Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Yargı Ayrılığı Sistemi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 1, 161 - 189, 25.06.2020

Lokman Yeniay

https://doi.org/10.33433/maruhad.720776

Öz

Yürütme organı tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerin bağımsız yargı organları tarafından denetlenmesi, hukuk devleti ilkesinin bir gereği olarak kabul edilmektedir. Yürütme organının yargısal denetimine ilişkin olarak “yargı ayrılığı sistemi” ve “yargı birliği sistemi” olmak üzere benimsenen iki sistem olduğu söylenebilir. Her iki sistem de hukuk devleti ilkesine uygun olmakla birlikte yargı ayrılığı sisteminin benimsenmiş olması durumunda, bu sistemin doğasından kaynaklanan bir takım hukuki sorunların ortaya çıkması kaçınılmaz olmaktadır. Çalışmada, yargı ayrılığı sisteminin uygulanması dolayısı ile meydana gelen hukuki sorunların adil yargılanma hakkına olan etkileri, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen bireysel başvuru kararları ışığında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Hukuk devleti, Adil yargılanma hakkı, Yargı ayrılığı sistemi, Anayasa Mahkemesi, Bireysel başvuru

Kaynakça

• AKYILMAZ, Bahtiyar; SEZGİNER, Murat; KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, Savaş Yayınevi, Eylül 2018.
• AYDIN, Bihter: “Türk İdari Yargı Düzeninde Mahkemeye Erişim Hakkı”, TAAD, Y.4, S.15, Ekim 2013.
• BAYKAN, Metin: Anayasa Mahkemesi’ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• BİLGİN, Çağlar: “Türk Anayasa Yargısında Somut Norm Denetimi Yolu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1988-3.
• COŞKUN, Şenol: “Görevli Olmayan Yargı Yerine Başvurulması Halinde İdari Dava Açma Süresi Sorunu ve AİHM’nin Mesutoğlu/Türkiye Kararı”, TAAD, Y.4, S.14, Temmuz 2013.
• ÇELİKYAY, Hakan Sabri: “Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuru Kararlarının ‘Başvuru Yollarının Tüketilmesi’ Ölçütü Açısından Değerlendirilmesi”, İÜHFM, C. LXXIII, S.1.
• DICEY, Albert V.: “Hukuk Devleti: Doğası ve Genel Uygulamalar”, Hukuk Devleti Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal, Editörler: Ali Rıza Çoban, Bilal Canatan, Adnan Küçük, Adres Yayınları, 2008.
• GÜLAN, Aydın: “Bireysel Başvuru Kararlarının Türk İdari Yargı Sistemine Etkisi”, Anayasa Yargısı, S.35, Y.2018.
• İNCEOĞLU, Sibel: Adil Yargılanma Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi–4.
• KAPLAN, Gürsel: İdari Yargılama Hukuku, Ekin, Bursa 2017.
• KIRATLI, Metin: Anayasa Yargısında Somut Norm Denetimi, AÜSBF Yayını, Ankara 1966.
• OĞURLU, Yücel: “Ceza Muhakemesi Kararının Disiplin Cezalarına Etkisi ve Sorunu ‘Ne Bis in İdem’ Kuralı”, AÜHFD, C.52, S.2, Y.2003.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• ŞİRİN, Tolga: Türkiye’de Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2013.
• ŞİRİN, Tolga: Bireysel Başvuru Usul Hukuku, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-7.
• TANRIVER, Süha: “Tabii Hâkim İlkesi ve Medeni Yargı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ocak-Şubat 2013, S.104.
• TAŞDELEN, Okan: “Çelişkili Yargı Kararlarının Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C.0, S.7, Y.2016.
• ÜNVER, Yener; HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet, Ankara 2013.
• YENİSEY, Feridun; NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Ankara 2018.
• YEŞİL, Ufuk: “Hüküm Uyuşmazlığına Başvuru Bireysel Başvuru Açısından Tüketilmesi Gereken Bir Yol mudur? (Anayasa Mahkemesi Kararı İncelemesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.7, S.1, Y.2016.
• YEŞİL, Ufuk: Türk Yargı Sisteminde Görev ve Hüküm Uyuşmazlıklarının Çözüm Usulü, Uyuşmazlık Mahkemesi Yayınları, 2016 Ankara.
• YILMAZ, Yunus Emre: “İçtihat Farklılıklarının Temel Hak ve Özgürlükler Yönünden Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Y.7, S.13, Haziran 2019.