Râgıb el-İsfahânî’de İnsan Tasavvuru

Yıl 2006, Sayı: 31, 187 - 214, 14.02.2014

ANAR Gafarov

Öz

Özet
Bu makalede Râgıb el-İsfahânî’nin mezkur konudaki bütün eserlerine dayanarak onun insan tasavvurunu ele aldık. İsfahânî’nin mezkur konudaki görüşlerini kendisinden önce yaşamış büyük İslâm filozoflarının görüşleriyle karşılaştırarak değerlendirici bir biçimde açıklamaktayız. Böylece burada Râgıb el-İsfahânî’nin insan tasavvuru bağlamında İslâm filozoflarından ne ölçüde etkilenmiş olduğu, hangi katkılarıyla onlardan ayrıldığı ve hatta çağdaşı olan Gazzâlî’yi ne ölçüde etkilemiş olduğu hususlarına da işaret edilmektedir.
Makale Râgıb el-İsfahânî’nin hayatı ve eserlerini içeren bir giriş, beş bölüm ve sonuçtan ibarettir. Makalenin giriş mahiyetindeki kısmında İsfahânî’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmektedir. Makaledeki amaç, Râgıb el-İsfahânî’nin ismi geçen konudaki görüşlerini derli toplu ve mukayeseli bir şekilde ortaya koymak, bu konuda İsfahânî’nin öncekilerden ne kadar etkilendiğini ve kendine
özgü ne gibi katkılarının ve etkilerinin olduğunu tespit etmektir.
Anahtar Kelimeler: Râgıb el-İsfahânî, insan, nefs, nefsin güçleri, irâde, akıl, İslâm ahlâkı, âlem, Galen, İbn Miskeveyh, Gazzâlî.
Abstract
In this article I have dealt with Râghib al-Isfahânî’s conception of human being depending upon his writings. Furthermore, I have compared his views with other Islamic philosophers who worked on this issue before him. This article consists of an introduction and five chapters. In introduction I have brought out a biography of Raghib al-Isfahani and I have enumerated a list of his works together with a brief explanation. In first chapter I have dealt with the concept of essential character of human being, in second chapter I have increased the value of intelligence and its kinds and its relation with sharî‘a or
religion and then in this context the conception of human. In third chapter I have dealt with conception of human being in context of aim of his creation. In fourth chapter deals with human as a social being. And in the fifth chapter how al-Isfahânî have classified the human being according
to their actions. The aim of this article is determine the place of Raghib al-Isfahani in Islamic ethical thought in context of matters which have been mentioned. 

Key Words: Raghib al-Isfahani, human being, human soul, human will, intellect, Islamic ethics, Galen, Ibn Miskawayh, Gazzâlî.

Anahtar Kelimeler

Râgıb el-İsfahânî, insan, nefs, nefsin güçleri, irâde, akıl, İslâm ahlâkı, âlem