Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin Tahkim İtirazı ve Dürüstlük Kuralı Hakkında Vermiş Olduğu Bir Kararının İncelemesi: Uluslararası Tahkim Merkezi Olma Hedefinde Bir Adım İleri İki Adım Geri

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2

Mehmet Polat Kalafatoğlu

https://doi.org/10.33433/maruhad.1512658

Öz

Çalışmamız, Yargıtay 11. HD’nin tahkim itirazı ve dürüstlük kuralı ilişkisine dair bir kararının eleştirel incelemesini konu almaktadır. Bu kararda, Londra’da tahkim yargılamasını öngören bir tahkim anlaşması kapsamına giren bir uyuşmazlık Türk mahkemeleri önüne gelmiştir. Davalıların yapmış olduğu tahkim itirazı dürüstlük kuralından hareketle ve Türkiye’deki kendi ikametgâh mahkemelerinde kendilerini daha iyi savunabilecek olmaları gerekçesiyle reddedilmiştir. Çalışmamızda, kısaca, Türk hukuku uyarınca tahkim anlaşmasının etkisi ve tahkim itirazından bahsedilecektir ve sonrasında ilgili karar incelenecektir. Aynı zamanda, Türk mahkemelerinin yabancı mahkemeler lehine yapılan yetki anlaşmalarına dayanan yetki itirazlarında dürüstlük kuralının uygulamasına ilişkin benzer kararları değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, bu kararın gerekçesinin, hangi sebeplerle hatalı bir varsayıma dayandığı ve bu kararın Türkiye’yi bir uluslararası tahkim merkezi yapma amacı ve çalışmalarına zarar vereceği açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Milletlerarası Tahkim, Tahkim İtirazı, Dürüstlük Kuralı

Etik Beyan

Bu çalışma, 4 Haziran 2023 tarihinde İstanbul Barosu Tahkim Merkezi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi MÖHABD ve Özyeğin Üniversitesi tarafından düzenlenen “Cumhuriyetin 100. Yılında Hukuk Sempozyumları – Tahkimde Güncel Gelişmeler” başlıklı sempozyum kapsamında yazar tarafından sunulan tebliğden faydalanılarak ve kapsamı genişletilerek meydana getirilmiş bir çalışmadır.

Teşekkür

Bu çalışmanın kaynakça araştırmasındaki yardımlarından ötürü Ar. Gör. Meltem Ece Oba’ya teşekkürlerimi sunarım.

An Analysis of a Decision Rendered by the Turkish Court of Cassation (11th Chamber) Regarding Arbitration Objection and Good Faith Principle: One Step Forward and Two Steps Back on the Objective of Becoming a Hub for International Arbitration

Öz

This study critically examines a decision rendered by the Turkish Court of Cassation (11th Ch.) related to arbitration objection and good faith principle. In this decision, Turkish courts were seized in a legal dispute covered by an arbitration agreement providing the seat of arbitration as London. The Court rejected the arbitration objection based on the good faith principle and on the ground that the respondents would be in a better position to defend themselves before the courts of their domicile which was situated in Türkiye. This study briefly explains the effects of the arbitration agreement and the arbitration objection under Turkish law and analyses the Court of Cassation’s decision. In addition, it reviews similar Turkish case law regarding the application of the good faith principle on jurisdictional objections in the presence of a choice of court agreement in favor of foreign courts. In conclusion, this study shows that this decision was based on inaccurate assumptions and has detrimental effects on the ambition and efforts of making Türkiye a hub for international arbitration.

Anahtar Kelimeler

International Arbitration, Arbitration Objection, Good Faith Principle

Kaynakça

• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (6. Bası, Vedat Kitapçılık 2021).
• Akıncı Z, Milletlerarası Özel Hukuk, Ders Kitabı (Vedat Kitapçılık 2020).
• Alangoya Y, Yıldırım MK ve Deren-Yıldırım N, Medenî Usul Hukuku Esasları (Alkım 2005).
• Alangoya Y, Medenî Usul Hukuku Esasları (Namaş 2003).
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, Medenî Usul Hukuku (7. Bası, Yetkin 2021).
• Arslan R, Medenî Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı (Sevinç 1989).
• Blackaby N, Partasides C, Redfern A ve Hunter M, Redfern and Hunter on International Arbitration (6. Bası, Oxford 2015).
• Bermann AG (ed), Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards (Springer 2017) 21.
• Born GB, International Arbitration: Law and Practice (1. Bası, Wolters Kluwer 2012).
• Budak AC ve Karaaslan V, Medenî Usul Hukuku (2. Bası, Adalet 2018).
• Can H ve Tuna E, Milletlerarası Usul Hukuku (2. Bası, Adalet 2019).
• Çelikel A ve Erdem BB, Milletlerarası Özel Hukuk (16. Bası, Beta 2020).
• Demir Gökyayla C, ‘Seçilen Mahkemede Adil Yargılama Yapıl(a)mayacağı Şüphesi Yetki Anlaşmasının Geçerliliğini Etkiler mi?’ (2011) 13(2) DEÜ Hukuk Fakültesi Dergisi 51-69.
• Demirkol B, Milletlerarası Yetki Anlaşmaları (Vedat Kitapçılık 2018).
• Doğan V, Milletlerarası Özel Hukuk (3. Bası, Savaş Yayınevi 2015).
• Ekşi N, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim (2. Bası, Beta 2019).
• Erdem E, Milletlerarası Ticaret Hukuku (2. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2020).
• Erdönmez G, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku (15. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2017).
• Esen E, ‘Yabancı Mahkeme Lehine Yapılan Yetki Anlaşmasına Dayanan Yetki İtirazının Değerlendirilmesinde Dürüstlük Kuralının Etkisi ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 6.3.2009 Tarihli İçtihadının Eleştirisi’ (2011) 31(1) PPIL 191, 200-207 (Dürüstlük Kuralı).
• Esen E, ‘Uluslararası Tahkime Tabi Bir Uyuşmazlığın Devlet Mahkemelerine Götürülmesi Halinde Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine İlişkin İtirazların İncelenmesi ve Kompetenz-Kompetenz Prensibi’ (2011) 1 Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan 355-381.
• Fouchard Ph, Gaillard E ve Goldman B, Traité de l’arbitrage commercial international (1. Bası, Litec 1996).
• Güngör G, Türk Milletlerarası Özel Hukuku (Yetkin Yayınları 2021).
• Kalafatoğlu MP, ‘Tahkim Anlaşmasının Maddi ve Şekli Geçerliliğine İlişkin New York Sözleşmesi’nde Yer Alan Esaslar ve Türk Hukukundaki Uygulama’ (2021) 19(225) Legal Hukuk Dergisi 3927-3964.
• Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usulü (6. Bası, Demir Yayıncılık 2001).
• Muşul T, Medenî Usul Hukuku (3. Bası, Adalet 2012).
• Nomer E, Devletler Hususi Hukuku (23. Bası, Beta 2021).
• Nomer E, Milletlerarası Usul Hukuku (2. Bası, Beta 2018).
• Özbek MS, ‘Tahkim İlk İtirazı Üzerine Tahkim Sözleşmesi Üzerinde Yapılan Mahkeme Denetimi’ (2019) 2 ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi 179-253.
• Özel S, Erkan M, Pürselim HS ve Karaca HA, Milletlerarası Özel Hukuk (3. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2024).
• Poudret J-F ve Besson S, Comparative Law of International Arbitration (2. Bası, Sweet&Maxwell 2007).
• Sarıöz Büyükalp İ, ‘Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkim İtirazı İle Karşılaşan Türk Hakiminin Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine Dair Yapacağı İncelemenin Kapsamı ve Sonuçları’ (2014) 9(121-122) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 195-224.
• Şanlı C, Esen E ve Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (10. Bası, Beta 2023).
• Tarman ZD, Milletlerarası Özel Hukuk, Kısa Ders Kitabı (3. Bası, Vedat Kitapçılık 2023).
• Tekinalp G, Milletlerarası Özel Hukuk (13. Bası, Vedat Kitapçılık 2020).
• Yeşilırmak A, Türkiye’de Ticari Hayatın ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi İçin Uyuşmazlıkların Etkin Çözümünde Doğrudan Görüşme, Arabuluculuk, Hakem-Bilirkişilik ve Tahkim: Sorunlar ve Çözümler (1. Bası, On İki Levha 2011).
• Yeşilırmak A, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku (15. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2017).