığın Hukuki Sonuçları, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVI, 2012.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi: Hizmet Sözleşmesi, Ankara 1995.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal Ulaş: İş Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Bası, Ankara 2014. Münchener Handbuch zum Arbeitsrecht: Richardi, Reinhard/Wlotzke, Otfried/Wißmann, Hellmut/Oetker, Hartmut, Band 1, 3. Auflage, Münschen 2009. (MünchArbR/yazar).
• Narmanlıoğlu, Ünal: İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri, I, 4. Baskı, İstanbul 2012.
• Nikisch, Arthur: Arbeitsrecht, I. Band Algemeine Lehren und Arbeitsvertragsrecht, 3. Auflage, Tübingen 1961.
• Odaman, Serkan: “4857 Sayılı İş Kanununun Kabulü Sonrasında Yargıtay Kararları Işığında İşçinin Yapmakla Ödevli Bulunduğu Görevleri Kendisine Hatırlatıldığı Halde Yapmamakta Israr Etmesi ve Hukuki Sonuçları”, TÜHİS, Ağustos-Kasım 2004.
• Odaman, Serkan: İşverenin Hizmet Sözleşmesini Ahlak ve İyiniyet Kuralları ve Benzerlerine Aykırılık Nedeniyle Fesih Hakkı, Ankara 2003. (İşverenin Fesih Hakkı)
• Oğuzman, M. Kemal: Türk Borçlar Kanunu ve Mevzuatına Göre Hizmet (İş) Akdinin Feshi, İstanbul 1955.
• Özdemir, M Erdem: İş Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda İspat Yükü ve Araçları, İstanbul 2006. Savaş, Fatma Burcu: İş Sözleşmesinin İşverence Haklı Nedenle Feshi, İstanbul 2012.
• Saymen, Ferit Hakkı: Türk İş Hukuku, İstanbul 1954. Schaub, Günter: Arbeitsrechtshandbuch, 13.Auflage, München 2009 bearbeitet von Schaub, Koch, Linck/ Vogelsang. Stender, Claudia: Die Leistung des Arbeitnehmers, Münster 2003. Stück, Volker: Low Performer in Recht un Pracis, Arbeitsrecht Aktuell 2011.
• Süzek, Sarper: İş Akdini Fesih Hakkının Kötüye Kullanılması, İş Güvencesi Konusunda Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Ankara 1976.
• Süzek, Sarper: İş Hukuku, Yenilenmiş 14. Baskı, İstanbul 2018.
• Tunçomağ, Kenan /Centel, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 8. Bası, İstanbul 2018. Verstege, Sebastian: Die Kündigung wegen geminderter Leistung des Arbeitnehmers, Hamburg 2008.