Harakānî’nin “Rabbimden İki Şey/İki Sene İle Eksiğim” Sözünün Tasavvuf Literatüründeki Yorumları

Yıl 2013, Sayı: 44, 87 - 98, 07.03.2014

ERCAN Alkan

Öz

Öz: Ebu’l-Hasan Harakānî’nin tasavvuf literatüründe “sûfî yaratılmamıştır” sözünden sonra yaygın
olan bir diğer cümlesi de “Rabbimden iki şey/iki sene ile eksiğim” ifadesidir. Makalede öncelikle
bu sözün Harakānî’ye nisbeti ve âidiyeti ele alınacaktır. Bu sözün Aynülkudât Hemedânî,
Fahreddîn-i Irâkî ve Alâüddevle Simnânî gibi sonraki sûfî müellifler tarafından nasıl algılandığı ve
hangi çerçevede yorumlandığı, ayrıca ne tür bağlamlarda iktibas edildiği ilgili tasavvuf literatürü
temel alınmak sûretiyle irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Ebu’l-Hasan Harakānî, Şathiyye, Varlık, Zaman.
The Interpretations of Kharaqani’s Statement “I am less than my Lord by two things or two
years” in the Sufi Literature
Abstract: Beside his shaking statement “sufi is not created”, Abu al-Hasan Kharaqani is also famous
for saying “I am less than my Lord by two things or two years” in sufi literature. In this article
I will first adress the attribution and authenticity of this statement to Harakānî. On the basis
of related sufi literature I am going to analyze how the aforementioned statement was perceived
and interpreted by later sufi authors such as Ayn al-Qudât Hamadani, Fakhruddin Iraqi and Ala
al-Dawla Simnani and in what kind of contexts it was quoted by them.
Keywords: Abu al-Hasan Kharaqani, Shathiyya (Words of Ecstasy), Being, Time.

Anahtar Kelimeler

Ebu’l-Hasan Harakānî, Şathiyye, Varlık, Zaman.

Kaynakça

• Alkış, Abdurrahim, “Sermediyyet ve Abdurrezzâk-ı Kaşânî’nin ‘Risâle fî beyâni mikdâri’s-seneti’s-sermediyye ve ta’yîni eyyâmi’l-ilahiyye’ İsimli Eseri”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, sy. 36/1, s. 207-235.
• Âmülî, Haydar, Nakdü’n-nükūd fî ma’rifeti’l-vücûd (thk. H. Corbin, O. Yahyâ), Tahrân 1989.
• Attâr, Ferîdüddîn, Evliya Tezkireleri (trc. Süleyman Uludağ), İstanbul 2007.
• Baklî, Rûzbihân, Şerh-i Şathiyyât (thk. Henry Corbin), Tahrân 2003.
• Berzişâbâdî, Şihâbüddîn Emîr Abdullah, Şerh-i Lemaât (thk. Muhammed Hâcevî), Tahrân 2008.
• Burûcirdî, Seyyid Hüseyin, Tefsîru’s-sırâti’l-müstakîm, Tahrân 1995.
• Câmî, Abdurrahmân, Eşi’atü’l-Lemaât (thk. Hâmid Rabbânî), Tahrân 1973.
• Câmî, Abdurrahmân, Nefahâtü’l-üns -Evliyâ Menkıbeleri- (Tercüme ve Şerh: Lâmiî Çelebi, Haz. S. Uludağ, M. Kara), İstanbul 2001.
• Çiftçi, Hasan, Şeyh Ebu’l-Hasan-i Harakānî Hayatı-Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri Nûru’l-Ulûm ve Münâcât’ı (Çeviri-Açıklama-Metin), Kars 2004.
• Çiftçi, Hasan, “Şeyh Harakânî ile Şeyh Bâyezîd Arasındaki İlginç Manevî İlişki”, Nüsha, Yıl: 3, Sy: 11, Güz: 2003, s. 23-40.
• Demirli, Ekrem, “İbnü’l-Arabî ve Takipçilerinin Tanrı Anlayışı: Tenzih ve Teşbih Hükümlerinin Birleştirilmesi”, İslam Araştırmaları Dergisi, Sy: 19, 2008, s. 25
• Ensârî, Abdullah, Tabakātu’s-sûfiyye (thk. Muhammed Server Mevlâyî), Tahrân 200 Âmülî, Nakdü’n-nükūd, s. 663. Hemedânî, Aynu’l-Kudât, Temhîdât (thk. Afîf Usayrân), Tahrân 2007.
• Hücvîrî, Ali b. Osman, Keşfu’l-mahcûb -Hakîkat Bilgisi- (trc. Süleyman Uludağ), İstanbul 1996.
• Irâkî, Fahreddîn, “Lemaât” (thk. Nesrîn Muhteşem), Külliyyât-ı Fahreddîn-i Irâkî, Tahrân 2007.
• Irâkî, Fahreddîn, Lemaât -Aşka ve Âşıklara Dâir- (Tercüme ve Şerh: Ahmed Avni Konuk, haz. Ercan Alkan), İstanbul 2011.
• Isfahânî, Sâinüddîn, Dav’u’l-Lemaât, Süleymaniye Ktp., Ayasofya, no: 1914.
• İbn Münevver, Muhammed, Esrârü’t-tevhîd -Tevhidin Sırları- (trc. Süleyman Uludağ), İstanbul 2004.
• Kâşânî, Feyz-i, Resâil-i Feyz-i Kâşânî, Tahrân 2008.
• Kayserî, Dâvud, Resâil-i Kayserî (thk. Celâleddin Aştiyâni), Tahrân 2002.
• Kirmani, Ali, İn’ikâsü Eşi’atü’l-Lemaât, Süleymaniye Ktp., Ayasofya, no: 1916.
• Kirmânî, Şâh Ni’metullah Velî, Şerh-i Lemaât, Süleymaniye Ktp., Zühdü Bey, no: 02 Konuk, Ahmed Avni, Fusûsu’l-hikem Tercüme ve Şerhi I-IV (hz. M. Tahralı, S. Eraydın), İstanbul 1990.
• Konuk, Ahmed Avni, Mesnevi-i Şerîf Şerhi I-XIII (hz. M. Tahralı vd.), İstanbul 2009. Kedkenî, M. Rızâ Şefîî, Nevişte ber Deryâ –Ez Mîrâs-ı İrfânî-yi Ebu’l-Hasan-i Harakānî– içinde. Tahran 2005, Meczûb Alişah (Muhammed Cafer b. Safer), “Şerhu Hadîsi Ene Asgaru Min Rabbî bi-Seneteyn”, Resâil-i Meczûbiyye (thk. Hâmid Nâcî Isfahânî), Tahrân 1998.
• Misgernijâd, Abdülcelîl, “Safâvetü’t-Tevhîd li-Tasfiyeti’l-Mürîd der Beyân-ı es-Sûfî Gayru Mahlûk”, Maârif, c. 18, 2001, sy: 2, s. 153-168.
• Polatoğlu, Arzu, İsmail Hakkı Bursevî’nin Şerh-i Ebyât-ı Hacı Bayram-ı Velî Adlı Eseri, Dokuz Eylül Ünv. SBE, Basılmamış YL, İzmir 2008, Simnânî, Alâuddevle, Çihil Meclis (thk. Abdürrefî’ Hakîkat), Tahrân 2000.
• Şibr, Seyyid Abdullah, Mesâbîhu’l-envâr fî halli müşkilâti’l-ahbâr, Tahrân, 2011.
• Şîrâzî, Yâr Ali, el-Lemehât fî Şerhi’l-Lemaât, Süleymaniye Ktp., Ayasofya, no: 2031.
• Şükûh, Muhammed Dârâ, Hasenâtü’l-ârifîn (thk. Seyyid Mahdûm Rehîn), Tahrân 19 Tânevî, Muhammed Ali, Keşşâfu ıstılâhâti’l-funûn ve’l-ulûm (thk. Refîk el-Acem), Beyrût 1996.