Eski Hale Getirme Kurumunun İdari Yargı Alanında Uygulanabilirliği

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 1, 184 - 204, 30.06.2022

Asuman Çapar

https://doi.org/10.33433/maruhad.1095521

Öz

Eski hale getirme kurumu, yargılama hukukuna ilişkin olarak tanınmış olan birtakım hakları, kişinin kendi kusuru olmaksızın süresinde kullanamaması durumunda başvurulabilecek bir usul hukuku kurumudur. Türk hukuk sisteminde medeni yargıda, ceza yargısında ve Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvurularda kullanılabilen bir usul olmasına rağmen idari yargı alanında eski hale getirme kurumu kullanılamamaktadır. Eski hale getirme kurumunun idari yargı alanında kullanılamaması, ilgililer bakımından geri dönülmez zararlara neden olabilmektedir. İdari yargı organları tarafından zaman zaman kullanılan mücbir sebep kavramı, eski hale getirme kurumunun yerini tam olarak doldurmamaktadır. Mahkemeye erişim hakkı ve hukuki dinlenilme hakkı gibi unsurları içinde barındıran adil yargılanma ilkesi uyarınca, kişilerin kendi kusuru olmaksızın yargılamaya ilişkin kesin süreleri kaçırması durumunda, kişilere yeni bir başvuru fırsatı verilmelidir. Diğer yargılama alanlarında tanınmasına rağmen, idari yargı alanında bu fırsatın tanınmamasının makul ve haklı bir gerekçesi bulunmamaktadır. Adil yargılanma ilkesinin gereği olan eski hale getirme kurumunun, idari yargı alanında da kullanılabilmesi için gerekli kanuni düzenlemeler yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

idari yargı, Adil yargılanma hakkı, Eski hale getirme, Mücbir sebep, Mahkemeye başvuru hakkı

Kaynakça

• Aktepe Artık S, Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı (1. Baskı, Seçkin 2014).
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, Medeni Usul Hukuku (7. Baskı, Yetkin 2021).
• Aygörmez Uğurlubay G A, Haydar N ve Korkmaz M, ‘Serî Muhakeme Usûlüne İlişkin Sorunlar’ (2019) 1(2) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 255- 306.
• Berki Ş, ‘Hukukta Müddet Çeşitleri’ (1968) 25(1-2) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 99-111.
• Centel N, ‘Ceza Muhakemesi Hukukunda Eski Hale Getirme’ (2011) 51(1-4) Journal of Istanbul University Law Faculty 197- 220.
• Çağlayan R, İdari Yargılama Hukuku (13. baskı, Seçkin 2021).
• Çayan G, Adil Yargılanma Hakkı (1. Baskı, Legal 2016).
• Duran L, ‘İdari Kazada Dava Açma Müddeti’ (1945) 11(1-2) İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası 238-263.
• Ekinci A, ‘Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru Kararlarında Mahkemeye Erişim Hakkı’ (2014) 18 (3-4) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 821-848.
• Ekmekci E, Güneş G, Kaşıkcı M ve Gümüşkaya G, ‘Vergi Hukukunda Mücbir Sebep ve Hukuksal Sonuçları Üzerine Eleştirisel Bir Yaklaşım ve Öneriler’ (2020) 78(2) İstanbul Hukuk Mecmuası 1069-1138.
• Elbir T, ‘Medeni Usul Hukukunda Süreler’ (Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi 2021).
• Ercan İ, Uygulamacılar İçin Medeni Usul Hukuku El Kitabı (6. Baskı, Seçkin 2021).
• Eroğlu O, Medeni Usul Hukukunda Davaya Cevap (1. Baskı, Seçkin 2018).
• Gündüz F E, ‘Mücbir Sebebin İdari Dava Açma Süresine Etkisi’ (2019) 23(2) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 237-266.
• İnceoğlu S, Adil Yargılanma Hakkı (1. Baskı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-4 2018).
• Kalabalık H, İnsan Hakları Hukuku (5. Baskı, Seçkin 2017).
• Kaplan G, İdari Yargılama Hukukuna Giriş (2. Baskı, Ekin 2020).
• Kuş M, ‘İdari “Süre” Kavramı ve Sürelerin İhyası’ (2010) (4) Terazi Hukuk Dergisi 131- 147.
• Onar S S, İdare Hukukunun Umumi Esasları Cilt 3 (3. Baskı, İsmail Akgün Matbaası 1966).
• Önüt L B, İdari Yargılama Hukukunda Adil Yargılanma İlkesi Çerçevesinde Grup Dava Uygulaması (1. Baskı, Seçkin 2018).
• Özer Özbek V, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (14. Baskı, Seçkin 2021).
• Pekcanıtez H, ‘Hukuki Dinlenilme Hakkı’ <https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2020/01/Pekcanitez.pdf>753-791.
• Pekcanıtez H, Atalay O ve Özekes M, Medeni Usul Hukuku Dersleri (2. Baskı, Yetkin 2014).
• Takcı T, Türk ve Avrupa Hukukunda Temel Hak Boyutuyla Adil Yargılanma Hakkı (1. Baskı, Adalet 2017).
• Taş Korkmaz H, ‘Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerine Göre Eski Hale Getirme’ (2016) 15 (2) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 635-679.
• Tercan E, ‘İcra ve İflas Hukuku Açısından Eski Hale Getirme’ (1998) 19(4) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 117-130.
• Tercan E, Medeni Usul Hukukunda (Kesin Sürelerin Kaçırılması Halinde) Eski Hale Getirme–Hali Sabıka İrca (1. Baskı, Yetkin 2006).
• Yazar G, ‘Hukuk Muhakemeleri Kanununda Süreler, Eski Hale Getirme ve Adli Tatil’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi 2021).
• Yıldırım T, ‘Danıştay Kararlarında Mücbir Sebep Kavramı’ (2019) 25(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal Armağanı) 1520-1538.
• Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu, https://kgm.adalet.gov.tr/Tasariasamalari/Kanunlasan/2011Yili/kanmetni/6100ss.pdf> Erişim Tarihi 03 Şubat 2022. Kazancı İçtihat <www.kazanci.com.tr> Erişim Tarihi 29 Ocak 2022.
• Legalbank < https://legalbank.net/.> Erişim Tarihi 03 Mart 2022.
• < https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/> Erişim Tarihi 07 Şubat 2022.
• <http://hudoc.echr.coe.int.> Erişim Tarihi 13Şubat 2022.