İfa Güçsüzlüğüne Genel Bakış ve Onun Kira Sözleşmesindeki Görünümü

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 1, 219 - 237, 25.06.2020

Osman Gökhan Antalya , Pelin Çavdar

https://doi.org/10.33433/maruhad.725794

Öz

Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde taraflardan birinin ifa güçsüzlüğüne düşmesi sebebiyle borcunu muacceliyet tarihinde ifa edememesi TBK md.98 hükmünde düzenlenmektedir. Bu hükümde, iflas etme ve haciz işlemlerinin sonuçsuz kalması ifa güçsüzlüğü hallerine örnek olarak verilmektedir. Dolayısıyla, taraflardan birinin muaccel borçlarını ifa etmek için yeterli para veya ekonomik araçlardan yoksun olması ifa güçsüzlüğü olarak nitelendirilmektedir. İfa güçsüzlüğü öncelenmiş borca aykırılık hallerinden bir tanesidir. İfa güçsüzlüğünün TBK’da bazı sözleşme tiplerinde özel olarak düzenlendiği görülmektedir. Bu sözleşmeler; kira, tüketim ödüncü (karz), hizmet, yayım ve bağışlama sözleşmeleridir. Çalışma konumuz olan TBK md.332’de kiracının iflası düzenlenmektedir. Bu hükümde, kiracının kiralananın tesliminden sonra iflas etmesi halinde, kiraya verenin işleyecek kira bedelleri için kiracı veya iflas masasından güvence verilmesini talep edebileceği düzenlenmektedir. Kiraya veren kendisine uygun süre içinde güvence verilmezse, herhangi bir fesih bildirim süresine uymaksızın sözleşmeyi derhal feshedebilir.

Anahtar Kelimeler

ifa güçsüzlüğü, kira sözleşmesi, kiraya veren, kiracı, iflas, güvence

Kaynakça

• ACAR, Faruk, Kira Hukuku Şerhi, (TBK m.299-332), İstanbul, 2017. (ACAR, Kira Hukuku)
• ALTAY, Sümer, ESKİOCAK, Ali, 7101 Sayılı Kanun’la Yapılan Düzenlemelerin Işığında Konkordato ve Yeniden Yapılandırma Hukuku, İstanbul, 2018.
• ALTAY, Sümer, Türk İflas Hukuku, Cilt II, İstanbul, 2014. (ALTAY, Cilt II)
• ANTALYA, O. Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt V/1,3, İstanbul, 2019. (ANTALYA, İfa)
• ANTALYA, O. Gökhan, TOPUZ, Murat, Medeni Hukuk, Cilt I, Ankara, 2019.
• ARAT, Ayşe, Sözleşmenin Değişen Şartlara Uyarlanması, Ankara, 2006.
• AYDOĞDU, Murat, KAHVECİ, Nalan, Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri (Sözleşmeler Hukuku), Ankara, 2014.
• BASSENGE, Peter, BRUDERMÜLLER, Gerd, DIEDERICHSEN, Uwe, ELLENBERGER, Jürgen, GRÜNEBERG, Christian, SPRAU, Hartwig, THORN, Karsten, WEIDENKAFF, Walter, WEIDLICH, Dietmar, Beckfebe Kurz Kommentar Palandt, Bürgerliches Gesetzbuch, Bnad 7, München, 2012. (BASSENGE, KK)
• BİLGEN, Mahmut, İflas Davaları, Ankara, 2008.
• BURCUOĞLU, Haluk, Yargıtay Kararları Işığında 6570 Sayılı Yasa’ya Göre Kiracının Tahliye Edilmesi, İstanbul, 1993.
• CUMALIOĞLU, Emre, TBK, CISG ve Karşılaştırmalı Hukukta Öngörülebilen İhlal, İstanbul, 2019.
• ÇABRİ, Sezer, Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde İfa Güçsüzlüğü ve Buna Bağlanan Hukuki Sonuçlar, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul, 2013, s.414-440.
• ÇAVDAR, Pelin, İsviçre Borçlar Kanunu 2020 Tasarısı’nda Aşırı Yararlanma ve İrade Sakatlığı Hükümlerinin Düzenlenişi ve Türk Borçlar Kanunu ile Karşılaştırılması, MÜHF-HAD, Cilt:25, Sayı:1, 2019, s.434-449.
• DAUNER-LIEB, Barbara, HEIDEL, Thomas, RING-FREIBERG, Gerhard, Nomos Kommentar, BGB, Schuldrecht, Band 2/1, 241-610, Nomos, 2012. (DAUNER-LIEB/ HEIDEL/ RING-FREIBERG, NK)
• DÖRNER, Heinrich, ECKERT, Jörn, HOEREN, Thomas, KEMPER, Rainer, SAENGER, Ingo, SCHULTE-NÖLKE, Hans, SCHULZE, Reiner, STAUDİNGER, Ansgar, BGB Bürgerliches Gesetzbuch, Handkommentar, Baden, 2002. (DÖRNER, HK)
• ELÇİN GRASSINGER, Gülçin, BK m. 82 İle BK m.310 Hükümlerinin Karşılaştırılması, Prof. Dr. Tahir Çağa’ nın Anısına Armağan, İstanbul, 2000, s.221-232.
• ERCOŞKUN, Ali Rıza, Borca Aykırı Davranılacağının İfadan Önce Belli Olduğu Haller, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2019.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara, 2019. (EREN, Borçlar Özel)
• FURRER, Andreas, MULLER-CHEN, Markus, Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Basel, 2018. (FURRER/MULLER-CHEN, OR)
• FURRER, Andreas, SCHNYDER, Anton K., Handkommentar zum Schweizer Privatrecht- Obligationenrecht Allgemeine Bestimmungen, Basel, 2016. (FURRER/SCHNYDER, HK, OR)
• GUHL, Teo, KOLLER, Alfred, SCHNYDER, Anton K., DRUEY, Jean Nicolas, Das Schweizerische Obligationenrecht, Zürich, 2000. (GUHL, Obligationenrecht)
• GÜMÜŞ, M. Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt I, İstanbul, 2012. (GÜMÜŞ, Cilt I)
• GÜMÜŞ, M, Alper, “Yeni” 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Kira Sözleşmesi, İstanbul, 2012. (GÜMÜŞ, Kira Sözleşmesi)
• HATEMİ, Hüseyin, GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul, 2017.
• HELVACI, Serap, ERLÜLE, Fulya, Medeni Hukuk, İstanbul, 2016.
• HELVACI, İlhan, Turkish Contract Law, İstanbul, 2017.
• HIGI, Peter, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, ZK - Zürcher Kommentar Band/Nr. V/2b, Art. 305-318 OR, Zürich, 2003.
• HONSELL, Heinrich, Obligationenrecht (OR), Kurz Kommentar, Basel, 2014. (HONSELL, OR)
• HONSELL, Heinrich, VOGT, Nedim Peter, WIEGAND, Wolfgang, Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art.1-529 OR, Basel, 2007. (HONSELL/VOGT/WIEGAND, BSK)
• HULLIGER, Urban, HEINRICH, Peter, Vertragsverhältnisse Teil 1: Innominatkontrakte, Kauf, Tausch, Schenkung, Miete, Leihe, Art. 184 - 318 OR, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Basel, 2016. (HULLIGER/HEINRICH, CHK)
• İNCEOĞLU, Murat, Kira Hukuku Cilt II, İstanbul, 2014.
• KANİTİ, Salamon, Akdin İfa Edilmediği Defii, İstanbul, 1962.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2016.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, HATEMİ, Hüseyin, SEROZAN, Rona, ARPACI, Abdülkadir, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İfa-İfa Engelleri-Haksız Zenginleşme, Cilt III, İstanbul 2014. (SEROZAN, İfa)
• KOLLER, Alfred, Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Bern, 2017. (KOLLER, OR)
• KOSTKIEWICZ, Kren, Jolanta, OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, OFK- Orell Füssli Kommentar, Zürich, 2016. (KOSTKIEWICZ, OFK)
• KURU, Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara, 2013. (KURU, İcra ve İflas)
• MARKESINIS, Sır Basil, UNBERATH, Hannes, JOHNSTON, Angus, The German Law of Contract, Oregon, 2006.
• NOMER, Haluk, Nami, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2018. (NOMER, Borçlar)
• OĞUZMAN, Kemal, ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt I, İstanbul 2019.
• ÖZBİLEN, Arif Barış, Tüketim Ödüncü Sözleşmesinde Ödünç Alanın Ödeme Güçsüzlüğü ve Bu Güçsüzlüğün Yarattığı Hukuki Sonuçlar, TAAD, Yıl:7, Sayı:27, Temmuz 2016, s.125-154.
• PEKCANITEZ, Hakan, ATALAY, Oğuz, Meral, SUNGURTEKİN ÖZKAN, ÖZEKES, Muhammed, İcra ve İflas Hukuku, Ankara, 2013.
• PEKMEZ, Cüneyt, Borcun İfa Edilmediği Defi (Ödemezlik Defi), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Doktora Tezleri Dizisi No:8, İstanbul, 2019.
• PERMANN, Richard, OR Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht, OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), Zürich, 2016. (PERMANN, OFK)
• RUHİ, Ahmet Cemal, RUHİ, Canan, Kira Hukuku, Ankara, 2016.
• RÜZGARESEN, Cumhur, İflas Hukukunda Borcun Ödenmeme Tehlikesi ve Başvuru Yolları, Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Sayı:110, Nisan 2011, s.1-24.
• RÜZGARESEN, Cumhur, İflas Sebepleri, Ankara, 2011. (RÜZGARESEN, İflas Sebepleri)
• SACKER, Jürgen, Franz, RIXECKER, Roland, Münchener Kommentar, Bürgerliches Gesetzbuch, Schuldrecht Allgemeiner Teil, München, 2007. (SACKER/RIXECKER, MK)
• SCHRANER, Marius, Zürcher Kommentar Zum Obligationenrecht, Die Erfüllung der Obligationen, Zürich, 2000. (SCHRANER, ZK)
• SCHWENZER, Ingeborg, Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Bern, 2016. (SCHWENZER, OR)
• SELİÇİ, Özer, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, İstanbul, 1977. (SELİÇİ, Sona Erme)
• SEROZAN, Rona, Sözleşmeden Dönme, İstanbul, 2007. (SEROZAN, Dönme)
• SEROZAN, Rona, BK Tasarısı’nın Eksiklik ve Aksaklıklarının İfa ve İfa Engelleri Hukuku Alanından Örneklerle Sergilenmesi, Hukuki Perspektifler Dergisi, Sayı:6, Mayıs, 2006, s.38-51.
• SOGO, Miguel, Zahlungsunfahigkeit im Vertragverhaltnis, Basel, 2015. (SOGO, Zahlungsunfahigkeit)
• STAHLSCHMIDT, Michael, Zahlungsunfahigkeit, drohende Zahlungsunfahigkeit und Überschuldung, Juristische Rundschau, Vol.2002 (3), s.89-94.
• TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt I/2, İstanbul, 2008. (TANDOĞAN, Borçlar Özel)
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi, AKMAN, Sermet, BURCUOĞLU, Haluk, ALTOP, Atilla, Borçlar Hukuku, İstanbul, 1993. (TEKİNAY, Borçlar)
• TERCAN, Erdal, İflasın Sözleşmelere Etkisi, Ankara, 1996.
• THÉVENOZ, Luc, WERRO, Franz (ed.), Commentaire Romand, Code des Obligations I, 2012, Art. 1-529 CO. (LOERTSCHER, Commentaire Romand)
• TUNÇOMAĞ, Kenan, Türk Borçlar Hukuku CİLT I - Genel Hükümler, İstanbul, 1976. (TUNÇOMAĞ, Cilt I)
• TÜREL, Erol, Açıklamalı-İçtihatlı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Sözleşmeleri, İstanbul, 2015.
• UMAR, Bilge, Aciz Hali-Borca Batıklık Kavramlarının Farkı ve Bu Yönden Yeni MK Metninin Düştüğü Yanlışlık, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004/1, s.317-324.
• URAL ÇINAR, Nihal, Türk Borçlar Kanunu’nda Düzenlenen Kira Sözleşmelerinde Kira Bedelinin Ödenmemesi ve Hukuki Sonuçları, İstanbul, 2014.
• VELDET, Hıfzı, SELEK, Cemal, Hakkı, Borçlar Kanunu Şerhi I, Umumi Hükümler, İstanbul, 1938.
• VON TUHR, Andreas, Çeviren, EDEGE, Cevat, Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, Cilt: 1-2, Ankara, 1983. (VON TUHR, Borçlar)
• YAVUZ, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul, 2014.
• YAVUZ, Cevdet, ACAR, Faruk, ÖZEN, Burak, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), İstanbul, 2019.
• WEBER, Rolf, Die Erfüllung der Obligation, Art. 68-96 OR. Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Berner Kommentar Band/Nr. VI/1/4, Bern, 2005. (WEBER, BK)
• WULLSCHLEGER, Paola, Obligationenrecht – Allgemeine Bestimmungen OR Art. 83, CHK- Handkommentar Zum Schweizer Privatrecht, Basel, 2016. (WULLSCHLEGER, HK)
• ZEVKLİLER, Aydın, GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara, 2017.