ll. Abdülhamid Zamanında Kaleme Alınan Bir Deprem Risalesi: Resul Mest1 Efendi'nin Siper-i Zelzele'si [Paratremblements De Terre]

Yıl 2007, Sayı: 33, 129 - 168, 05.03.2014

NUH Arslantaş

Öz

Özet

IL Abdülhamid (1876-1909) zamanında Musul'da Milli Eğitim müdürlüğü yapan Resili Mesti Efendi tarafından, 1894 Büyük İstanbul Depremi'nden sonra deprem ve depreme dayanıklı bina yapımına kar~ı kamuoyunda uyanan merakı gidermeye yönelik kaleme alınan Siper-i Ze/zele (Depremden Korunma) isinıli risale -bizinı tasnifimizle- üç bölümden olu~maktadır:
İlk bölümde risalenin yazılı§ gayesi, depremin meydana geli§ sebepleri ve XIX. yüzyılın son çeyreğinde dünyanın deği§ik yerlerinde meydana gelen büyük depremler üzerinde durulmaktadır. bölümde ise depreme dayanıklı mekanik bir cv modeli teklif edilmektedir. Bu düzene k sayesinde
deprem sırasında binada ya da katlarında bulunan insanlar cnkaz alunda kalmaktan kurtulacaklardır. Son bölümde ise 1755 Lizbon depreminde ya§anan ilginç bir olay anlatılmaktadır. Bu bölümde Lizbon depreminde büyük bir fay kınlmasında yeralu mağarasına dü§en iki karde§in ailesine
kavu§uncaya kadar ki maceralı hikaye edilmi§ tir.
Anahtar Kelimeler: Siper-i Zelzele Risalesi, Deprem, Depremden Korunma, Depreme Dayanıklı Bina, Resili Mestf Efendi, II. Abdülhamid Dönemi, 1755 Lizbon Depremi, Osmanlı Dönemi Depremleri, Anadolu Depremleri.
Abstract
This treatise called Siper-i Ze[zele is written by ~sul Mesti Efendi who worked as education director of Mosul during the reign of Sultan Abdulhamid the Second. lt seems that the author intended to respond to the curiosity emerged in the Onoman society about earthquakes and construction
of earthquake-resistant building after the earthquake which occurted in 1894 in Istanbul. The treatise may be divided in to three chapters: The first chapter is about earthquakes, their causes, great and terrible earthquakes that happened
in the last quarter of l9th century around the world. The author proposes a model of mechanical house as a precaution for earthquakes, in the second chapter. He argues that people would be easily rescued by means of this mechanism in case of a desrructive earthquake. The third chapter
conrains an odd, may be inıaginary, and unusual event which occurred during the big canlıquake of Lisbon (1755). The author relates the interesting adventures of two young brothers of Lisbon, who fell downin to the subsurface but were finally rescued and united with their family. 

Key Words: The Treatise Siper-i Zelzele, Earthquake, Protection from Earthquakes, EarthquakeResistant
Buildings, Resul Mesti Efendi, Abdülhamid the Second, Earthquakc of Lisbon (1755), Earthquakes during the Ottoman Period, Earthquakes in Anatolia.

Anahtar Kelimeler

Siper—i Zelzele Risalesi, Depremı Depremden Korunma, Depreme Dayanıklı