Liste Dışından Yapılan Bilirkişi Görevlendirmelerinde Bilirkişilik Bölge Kurullarının Yetkisi

Yıl 2025, Cilt: 31 Sayı: 1, 551 - 572, 16.07.2025

Uğur Bulut

https://doi.org/10.33433/maruhad.1673764

Öz

Bilirkişilik Kanunu ile bilirkişilik faaliyeti kurumsal bir yapılandırmaya kavuşturularak Bilirkişilik Daire Başkanlığı ve bilirkişilik bölge kurulları kurulmuştur. Bilirkişilik Daire Başkanlığı doğrudan Adalet Bakanlığı’na bağlı olmasına rağmen bilirkişilik bölge kurulları bakımından böyle bir bağlılıktan söz edilemez. Ancak her iki müessesesinin de idarî nitelikte birtakım görevlerle donatıldığı görülmektedir. Bu noktada, bilirkişilik bölge kurullarının en önemli görevlerinin bilirkişilik başvurularını kabul ederek bilirkişilik listelerini hazırlamak ve devamında tüm yargı kollarında faaliyet gösteren bilirkişileri disiplin yönünden denetlemek olduğu söylenebilir. Böylece tüm bilirkişilik faaliyetinin ilgili kurullar tarafından gözetim ve denetimi amaçlanmıştır. Bu nedenle, bilirkişilik bölge kurulları tarafından hazırlanan bilirkişilik listesi dışından bilirkişi görevlendirmeleri de sınırlandırılmış; sadece, ilgili listelerde talep edilen uzmanlık alanından bir bilirkişinin bulunmaması hâlinde, liste dışından bilirkişi görevlendirmesi mümkün kabul edilmiştir. Ancak bu şartlarda yapılan bir görevlendirmenin dahi bilirkişilik bölge kuruluna bildirilmesi öngörülmüş ve böylece ilgili kurulunun bilirkişiler üzerindeki denetim yetkisini kullanabilmesi sağlanmıştır. Ancak uygulamada, bilirkişilik bölge kurulları bir bildirim makamı olmaktan öteye geçirilerek onay makamına dönüştürülmüştür. Kanun’da yer almayan böyle bir üst yetki, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan bir Yönetmelik hükmüyle bilirkişilik bölge kuruluna bahşedilmiş ve ilgili kurullar da bu yetkiyi yine yürütme organı tarafından kontrol edilen UYAP imkânlarıyla daha da genişleterek kullanır hâle gelmiştir. Bu şekilde oluşturulan kanuna ve bilirkişiliğin yargılamadaki rolüne aykırı bir izin sistemi hukuka aykırı olup en kısa zamanda buna yol açan idarî uygulamalardan vazgeçilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Bilirkişilik bölge kurulu , Bilirkişi , Bilirkişilik listesi , Görevlendirme , Yetki

Kaynakça

• Akcan R, ‘Bilirkişilik Kanunu Tasarısı Taslağı Hakkında Bazı Tespitler’ (2015) 2(Özel Sayı) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 653-664.
• Akkan M ve Dırenisa E, ‘Mahkemeler’ iç Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan, Hülya Taş Korkmaz, Cemil Simil ve Efe Dırenisa (edr), Medenî Usûl Hukuku Cilt I (16. Baskı, On İki Levha 2025).
• Aras B, ‘Türk Hukukunda Bilirkişilik ve Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanun Tasarısının Getirdiği Düzenlemeler’ (2008) 6(65) Legal Hukuk Dergisi 1613-1652.
• Arslan R, ‘Bilirkişilik, Sorunlar ve Çözüm Önerileri’ (2000) Yargı Reformu 2000 Sempozyumu 5-6-7-8 Nisan 190-210.
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, Medenî Usul Hukuku (10. Baskı, Yetkin 2024).
• Aşçıoğlu Ç, ‘Bilirkişilik Kavramı ve Görev Sınırları’ (2001) Bilirkişilik Sempozyumu 9-10 Kasım 2001 25-107.
• Atalay O ve Bulut U, ‘Bilirkişi’ iç Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan, Hülya Taş Korkmaz, Cemil Simil ve Efe Dırenisa (edr), Medenî Usûl Hukuku Cilt III (16. Baskı, On İki Levha 2025).
• Atalay O, ‘Delil Kavramı Üzerine’ iç Halûk Konuralp Anısına Armağan 1 (Yetkin 2009) 129-138.
• Atalay O, ‘İspat’ iç Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan, Hülya Taş Korkmaz, Cemil Simil ve Efe Dırenisa (edr), Medenî Usûl Hukuku Cilt III (16. Baskı, On İki Levha 2025).
• Atalı M, ‘6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu ve Hukukî Konularda Bilirkişilik’ (2016) 65(4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3271-3282.
• Atalı M ve Dırenisa E, ‘Karar ve Hüküm’ iç Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan, Hülya Taş Korkmaz, Cemil Simil ve Efe Dırenisa (edr), Medenî Usûl Hukuku Cilt IV (16. Baskı, On İki Levha 2025).
• Atalı M, Ermenek İ ve Erdoğan E, Medenî Usûl Hukuku (7. Baskı, Yetkin 2024).
• Balzer C, Beweisaufnahme und Beweiswürdigung im Zivilprozess (3rd edn, Erich Schmidt 2011).
• Baumbach A, Lauterbach W, Albers J and Hartmann P, Zivilprozessordnung (76th edn, C.H.Beck 2018).
• Boran Güneysu N, ‘İşlem Türleri ve Usulî İşlemin Bu İşlem Türleri Arasındaki Yeri’ iç Halûk Konuralp Anısına Armağan 1 (Yetkin 2009) 163-194.
• Bolayır N, Medenî Usûl Hukuku’nda Hâkimin Hukuku Re’sen Uygulama İlkesi (On İki Levha 2019).
• Brauchli J, Die Behandlung des Beweisantrages im Zivilprozeß (O. Bartel-Hefti, 1960).
• Çakır HM, 6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu Kapsamında Bilirkişinin Disiplin Sorumluluğu (On İki Levha 2019).
• Çayan G, Medeni Usul Hukukunda Bilirkişilik Müessesesi (Legal 2013).
• Çelik AÇ, ‘Yargıç, Bilirkişi Seçiminde Özgürdür Hiçbir Yasa veya Genelge Yargıcın Yetkisini Kısıtlayamaz’ (2011) 85(2) İstanbul Barosu Dergisi 193-197.
• Deliduman S, ‘Türk ve Alman Hukukunda Bilirkişilik’ Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı II-III, 3-5 Ekim 2003 ve 1-2 Ekim 2004 259-317.
• Deryal Y, Türk Hukukunda Bilirkişilik (4. Baskı, Seçkin 2012).
• Duran O, ‘Mahkeme Kalem Teşkilatı Görevlilerinin Karar ve İşlemlerine Karşı Başvuru Yolları’ (2023) 6(1) Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 297-314.
• Erdoğan E ve Üçüncü SH, ‘Bilirkişilik Kurumu ve Bilirkişi Raporunun Delil Değerine İlişkin Bazı Sorunlar’ (2020) 10(1) Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 354-387.
• Erdönmez G, ‘Usûl İşlemleri’ iç Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan, Hülya Taş Korkmaz, Cemil Simil ve Efe Dırenisa (edr), Medenî Usûl Hukuku Cilt I (16. Baskı, On İki Levha 2025).
• Gököz C, ‘Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Bilirkişilik Kurumu ve Uygulamadaki Sorunlar ile Çözüm Önerileri’ (2000) Yargı Reformu 2000 Sempozyumu 5-6-7-8 Nisan 212-221.
• Gözler K ve Kaplan G, İdare Hukuku Dersleri (25. Baskı, Ekin 2023).
• Höffmann P, Die Grenzen der Parteiöffentlichkeit, insbesondere beim Sachverständigenbeweis (Bonn 1989). Karslı A, Medeni Muhakeme Hukuku (5. Baskı, Filiz 2020).
• Konuralp H, ‘Fransız Hukukunda Bilirkişilik’ Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı II-III, 3-5 Ekim 2003 ve 1-2 Ekim 2004 319-329.
• Kök AN, ‘6754 Sayılı Bilirkişilik Kanunu Neler Getirdi?’ (2017) 10 Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 445-454.
• Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt II (6. Baskı, Demir Demir 2001).
• Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt III (6. Baskı, Demir Demir 2001).
• Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt V (6. Baskı, Demir Demir 2001).
• Kuru B ve Aydın B, Medenî Usul Hukuku El Kitabı Cilt I (3. Baskı, Yetkin 2024).
• Kuru B ve Aydın B, Medenî Usul Hukuku El Kitabı Cilt II (3. Baskı, Yetkin 2024).
• Öz T, ‘Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununa Göre Rehinli Malın Birleşmesi ve Karışması (Kanundaki Önemli Değişikliklerle Birlikte)’ iç A. Lâle Sirmen ve A. Barış Özbilen (edr) Ticarî İşlemlerde Taşınır Rehni Sempozyumu (Yetkin 2018).
• Özgen S, ‘İdarenin Düzenleme Yetkisi ve Sınırı, Anayasa Mahkemesi Tarafından Belirlenen Ölçütler ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri’ (2022) 154 Danıştay Dergisi 197-251.
• Özekes M ve Akkaya T, ‘Kanun Yolları’ iç Hakan Pekcanıtez, Muhammet Özekes, Mine Akkan, Hülya Taş Korkmaz, Cemil Simil ve Efe Dırenisa (edr), Medenî Usûl Hukuku Cilt IV (16. Baskı, On İki Levha 2025).
• Papakçı A, ‘Hukuki Bilirkişilik’ (2016) 22(1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 433-456. Postacıoğlu İE ve Altay S, Medenî Usûl Hukuku Dersleri (8. Baskı, Vedat 2020).
• Reichold K, ‘§§ 348 – 605a’ in Heinz Thomas, Hans Putzo, Klaus Reichold, Rainer Hüßtege and Christian Seiler (eds), Zivilprozessordnung (41th edn, C.H. Beck 2020).
• Rüzgaresen C, ‘Hukuki Konularda Bilirkişiye Başvurma Yasağına İlişkin Bir Perspektif’ iç Prof. Dr. Baki Kuru Anısına Armağan C. IV (On İki Levha 2025) 3197-3243.
• Tanrıver S, Bilirkişinin Hukukî Statüsü, Yükümlülükleri, Yetkileri ve Sorumluluğu (Yetkin 2002).
• Tanrıver S, ‘Hukuk Yargısı Bağlamında Bilirkişilik Kanunu Tasarısının Değerlendirilmesi’ (2015) 119 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 227-240.
• Tanrıver S, Medenî Usûl Hukuku Cilt I (4. Baskı, Yetkin 2021).
• Umar B, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi (2. Baskı, Yetkin 2014).
• Uyumaz A ve Türk MC, ‘Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Üzerine Düşünceler’ (2019) 25(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal Armağanı) 1416-1456.
• Yasin M, ‘İdari Yargılama Usulünde Düzenleyici İdari İşlemlerin İhmali Meselesi’ (2013) 16(1) İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi 9-27.
• Yıldırım R, Çınarlı S ve Azak K, Türk İdare Hukuku Dersleri Cilt 2 (6. Baskı, Adalet 2024).
• Yılmaz E, ‘Bilirkişiliğin Kurumsallaştırılması Hakkında Bir Kanun Taslağı’ (2001) Bilirkişilik Sempozyumu 9-10 Kasım 2001 538-550.
• Yılmaz E, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi Cilt III (4. Baskı, Yetkin 2021).
• Zora F, Anglo Amerikan Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak Medenî Usûl Hukukunda Bilirkişilik (Adalet 2022).