Hannah Arendt’te Haklara Sahip Olma Hakkı

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 2, 650 - 661, 24.12.2022

Doç.dr.dr. Altan [e-mail] Heper

https://doi.org/10.33433/maruhad.1167818

Öz

Hannah Arendt (1906-1975) 20.yüzyıl düşünce yaşamına damgasını vurmuş bir düşünür olarak, günümüz siyaset felsefesinde ve hukuk felsefesinde önem taşımaktadır. Haklara sahip olma olma hakkı kuramı insan haklarının temellendirilmesinde önemli ölçüde taraftar bulmuştur. Bu kuramda insan haklarının temellendirilmesi ve insan haklarına saygının güvence altına alınması yer almaktadır. Bu kuramın oluşmasında Arendt’in kendi yaşamındaki acı tecrübelerin, Nazi döneminin barbarlığın belirleyici bir rol oynadığı genel olarak kabul edilmektedir. Bu yazıda Arendt’in baş eserlerinden biri olan “Totalitarizmin Kaynakları” kitabındaki görüşler ışığında geleneksel insan hakları kuramına, doğal hukuk tezlerine yönelttiği eleştiriler ele alınacak, Arendt’in haklara sahip olma kuramından bir insan onuru kuramı inşa edilip edilemeyeceği tartışılacak, son bölümde günümüzde Arendt’in kuramının ünlü düşünürlerce üstlenilmesi ve günümüz tartışmalarına katkısı işlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Hannah Arendt, Haklara hak sahibi olmak, “Totalitarizmin Kaynakları”, Geleneksel insan hakları kuramına eleştiri, İnsan hakları ve insan onuru ilişkisi, Arendt resepsiyonu.

Kaynakça

• Agamben G., Homo sacer. Die souveräne Macht und das nackte Leben, (Suhrkamp 2002)
• Arendt H., Elemente und Ursprünge totaler Herrschaft, Antisemitusmus, Imperialismus, totale Herrschaft, (19. Edition Verlag Piper 2019).
• Arendt H., Totalitarizmin Kaynakları, cilt 2, Emperyalizm, çev. Bahadır Sina Şener, (4. Baskı, İletişim 2018)
• Arendt H., Eichmann in Jerusalem. Ein Bericht von der Banalität des Bösen, (Rowohlt 1964); Kötülüğün Sıradanlığı, Türkçesi Özge Çelik, (4. baskı Metis 2014).
• Arendt H., Vita Activa oder vom Leben, (3th. Edition Verlag Piper 2005); (ingilizce The Human Condition başlıklı orijinalden yapılan Türkçe çevirisi İnsanlık Durumu, çev. Bahadır Sina Şener, Metis 2008)
• Arendt H., On Revolution (Viking Press 1963): Almanca çeviri Über die Revolution (Piper 1963); türkçe Devrim Üzerine, çev. Onur Eylül Kara, (İletişim 2012).
• Arendt H. Kant’ın Siyaset Felsefesi Üzerine Dersler, çev. Devrim Sezer, İsmail Ilgar, (İletişim 2019).
• Balibar, E., Sind wir Bürger Europas? Politische Integration, soziale Ausgrenzung und die Zukunft der Nationalen, (Hamburger Edition 2003)
• Benhabib, S., The Reluctant Modernism of Hannah Arendt, (Thousand Oaks 1996); Die Rechte der Anderen, Migranten, Bürger, (Suhrkampf 2008)
• Birmingham, P., ‚Rezeptionsdiskurse‘, Menschenrechte in: Arendt Handbuch, Eds. Wolfgang Heuer/Bern Heiter and Stefanie Rosenmüller (Metzler Stuttggart,) 374-377.
• Brunkhorst, H., Hannah Arendt, (C.H. Beck 1999).
• DeGooyer S., Hunt A., Maxwel L. and Mayn S. ,Vom Recht, Rechte zu haben, (Hamburger Edition 2018) (kitabın ingilizce orijinali „The Right to Have Rights“ )
• Gaus, G., Was bleibt? Es bleibt die Muttersprache‘ in: Ed. Albert Reif, Gespräche mit Hannah Arendt, (DTV-Verlag 1976), 9-34
• Gosepath, S., ‚Hannah Arendts Kritik der Menschenrechte und ihr ‚Recht, Rechte zu haben‘ in: Ed. Heinrich- Böll-Stiftung: Hannah Arendt. Verborgene Tradition-Unzeitgemäße Aktualität? (Heinrich- Böll Stiftung 2007) 279-288
• Habermas J., Über den inneren Zusammenhang von Rechtstaat und Demokratie‘ in: Die Einbeziehung des Anderen, (Suhrkampf 1996) 293-305.
• Jaeggi R., ‚Die im Dunklen sieht man nicht: Hannah Arendts Theorie der Politisierung‘ in: Ed. Heinrich –Böll-Stiftung Hannah Arendt: Verborgene Tradition- Unzeitgemäße Aktualität? (Heinrich- Böll Stiftung 2007) 241-250
• Lefort, C. Democrasy and Political Theory, (University of Minnesota Press 1984)
• Lohmann, G., ‚Menschenwürde als „Basis“ von Menschenrechten,‘ in: Eds. J. C Joerden, E. Hilgendorf and F. Thiele, Menschenwürde und Medizin, (Dunker & Humblot 2013) 179-194.
• Menke, C., Pollmann, A., Philosophie der Menschenrechte zur Einführung, (Junius 2007)
• Menke C., ‘The” Aprioras of Human Right” and the” One Human Dignity’: Regarding the Coherence of Social Research 74 An Internationally Quarterly (3), 200, 739-762
• Rawls J., Das Recht der Völker, (DeGruyter 2002)
• Rennert, K., Hannah Arendt, Asylrecht, Menschenwürde, (Nomos 2017)
• Rosenmüller, S., ‚Hannah Arendt‘ in: Eds. A. Pollmann, G. Lohmann, Menschenrechte, Ein interdisziplinäres Handbuch (Metzler 2012) 79-83.
• Straßenberger, G., Hannah Arendt zur Einführung (Junius 2015).
• Young-Bruehl, E., Hannah Arendt, Leben-Werk und Zeit, (Fischer Taschenbuchverlag 1986); Türkçe çevirisi Hannah Arendt-Dünya Aşkıyla, çev. Ali Selman, (İstanbul 2012)
• Young-Bruehl, E., Leben in: Eds. Wolfgang Heuer, Bernd Heuer, Bern Heiter, and Stefani Rosenmüller Arendt Handbuch,), (J.B Metzler 2011)
• Thiele, Felix, Grundlagen der Menschenwürde-Diskussion, Einleitung in Teil A, in: J.C Joerden, E. Hilgendorf and F. Thiele, Menschenwürde und Medizin, (Dunkcer & Humblot 2013) 13-34.
• Vowinckel A., Grundwissen Philosophie: Hannah Arendt, (Cornelsen 2006)
• Wild, T., Hannah Arendt. Leben, Werk, Wirkung. (Suhrkamp 2006)