Şirketler Hukuku İhtilaflarında Tahkim: Rüzgâr Tersine Dönerken

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2

Abdurrahman Kayıklık

https://doi.org/10.33433/maruhad.1533919

Öz

Korporatif nitelikteki şirketler hukuku ihtilafları, daha ziyade şirket tüzel kişiliğini ilgilendiren ve Türk Ticaret Kanunu’ndan doğan talep ve dava haklarından kaynaklanan uyuşmazlıkları ifade eder. Bu ihtilafların tahkime elverişliliği her bir uyuşmazlık bakımından ayrıca incelenmelidir. Türk hukukunda şirketler hukuku ihtilaflarının tahkim yoluyla çözülmesine özellikle anonim şirket genel kurul kararlarının hükümsüzlüğü ihtilafları bağlamında geleneksel olarak olumsuz yaklaşılmıştır. Bununla birlikte hem karşılaştırmalı hukuk hem de Türk hukukundaki birtakım güncel gelişmeler şirketler hukuku ihtilaflarında tahkime olan bakışın değiştiğini, bu alanda müspet bir ivme yakalandığını göstermektedir. Bu çalışmada Türk hukukunda korporatif mahiyetteki şirketler hukuku uyuşmazlıklarına yaklaşımın nasıl evrildiği ele alınmış, konuya dair gelişmelerin gelecekte nasıl bir seyir izleyebileceği hakkında değerlendirilmelere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şirketler hukuku, Anonim şirket, Şirketler hukuku ihtilafları, Tahkim, Tahkime elverişlilik

Etik Beyan

Bu makale, 4 Haziran 2023 tarihinde İstanbul Barosu, Marmara Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi tarafından düzenlenen “Cumhuriyet’in 100. Yılında Hukuk Sempozyumları: Tahkimde Güncel Gelişmeler” başlıklı sempozyumda sunulan tebliğin genişletilmiş hâlidir.

Teşekkür

Metnin gözden geçirilmesindeki yardımları için Ar. Gör. Ayşenur Öztürk Kayıklık’a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Aksu R, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı (On İki Levha 2022).
• Aktaş Ertan B, ‘Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Kararlarının Hükümsüzlüğünde Tahkim’, iç Mehmet Bahtiyar, Mete Tevetoğlu, Betül Aktaş Ertan, Mehmet F. Şua, Tülay Gökdemir Tamer ve Hakan Tokbaş (edr) Ticaret Hukukunun Güncel Meseleleri 2022 - III. Ticaret Hukuku Kongresi (Aristo 2022) 339-365.
• Altay İ, ‘Anonim Ortaklıklarda Ortaklıktan Çıkarma Hakkı Uyuşmazlıklarının Tahkim İle Çözümü’, iç Senem Bahçekapılı Vincenzi ve Muhammed Buğrahan Helvacı (edr), İTOTAM - Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim Semineri: 16 Ekim 2021 (İstanbul Ticaret Odası 2022) 29-62.
• Aykutalp A, ‘6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Nazarında Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptalinin Tahkime Elverişliliği’, iç: Prof. Dr. Necmettin M. Berkin’e Armağan (Filiz 2021) 205-240.
• Ayoğlu T, Sermaye Şirketleri Özelinde Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim (On İki Levha 2018). Bahar Sayın H, Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı (2. Baskı, On İki Levha 2017).
• Balak AC, ‘Şirket Sözleşmelerinde Tahkim Şartı’, iç Senem Bahçekapılı Vincenzi ve Muhammed Buğrahan Helvacı (edr), İTOTAM - Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim Semineri: 16 Ekim 2021 (İstanbul Ticaret Odası 2022) 9-15.
• Erdem HE, ‘Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Tahkime Elverişliliği’, iç Hatice Özdemir Kocasakal ve Süheyla Balkar (edr), Tahkim Anlaşması (On İki Levha 2020) 1-24. (Tahkime Elverişlilik)
• Erdem HE, ‘Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarında Tahkim: İsviçre Örneği, Alınacak Dersler ve Öneriler’, iç Senem Bahçekapılı Vincenzi ve Muhammed Buğrahan Helvacı (edr), İTOTAM - Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim Semineri: 16 Ekim 2021 (İstanbul Ticaret Odası 2022) 67-84. (İsviçre Örneği)
• Erdem N, Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi (2. Baskı, Vedat 2019).
• Eskiocak A, Yönetim Kurulu Üyelerinin Şahsî Sorumluluğuna İlişkin Davalarda Maddî Hukukun Usûl Hukukuyla Etkileşimi (Seçkin 2022).
• Etirli B, Anonim Ortaklık Genel Kurul Kararının İptali Uyuşmazlıklarının Tahkime Elverişliliği’, iç Prof. Dr. Ali Necip Ortan'a Armağan Cilt 2 (Legal 2020) 1997-2031.
• Hanağası E, ‘Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davasının Medenî Usûl Hukuku Perspektifinden Değerlendirilmesi’ (2016) 32(1) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 199-270.
• Helvacı M, ‘Sermaye Ortaklıklarına Özgü Davalarda “Tahkime Uygunluk” ile İlgili Değerlendirmeler’, iç Senem Bahçekapılı Vincenzi ve Muhammed Buğrahan Helvacı (edr), İTOTAM - Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim Semineri: 16 Ekim 2021 (İstanbul Ticaret Odası 2022) 99-117.
• Huysal B, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik (Vedat 2010).
• İlbasmış Hızlısoy Ö, Anonim Şirketin Haklı Sebeple Feshi (Adalet 2016).
• Kansoy Temel F, Sicil Uygulamaları Çerçevesinde Tahkim Şartı’, Senem Bahçekapılı Vincenzi ve Muhammed Buğrahan Helvacı (edr), İTOTAM - Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim Semineri: 16 Ekim 2021 (İstanbul Ticaret Odası 2022) 19-23.
• Kayhan M, Anonim Ortaklığın Haklı Nedenle Feshi Davası (On İki Levha 2021).
• Kayıklık A, ‘Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü İhtilaflarında Tahkim’ (2020) 36(4) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 133-176. (Tahkim)
• Kayıklık A, ‘Anonim Şirkette Azınlığın Korunması: Kim İçin, Neden ve Nasıl Bir Koruma?’ (2022) 80(2) İstanbul Hukuk Mecmuası 407-453.
• Kayıklık A, ‘Bir BAM Kararı Vesilesiyle Şirketler Hukuku İhtilaflarında Tahkim Üzerine Notlar’ (NASAMER Law Blog, 29 Mart 2023) <https://nasamer.ku.edu.tr/bir-bam-karari-vesilesiyle-sirketler-hukuku-ihtilaflarinda-tahkim-uzerine-notlar/> Erişim Tarihi 11 Temmuz 2024).
• Kayıklık A, ‘Şirketler Hukuku İhtilaflarında Çok Taraflı Tahkim ve Bu İhtilaflar İçin Tamamlayıcı Tahkim Kuralları Önerisi’, iç Mustafa Erkan, Candan Yasan Tepetaş, Can Yöney, Ayşenur Öztürk ve Seçil Etlioğlu Erçetingöz (edr), Tahkim Yargılaması İkinci Bölüm - Tahkim Okulu Paneller Serisi 3 (On İki Levha 2023) 225-260.
• Kırca İ, Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü (3. Baskı, On İki Levha 2023).
• Köprücü Ü, Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Davası (Seçkin 2022).
• Moroğlu E, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü (9. Baskı, On İki Levha 2020).
• Noack U ve Zetzsche D, ‘§ 246’ in Wolfgang Zöllner ve Ulrich Noack (eds) Kölner Kommentar zum Aktiengesetz (3rd edn, Carl Heymanns 2017).
• Ömür RC ‘Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davasının Usûl Hukuku Bakımından İncelenmesi’ (2021) 18(2) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1381-1405.
• Özdamar M, ‘Şirketler Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözülmesi’, iç Rauf Karasu (ed), Hacettepe Üniversitesi II. Sigorta ve Şirketler Hukuku Sempozyumu 25 - 26 Kasım 2022 (Yetkin 2023) 179-199.
• Özel S, Erkan M, Pürselim HS ve Karaca HA, Milletlerarası Özel Hukuk (3. Baskı, On İki Levha 2024).
• Özkorkut K, ‘Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim’, iç Metin Kıratlı, Hakkı Susmaz, Eda Manav Özdemir ve Güray Özsu (edr), Tahkim ve Diğer Alternatif Çözüm Yöntemlerinde Güncel Gelişmeler Sempozyum Kitabı (Cumhurbaşkanlığı Yayınları 2023) 173-202.
• Pekcanıtez H ve Yeşilırmak A, ‘§ 22. Tahkim’ iç Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan ve Hülya Taş Korkmaz (edr), Pekcanıtez Usûl - Medenî Usûl Hukuku Cilt III (15. Baskı, On İki Levha 2017) 2953-2802.
• Pulaşlı H, Şirketler Hukuku Şerhi Cilt II (5. Baskı, Adalet 2024).
• Sarıkaya S, Şirket Birleşmelerinde Ortakların Dava Yoluyla Korunması (Vedat 2019).
• Sarıkaya S, ‘Türk Ticaret Kanunu’nda Öngörülen Birleşme Davalarında Tahkim’ iç Mustafa Erkan ve Candan Yasan Tepetaş (edr), Tahkim Okulu Paneller Serisi Cilt-2: Tahkim Yargılaması Birinci Bölüm (On İki Levha 2021) 69-101.
• Sönmez YS, ‘Sermaye Piyasası Uyuşmazlıklarında Tahkim’ iç Metin Kıratlı, Hakkı Susmaz, Eda Manav Özdemir ve Güray Özsu (edr), Tahkim ve Diğer Alternatif Çözüm Yöntemlerinde Güncel Gelişmeler Sempozyum Kitabı (Cumhurbaşkanlığı Yayınları, 2023) 235-312.
• Schäfer C, ‘§ 246’ in Wulf Goette ve Mathias Habersack (eds), Münchener Kommentar zum Aktiengesetz (5th edn, C.H. Beck 2021).
• Şahin A, Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi (Vedat 2013).
• Şahin Altıntaş M, ‘Şirketler Hukukunda Tahkim’ (2023) 22(48) İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1257-1284.
• Tekinalp Ü, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku (5. Baskı, Vedat 2020).
• Türkeş Y, Sermaye Şirketlerinde Şirket İçi Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözümlenmesi (On İki Levha 2024).
• Veziroğlu C, ‘Arbitration of Corporate Law Disputes in Joint Stock Companies under Turkish Law: A Comparative Analysis’ (2019) 16(6) European Company and Financial Law Review 771-806. (Arbitration)
• Veziroğlu C, ‘Anonim Ortaklık Esas Sözleşmesinde Düzenlenen Tahkim Şartının Geçerliliği’, iç Mustafa Erkan ve Candan Yasan Tepetaş (edr), Tahkim Yargılaması Birinci Bölüm - Tahkim Okulu Paneller Serisi Cilt - 2 (On İki Levha 2021) 3-24.
• Veziroğlu C ve Çevikbaş K, ‘İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde Tescil Edilen İlk Esas Sözleşmesel Tahkim Şartına İlişkin Tespitler’, iç Başak Baysal ve Nilay Arat (edr), KHAS Hukuk Bülteni 2021-2022 Akademik Yılı Derlemesi (On İki Levha 2022) 373-383.
• Veziroğlu C ve Kayıklık A, ‘Arbitration of Corporate Law Disputes in Turkey: Is the Tide Turning?’ (Kluwer Arbitration Blog, 4 Şubat 2022) <https://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2022/02/04/arbitration-of-corporate-law-disputes-in-turkey-is-the-tide-turning/> Erişim Tarihi 11 Temmuz 2024.
• Wertenbruch J, ‘Anh. § 47’ in Holger Fleischer ve Wulf Goette (eds), Münchener Kommentar zum Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung (4th edn, C.H. Beck 2023).
• Yalçın S, Anonim Şirketlerde Esas Sermaye Artırımının Dürüstlük Kuralına Aykırılık Nedeniyle İptali (On İki Levha 2018).
• Yaşar TN, ‘Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü’ iç Musa Aygül ve Ersin Erdoğan (edr) Uluslararası Tahkim Sempozyumu 25–26 Nisan 2019 (Yetkin 2020) 283-318.