Cumhuriyet’in Kuruluşundan Metaverse Dünyasına Vergi Aktarımları

Yıl 2023, Cilt: 29 Sayı: 2, 963 - 980, 31.12.2023

Gülşen Gedik

https://doi.org/10.33433/maruhad.1372754

Öz

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş tarihinden itibaren vergi yasalarımızda önemli değişiklikler yapılmış olup günümüzde gelir vergilendirilmesi ile ilgili temel yasalarımız Gelir Vergisi Kanunu (GVK) 1961, Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) 2006; servetin vergilendirilmesi ile ilgili temel yasalarımız ise Veraset ve İntikal Vergisi (VİV) 1959; Emlak Vergisi Kanunu (EVK) 1970, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) 1963 ve Değerli Konut Vergisi (DKV) 2019’dir. Söz konusu mevzuatta zaman içerisinde pek çok değişiklik yapılmış olmasına rağmen yasa maddeleri halen teknolojik devrimin ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır.
Teknoloji alanındaki ilerlemelerin ve buna bağlı olarak dijital gelişmelerin gün geçtikçe hayal bile edemeyeceğimiz boyutlara taşınması, yaşamın her alanında olduğu gibi hukuk alanında da pek çok yeni kavramın tartışmaya açılmasına neden olmaktadır. Özellikle son on yıldır vergi idareleri de yeni teknoloji ve iş modellerinin ortaya çıkmasıyla zorluklarla karşılaşmıştır. OECD tarafından yapılan çalışmaya göre vergi idarelerinin mükelleflere dijital hizmet sunarken karşılaştığı zorluklar dijital bozulma, mükelleflerin dijital hizmetlerden beklentileri, dijital taleplerin yönetilmesi, vergiye uyumu hizmet sunumuna uyarlamak, bağlanabilirliği artırmak, dijital olanakları artırmak, mükellef hareketleri, yeni mükellef çeşitleri, sosyal medya, vergi gizliliği ve güvenliği, mükellef katılımı, kanal seçimi, hizmette şeffaflık, güvenlik, daha fazla hızlılık ve dijital kapasitelerdir.
Metaverse ise herkesin kendisinin dijital bir modelini yaratabileceği ve sosyalleşebileceği, mal alıp satabileceği, oyun oynayabileceği, etkinliklere katılabileceği, sanat galerilerini ziyaret edebileceği, mülk satın alabileceği, iş yapabileceği ve çok daha fazlasını yapabileceği merkezi olmayan bir platformda kurulan sanal bir dünyadır ve bu sanal dünyada elde edilen gelir ve servetin vergiye tabi tutulup tutulmayacağı ve hangi yasal gerekçelerin esas alınacağı, vergilendirme yetkisinin kime ait olacağı gibi pek çok konu, vergi hukukunda yeni tartışmalar yaratmıştır.

Anahtar Kelimeler

metaverse, vergi hukuku, dijital vergi

Kaynakça

• Akıncı Aşçı N, Teoride ve Uygulamada Emlak Vergisi (On İki Levha Yayıncılık 2022).
• Erdem T, ‘Türk Bakış Açısıyla BEPS: Türkiye’nin Geldiği Yer Nedir?’ iç. Billur Yaltı (ed) Vergilendirmede Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırma (BEPS) (Beta Yayınları 2018).
• Franssens G and West Van JP, ‘Taxing the Metaverse: The EU Perspective’ (2022) 105 Tax Notes International 1535-1537.
• Gedik G, ‘Robotlara Karşı Gerçek Kişilerin Korunması Açısından Robot Vergisi Önerisi’ (2020) 26(1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24-48.
• Gedik G, ‘BEPS Eylem Planları Kapsamında Türk Vergi Mevzuatında Yapılan Değişiklikler’ (2020) 1(2) Namık Kemal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 27-48.
• Gözler K, Türk Anayasa Hukuku (Ekin Kitabevi Yayınları 2000).
• Kim YR (C), ‘Taxing The Metaverse’ (2024) Georgetown Law Journal (yayınlanacak).
• Kocabay Şener N, ‘Facebook Nasıl “Meta”laştı?’ (2021) Güz 2021(11) Yeni Medya 174-179. Kükrer C, ‘Hukuksal ve Vergisel Boyutlarıyla Metaverse’ (2023) (69) Maliye Çalışmaları Dergisi 147-162.
• Neumark F, Türkiye’de ve Yabancı Memleketlerde Gelir Vergisi, (2. Bası, Hak Kitabevi 1946).
• Orkunoğlu Şahin IF ve Çiftçi TE, ‘Metaverse’de Gerçekleştirilen İşlemlerin Vergilendirilmesi’ (2022) 6(2) Fiscaoeconomia 677-698.
• Owens J and Costa NO, ‘The Tax Treatment of the Metaverse Economy And the Potential for a New Offshore Tax Haven’ (2022) 107 Tax Notes International 537-546.
• Owens J and Hodžic S, ‘Blockchain Technology: Potential for Digital Tax Administration’ (2023) (50)11 Intertax 813-823.
• Öncel M, Kumrulu A, Çağan N ve Göker C, Vergi Hukuku (31. Bası, Turhan Kitabevi 2022).
• Özgenç AS, Çok Taraflı Vergi Anlaşmasının Temel Esasları (On İki Levha Yayıncılık 2021).
• Pereira N, ‘Taxing the Metaverse, and Other Fascinating Digital Tax Topics’ (2022) 106 Tax Notes International 247-253.
• Rençber Altan, Uluslararası Gelişmeler Işığında Vergi Hukukunda İşyeri (Filiz Kitabevi 2021).
• Saban Nihal, Vergi Hukuku (12. Bası, Beta Yayınevi 2022).
• Simontacchi S, Scandone Francesco S and Lorenzi U, ‘Tax Aspects of the Metaverse: Is a Pillar Three Coming?’ (2022) 29(5) International Transfer Pricing Journal 301-308.
• Turhan S, Vergi Teorisi (Fakülteler Matbaası 1977).
• Visca S, ‘Life in the Metaverse Let There Be Tax?’ (2022) September 2022 TAXADVISER 30-31.
• Yaltı B, Uluslararası Vergi Anlaşmaları (Beta Yayınevi 1995)
• Yaltı B, ‘1923’ten 2003’e “KAZANDIKLARIMIZ”: “Cumhuriyet Hukuku” “KAZANAMADIKLARIMIZ: “Hukukun Cumhuriyeti” Vergi Hukukunda Geldiğimiz Yere Yakın Tarihten Bakmak: Panoramik Bir Çalışma’, Cumhuriyetin Kuruluşundan Bugüne Türk Hukukunun Seksen Yıllık Gelişimi (30-31 Ekim 2023 Sempozyum) (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 2003)
• Yaltı Soydan B, ‘2000’li Yılların Vergisel Mozaiği: Günümüz Verilerinden Geleceğin Olasılıklarına-II’ (2000) (93) Yaklaşım 48-56.
• www.csus.edu
• www.decentraland.org
• www.finansportali.net
• www.futureiot.tech
• www.gib.gov.tr
• www.oecd.com
• www.oxfordlearnersdictionaries.com
• www.sandbox.game