İşçinin Tazminat ve Alacaklarına Esas Ücretinin Tespiti

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2, 839 - 860, 31.12.2024

Efe Yamakoğlu

Öz

İş uyuşmazlıklarının önemli bir kısmını işçilerin alacak ve tazminat talepleri oluşturmaktadır. Ancak talep konusu tazminat ve alacakların hesaplanabilmesi için işçinin temel ücreti ve ücret eklerinin bilinmesi gerekir. Ülkemizde kayıt dışı istihdamın yaygın oluşu, işverenlerin işçi özlük dosyasını mahkemeye sunmamaları veya gerçeğe aykırı belge düzenlemeleri gibi çeşitli sebeplerle ücretin tespiti zorlaşabilmektedir. Bu çalışmada iş ilişkisinden doğan tazminat ve alacakların hesaplanmasına esas ücret kavramı, brüt ücret-net ücret ayrımı ile dar anlamda ücret-geniş anlamda ücret ayrımı çerçevesinde incelenmektedir. Bunun gibi, ücret miktarı ile ücret eklerinin ne şekilde ispat edilebileceği, hesaplamaya esas ücretin tespitinde işçinin hangi tarihteki ücretinin esas alınması gerektiği sorularına cevap verilmeye çalışılmıştır. Nihayet yabancı para cinsinden ücretin belirlendiği durumlarda özellik arz eden durumlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ücret miktarı, Ücretin tespiti, Temel ücret, Ücret ekleri, Brüt ücret, Net ücret

Kaynakça

• Akyiğit E, İş Hukuku (12. Bası, Seçkin 2018).
• Alp M, ‘Fazla Çalışmaları Ücrete Dahil Eden Sözleşme Kayıtlarının Geçerliliği ve Denetimi’ (2021) (1) Çalışma ve Toplum Dergisi 11-43.
• Ayan M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (11. Bası, Seçkin 2016).
• Baycık G, ‘İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi’ Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016 (On İki Levha 2018) 7-356.
• Caniklioğlu N, ‘İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı’ Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2017 (On İki Levha 2019) 185-368.
• Centel T, İş Hukukunda Ücret (Türkiye Denizciler Sendikası 1988).
• Çelik N, Caniklioğlu N, Canbolat T ve Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri (36. Bası, Beta 2023).
• Civan E ve Yatağan Özkan Ç, ‘İşçilere Yönelik Hisse Senedi Opsiyon Planlarının İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından Değerlendirilmesi’ (2023) (50) Sicil İş Hukuku Dergisi 89-115. Çil Ş, ‘Kıdem Tazminatı Hesabında Ücret’ (2009) (13) Sicil İş Hukuku Dergisi 59-74.
• Çil Ş, ‘Yargıtay Kararlarına Göre İşçinin Ücreti’ (2009) (15) Sicil İş Hukuku Dergisi 70-88.
• Ekin A ve Topçu M, ‘İşçi Alacakları Açısından Gelir Vergisi ve Yasal Kesintiler’ (2017) (8) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 115-149.
• Ekmekçi Ö ve Yiğit E, Bireysel İş Hukuku (5. Bası, On İki Levha 2023)
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (29. Bası, Legem 2024).
• Ertan E, ‘Fazla Çalışma Ücretinin Aylık Ücrete Dahil Edilmesi’ (2015) (34) Sicil İş Hukuku Dergisi 103-124.
• Eyrenci Ö, Taşkent S, Ulucan D ve Baskan E, İş Hukuku (10. Bası, Beta 2020).
• Günergök Ö ve Kayıhan Ş, Borçlar Hukuku Dersleri Genel Hükümler (Umuttepe 2020).
• Güneş V, İş Hukukunda Ücrete İlişkin Hedef Sözleşmeleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi SBE 2021).
• Güzel A, Okur AR ve Caniklioğlu N, Sosyal Güvenlik Hukuku (19. Bası, Beta 2021).
• İstemi M, ‘Sözleşmenin Cüretkârane İhlali ve Cezalandırıcı Tazminat’ Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C.3 (Beta 2011) 2685 – 2722.
• Kabakçı M, ‘Karayolu Taşımacılığında Şoförlere Sefer Başına Yapılan Ödemelerin Hukuki Niteliği’ (2018) (40) Sicil İş Hukuku Dergisi 38-47.
• Kayırgan H, ‘Yargı Kararları Işığında Yıllık Ücretli İzin Hakkı’ (2021) 4(2) Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 577-596.
• Kılıçoğlu A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (26. Bası, Turhan 2022).
• Mollamahmutoğlu H, Astarlı M ve Baysal U, İş Hukuku (7. Bası, Lykeion 2022).
• Oğuzman K, Hizmet ‘İş’ Akdinin Feshi (İsmail Akgün Matbaası 1995).
• Özdemir E, İş Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda İspat Yükü ve Araçları (Beta 2006).
• Özkaraca E, ‘Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın İş Sözleşmelerinde Uygulama Alanı’ (2019) 25(1) Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 185-202.
• Senyen Kaplan ET, Bireysel İş Hukuku (13. Baskı, Yetkin 2023).
• Sözer AN, ‘Ücret Ödeme Yükümlülüğünün Belgelenmesi: Alternatif Yöntemler’ (2016) 13(51) Legal İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 1345-1382.
• Sözer AN, Türk Sosyal Sigortalar Hukuku. (6. Bası, Beta 2023).
• Sur M, İş Hukuku Toplu İlişkiler (11. Bası, Turhan Kitabevi 2024).
• Sümer HH ve Kayırgan H, İşçilik Alacakları ve Hesaplamaları (3. Bası, Seçkin 2022).
• Süzek S ve Başterzi S, İş Hukuku (24. Bası, Beta 2024).
• Şahlanan F, Toplu İş Hukuku (On İki Levha 2020).
• Tuncay AC, Ekmekçi Ö ve Gülver E, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri (22. Bası, Beta 2023).
• Tuncay AC ve Savaş Kutsal FB, Toplu İş Hukuku (6. Bası, Beta 2017). Yıldız GB, ‘Bireysel İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi’ Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2015 (On İki Levha 2017) 19-188.