Tanrı-Evren İlişkisi ve Mûcize Sorunu Açısından Determinizm, İndeterminizm ve Kuantum Teorisi

Yıl 2006, Sayı: 31, 163 - 186, 14.02.2014

CANER Taslaman

Öz

ÖzetModern fiziğin makro âlemle ilgili en önemli teorisi izâfiyet teorisi, mikro âlemle ilgili (atom-altı) en önemli teorisi ise kuantum teorisidir. Bu makalede, daha önce doğa bilimlerine hâkim olan determinist evren görüşünün, ilk olarak kuantum teorisiyle nasıl sarsıldığı incelenecektir. Ayrıca bu teorinin ‘ontolojik indeterminist’ evren yorumunun Tanrı-evren ilişkisine, mûcizeler ve özgür irâde sorunlarına getirdiği yeni bakış açılarını göstermeye ve bu konudaki farklı görüşleri tartışmaya çalışacağız. Bu makaleyle, kuantum teorisinin Tanrısal müdahaleyi, mûcizelerin ve özgür irâdenin varlığını ispat ettiğini söylemiyoruz; yani doğal teoloji yapmıyoruz. Fakat modern bilim açısından, Tanrısal müdahalenin ve mûcizelerin gerçekleşmesinin imkânsız olduğunu, çünkü bunun, doğa yasalarının ihlâl edilmesi anlamına geldiğini iddiâ eden görüşün, yanlışlığını göstermeye çalışıyoruz. Kısacası ‘doğanın teolojisi’nin yapılmasının modern bilimin yasaları çerçevesinde de mümkün olduğunu (bu görüşün bilimsel olarak doğru olduğunu değil) savunuyoruz. Bunu yaparken ‘mümkün’ü göstermeye çalışmamızın, ‘olan’ ile ilgili bir iddiâ taşımadığını özellikle belirtmek istiyoruz.Anahtar Kelimeler: Din felsefesi, bilim felsefesi, fizik, determinizm, indeterminizm, kuantum, kaos, Tanrı-evren ilişkisi, mûcize, özgür irâde.AbstractWhile the theory of relativity is the most important theory of modern physics at the macro level, the quantum theory is the most important theory at the micro level (subatomic). In this article, we shall attempt to analyse how the quantum theory was the first to shake the foundations of the deterministic interpretation of the universe that had previously dominated the natural sciences, and how its ‘ontological indeterminist’ interpretation enabled new points of view related to thequestions about divine action, miracles and free will. We will try to present various approaches concerning this matter. In this article, we do not claim that the quantum theory proves the existence of divine intervention, miracles and free will; in other words we are not engaging in natural theology. What we are trying to do is to demonstrate the error of the assertion according to which, from the point of view of modern science, divine intervention and miracles are impossible, since they would be violations of natural laws. In other words we are claiming that the formulation of a theology of nature is ‘possible’ within the framework of the laws of modern science (but not claiming that this view is scientifically correct). We would like to stress in particular that as we do this, our attempt to show what the ‘possible’ is, does not include a claim related to what the ‘actuality’ is.Key Words: Philosophy of religion, philosophy of science, physics, determinism, indeterminism, quantum, chaos, Divine action, miracles, free will.

Anahtar Kelimeler

Din felsefesi, bilim felsefesi, fizik, determinizm, indeterminizm, kuantum, kaos, Tanrı-evren ilişkisi, mûcize, özgür irâde